Наа композиторлар хозылды
09.02.2024
Хабарлар
«Хысхылых-2023» кӧг сыйиин алған чайаачы устар
Культура. С.П.Кадышевтiң адынаң чон чайаачызының национальнай кiнiнде «Хысхылых-2023» кӧг сыйииның 8-ҷi чайаачы иирi ирткен
Фестиваль 1998 чылда хакас музыканттарның чайаачы тоғызын кӧдiре алар пӧгiннең чуртасха кирiлген. 2015 чылдаң сығара ол наа оңдайнаң иртiрiл сыххан. Хакасияның чон артизi, республиканың композиторлар пiрiгiзiнiң кнезi Герман Танбаевтiң кӱстенiзiнең пiр чыл аразына чайаачыда пӧзiк чидiглерге читкен композиторлар, кӧгҷiлер, поэттер «Хысхылых» кӧг cыйиинаң таныхтал сыхханнар.
Пӱӱл ӱлӱкӱннi «Хан Сын» фольклор ансамбльы асхан. Кӧгҷiлер, хакас кӧг тирiглерiнең ус ойнап, «Чарыс» паза «Часхы килдi» сарыннарны толдырғаннар. Ансамбльға кӧг-ырларны Россияның паза Хакасияның саблығ артизi, хай узы, аймах хакас кӧг тирiглерiнең ойнап пiлчеткен кӧгҷi, В.Г.Чаптыковтың адынаң Хакас филармониязының ырҷызы Евгений Улугбашев пазадыр. Пӱӱнгi кӱнде ол чайаачызынаң Хакасияда ла нимес, iдӧк тиксi Россияда сабланча. Артист республиканың ыраххы пулуңнарында даа чайаачы иирлер, тоғазығлар, мастер-класстар иртiрче, хакас фольклорын чииттер аразында таратча, олғаннарны кӧг тирiглерiнең ойнирға ӱгретче.
Концерттi аннаң андар Россияның саблығ артизi, Хакасияның чон артизi Екатерина Кыштымова узаратхан. Ол кӧӧлҷе сарналчатхан «Узу, палам» ырны толдырған, сӧстерi паза кӧӧ Мария Янгуловани.
Хакасияның саблығ артизi Мария Янгулова позының чайаачызынаң, тiспен тоғызынаң, сыдамах хылиинаң Хакасияның культуразына паалаҷаа чох хозым итче. Пӱӱл ачых-чарых ырҷы Хакасияның композиторлар пiрiгiзiне алылды, ағаа ӧнетiн пiчiк читiрiлген. Концертте ол позы пасхан «Хайдазың?» сарынны кӧрiгҷiлерге сыйлаан. Хакасияның саблығ артизi Ольга Васильева аның «Журавлинный клич» сiлiг сарынын толдырған.
Композитор Оксана Алахтаева, Хакасияның чир-чайаанына ӧкерсiнiп, морсынып, сiлiг кӧглер чайидыр. Ол чоннар аразындағы паза тиксi Россия синiндегi марығларда, аралазып, сыбыра лауреат полча. Оксана Герасимовна музыка колледжiнiң студенттерiне музыка-теория дисциплиналарын апарча, Россияның паза Хакасияның композиторлар пiрiгiстерiнiң кiзiзi полча.
«Хысхылых» кӧг сыйииның ойынында Оксана Алахтаеваның «Илбек чазыда» кееркестiг кӧӧн Хакас филармониязының артисттерi Марина Дорина (флейта, хобырах) паза Тамара Соколова (фортепиано) толдырғаннар.
Хакасияның композиторлары эстрада сарыннарына улуғ хайығ салчалар. 1991 чылда тӧстелген «Хайҷы» ӧме амғы туста даа хакас эстрада сарыннарын чахсы тилiт парча. Чайаачы иирде Хакасияның чон артизi Герман Танбаев паза Туваның чон артизi Альберт Кувезин «Кӧглебеен кӧӧ» (сӧстерi М.Баиновти, кӧӧ Г.Танбаевти) паза «Тӱс чирiнде» (сӧстерi В.Шулбаевани, кӧӧ Г.Танбаевти) сарыннарны кӧрiгҷiлерге читiргеннер.
Хакасия искусствозының саблығ деятельi, композитор Игорь Боргояков хакас эстрада сарыннарын тилiдерiне iдӧк улуғ хозым итче. 1994 чылда ол «Час ханат» олған эстрада студиязын тӧстеп алып, амғы тусха теере аннаң чидiглiг устап парча, Хакас Республикаа наа «чылтызахтар» тимнепче. Концертте аның кiчiг ӱгренҷiзi Ангелина Боргоякова «Кӧклӧ» сарынны ырлаан (сӧстерi паза кӧӧ И.Боргояковти), паза пiр ӱгренҷiзi Алина Канзычакова – «Изеннер» сарынны (сӧстерi паза кӧӧ И.Боргояковти).
Герман Танбаев «Хысхылых-2023» сыйыхты ээлерiне читiрген. Пӱӱл чайаачылар сигiс номинацияҷа таныхтатханнар: «Композитор года в жанре инструментальной музыки» – Марина Хакимова, Оксана Алахтаева; «Событие года» – Тамара Гигуашвили, «Энциклопедия «Хакасия» проектте араласхан ӱчӱн; «Исполнитель года» – Ольга Васильева; «Композитор года в жанре эстрадной музыки» – Николай Разумов, Кирилл Потылицын; «Музыкальное достояние Хакасии» – Екатерина Кыштымова; «Песня года» номинацияда – «Iҷенiң чолы» сарын (сӧстерi Л.Ю.Киштеевани, кӧӧ В.С.Кимни); «Музыкальный проект года» – «Тулаға» алыптығ нымах иирi, ээзi Кучен Ай Чарых Сайын полча; «Композитор года в области музыкально-эстетического воспитания детей» – Снежана Мицукова.
– Хакасияның композиторлар пiрiгiзi 1996 чылда тӧстелген. Аннаң сығара ол тӧремiл музыканттар санын хосча. Наа чайаачы кӧрiстiг кӧгҷiлер композиторлар пiрiгiзiнде постарының хынған сағыстарын чуртасха кирчелер, iди музыканың тiлiн, оңдайын тилiтчелер, – таныхтаан чайаачы иирнi апарчатхан Виктория Конгарова.
Композиторлар олған музыка школаларына кӧп сарын пасчалар. Чайаачы иирде А.А.Кенельнiң адынаң олған музыка школазының ӱгренҷiлерi Ольга Швечихина паза Мария Пикурова, фортепианонаң ойнап, композитор Марина Хакимованың «Весёлая прогулочка» кӧӧн толдырғаннар.
Композитор Снежана Мицукова, Хызылчардағы кӧг паза театр академиязын тоозып, олғаннарны музыкаа кӧнiктiрче. Аның ӱгренҷiлерi кiчiгдең сығара концерттерде, марығларда, фестивальларда араласчалар паза чиңiсчi полыбысчалар. «Хысхылых» иирде Снежана Мицукова ӱгренҷiзi Анастасия Диянованаң хада фортепианонаң «Пробуждение весны» кӧгнi ойнааннар.
Пылтыр «Хысхылых» кӧг сыйии иирiнде Хакасияның композиторлар пiрiгiзiне пiр уғаа чайаачы оол хозылған – Кирилл Потылицын. Ол 700 азыра сарын паза кӧг пас салған, iдӧк хойығ ӱнiнең морсымнығ сарнапча. Россияның аймах регионнарында чуртапчатхан поэттер Кирилл Потылицынзар кибелiстерiне кӧг чайап пирерге удаа айланчалар, композитор пiр дее тоғыр полбинча. Амғы чайаачы иирде ол «Снег» сарынны ырлаан. Пу сарынның сӧстерiн Иркутск городтың чуртағҷызы Андриан Елий пас салған.
«Хысхылыхта» паза пiр ӧрiнicтiг кирек полған – Хакасияның композиторлар пiрiгiзiне Вячеслав Ким хозылған! Концертте аның «Iҷенiң чолы» сарынын филармонияның артисттерi Ольга Васильева паза Олег Гриценко кееркестiг ырлааннар. Сӧстернi Лариса Киштеева пасхан.
Пылтыр декабрь айда Хакасия культуразының саблығ тоғынҷызы, республиканың композиторлар пiрiгiзiнiң нандырығлығ хачызы Тамара Маганакова ах чарыхтаң парыбысхан. Тамара Даниловна уғаа чайаачы кiзi полған. Ол илееде сiлiг сарын пас салған, хайхастығ ӱнiнең тахпахтар толдырҷаң. Чайаачы иирде «Ӧрiнiс» ансамбль кӧрiгҷiлерге аның «Ты скажи» сарынын сыйлаан, сӧстерi Валентина Татаровани.
Композитор Олег Токояковтың сарыннарына кӧрiгҷiлер ыраххы 80 чыллардох аптат салғаннар. Оларны хакас чонның пайрамнарында паза тойларда сыбыра истерге чарир. Концертте чиит ырҷы Анастасия Токоякова композиторның наа сарынын толдырған. Ол Россияның Матыры Аймир Миягашевке чарыдылча. Сӧстерi поэт Алевтина Майтакованың «Тӧреен чирiм – ӧскен чирiм» кибелiзiнең алылған.
Сом Нина Горевани
Автор :
Татьяна Тютюбеева
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 31 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
| 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
| 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
| 28 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
