Табырах ӧсчеткен гиссар хойлар
22.11.2023
Хабарлар
Фермер Елизавета Обухова
Аал хонии. Асхыс аймааның Хааң кӧл станция чуртағҷызы Елизавета Обухова гиссар тӧлліг хойлар тутча
Пу наада Елизавета Обухованың кресен-фермер хониинда пол килерге ӱлӱс тӱскен. Фермер хойларының тӧлін чахсыландырар пӧгіннең оларны арған оңдайнаң тӧллендірҷең. Ол эдильбаев тӧлліг хойларның ӱренін садызып алҷаң. Мындағ оңдай тӧл сығарарында хорадығларның синін хызырарға полысча, хучаларны азырирға паза хадарарға кирек чоғыл. Че халғанҷы ікі чылда хой ӱренін садызып алары сидік полыбысхан. Аннаңар фермер хой тӧлін чахсыландырар пасха оңдайлар тілеп сыххан. Пылтыр фермер эдильбаев тӧлліг малларға пасха хойларның тӧлін хозыбысхан.
– Ирткен чылға теере хойларның тӧлін арған на оңдайнаң тӧллендірерге кӱстенгем. Аның нинҷе-де чахсы сари пар: чуғынҷах ағырығлар тарирынаң хорғыс синче, пір уйадаң сыххан хойлар хозылбинчалар, хойлар туур тусты таллап аларға хай-хай оой полча. Чарыс айында арған оңдайнаң тӧллендірген хойлар кӧрік айының пастағы кӱннерінде тууп пастапчалар. Кирек хойның ӱреннерін не алып аларға кирек.
Хойларның кӧрімін кӧмес алыстырыбызар сағысты хаҷанох ал чӧргем. Гиссар тӧлліг хойлар кӧңніме кіргеннер, аннаңар оларның ӱренін алай хучаларны тілеем. Оларны хаҷанох тударға сағынғам. Хакасияда паза чағынғы регионнарда андағ хойлар табылбааннар. Оларны Астрахань облазында тутчаттырлар. Хакасияның аал хонии министерствозынаң хада андар парып, кӧріп алғабыс. Пылтыр алты айлығ 90 пас хуча садызып алғам. Оларны машиналығ онҷа кӱн ағылғабыс, прайзы хазых читкен.
Нимезінең пу тӧлліг хойлар чахсылар? Хурағаннар ортымах кӧдірімніг тӧріпчелер, че пастағыох кӱннерде кӧріндіре ӧс парчалар. Ӱс айлығ хураған идінің кӧдірімі 22 килограммға читче. Хучалар нинҷе пасчатханын пілбинчем, кӧдірбеебіс, че эдильбаев хойларнаң тиңнестірзе, олар килкім арахтар, – теен Елизавета Обухова.
Гиссар тӧлліг хойлар узун азахтығлар. Хара, кӱрең паза чигірен ӧңніг хучаларны ырахтын кӧрзе, хайдағ маллар полчатханы пілдізі чоғыл. Фермернің чооғынаң, пу хойларны хырығарға сала оой, тӱгі хатығ даа полза, хысхаҷах арах паза пазылбинча, ораалбинча. Че пістің климат оларға тың на килістіре нимес. Соох, чилліг кӱннерде оларға сидік чухча. Гиссар тӧлліг хойларны ӧӧнінде хазнабыстың чылығ арах орыннарында тутчалар.
Ирткен часхызын Елизавета Обухованың гиссар тӧлліг хучаларның паза эдильбаев тӧлліг ине хойларның пастағы хурағаннары тӧреен. Олар ортымах кӧдірімніг, пик полғаннар. 1350 хойдаң хураған алылған. Ікістер асхынах полған. Прай хурағаннарны ӧскіріп алғаннар.
Амды Елизавета Обухованың хониинда хойларны хосчаң тус иртче. Кӱнӧрте прай хойларны чазыда хадарчалар. Иртен паза иирде суланаң азырапчалар. Хучаларға суладаң пасха ідӧк витаминніг паза протеинніг тус пирчелер. Фермер гиссар тӧлліг хучаларны хоза пір чыл тударға сағынча. Анаң хатап эдильбаев тӧлліг хойларны тудар. Мындағ оңдайнаң фермер хой тӧлін чахсыландырча. Гиссарларға мындағы климат киліспинчетсе дее, Елизавета Обухованың хониинда тӧреен оларның хурағаннары пиктер паза соохтарға хайтпинчалар.
Елизавета Обухова хойларны кӧрік айында туурын сағыпча. Пик хурағаннар поларына ізенче. Хониина улуғ хайығ cалып, хазна пирчеткен прай хабазығларнаң тузаланарға кӱстенче. Астрахань облазында хучалар садызып алған ӱчӱн, Хакасияның аал хонии паза ас-тамах министерствозы ағаа субсидия оңдайынаң хорадығларның чарымызын айландыр пирген.
Сом Альбина Чистогашевани
Автор :
Оксана Челтыгмашева
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
