Чӱреене чатчатхан тоғыста істенче
27.04.2024
Хабарлар
Таисья Чебодаева
Имнег кирее. Хосхар айының 28-ҷі кӱнінде тиксі Россияда Табырах имнег полызии тоғынҷызының кӱні таныхталча
Пастағы табырах имнег полызиин пирҷең станциялар паза пациенттерні тарт чӧрҷең кареталар 1898 чылда хосхар айының 28-ҷі кӱнінде тӧстелгеннер. Че аны ӱлӱкӱн чіли 2020 чылда таныхтап пастааннар, хаҷан тиксі хазнада, наа чуғынҷах ағырығ тарап, илееде кізі чуртазы ӱзілген. Пандемия тузында табырах полызығ пирҷең станцияларның тоғынҷылары ағырығнаң прайзынаң пурун харбасханнар, аннаңар оларның алынҷа ӱлӱкӱні тӧстелген.
Ағбандағы табырах имнег полызиин пирҷең станцияда прай 410 тоғынҷы істенче, ол санда Ағбан городтағы чонны хайығда тутчатхан 310 кізі паза харатастағыларны сыныхтапчатхан 102 тоғынҷы. Оларның полғанынаңар ла тоғызын махачы толдырчатханнаңар, нандырығлығ тудынчатханнаңар пас саларға чарир. Имҷілернің тоғызында ӧӧні – ол кізі чуртазын ал халары паза хайраллап алары. Табырах имнег службазы имҷілерінің хығыртығлар сыбыра полча, олар хаҷан даа кізее полызығ пирерге тимде поларға киректер. Хығыртығ иділген чирзер читсе, оларға, чідірінмин, орта сағынып, чітіг тудынып, полызығ пирерге киректелче.
Пӱӱнгі сығарыста Ағбандағы табырах имнег полызии станциязында 10 чыл істен салған паза тоғызын тӱзімніг толдырчатхан Таисья Фёдоровна Чебодаеванаң таныстырчабыс. Чиит фельдшер позынаңар паза тоғызынаңар чапсых нимелер чоохтаан.
– Позыңардаңар чоохтап пиріңер.
– Тӧреен-ӧскен чирім – Пии аймаандағы Улуғ Нонып аал. Школа тоозыбысханда, мин Сибирьдегі имнег хазна университедінде ӱгренерге пӧгін тутхам, че баллар читпин парған. Аннаңар Томсктағы имнег колледжінзер ӱгренерге кірібіcкем.
2014 чылда, ӱгредиим тоозыбызып, Ағбандағы табырах имнег полызии станциязынзар фельдшерге кірібіскем. Тоғыс кӧңніме кірче.
– Таисья Фёдоровна, чоохтап пиріңер, ноғадаңар имнег специальнозын таллап алғазар?
– Піреезі кічігдең сығара имҷі поларға сағынғаннаңар чоохтапча алай сӧбіреде іҷе-пабазы имҷілер, че минің андағ нимес. Мин школада ӱгренчеткенде, специальность таллап алҷаң тус чит килген. Ӱгредіг учреждениелерін таллап аларға киректелген. Мин хайдағ предметтерҷе піліcтер оой пирілчеткенінеңер паза хайда тоғын поларынаңар сағын кӧргем. Имнег кирее чӱрееме чағын полған. Ӱгредіг алып, тоғынчатханда, орта чол таллап алғам тіп сағынчам.
– Сірернің тоғынчатхан тузыңар хайди иртче?
– Иртен 7 час 45 минутада планерка иртче. Аның соонаң табырах полызығ автомобильлерін сыныхтап, дежурстваа чарадығ алчабыс. Хайди даа наркотиктіг имнер орныларында чатчатханын сыныхтапчабыс. Анаң дежурствобысты пастапчабыс. Хараа-кӱнӧрте тоғыныбызып, ӱс кӱн тынанчабыс, че тынағ кӱннерде, ахча тоғынып алар ӱчӱн, хоза дежурстволар алчабыс. Аннаңар пір кӱн тоғынып, пір кӱн тынанчабыс. Тоғынҷыларның отпуск тузы пасталыбысса, андағох графикче істенчебіс.
– Табырах полызығ станциязында аймах бригадалар тоғынчалар, олардаңар чоохтап пиріңер.
– Я, пістің станцияда аймах-пасха кӧстегліг бригадалар пар. Пірееде водительнең пір ле алай ікі фельдшер чорыхха чӧрче. Ідӧк водитель, фельдшер паза имҷі хада чӧрчелер, анзы сменаа нинҷе тоғынҷы сыхчатханынаң алай хайдағ хығыртыға парчатханынаң палғалыстығ полча. Пар психиатрическай бригадалар. Анда медбрат паза психиатр хығыртығларға чӧрчелер. Полчалар линейнай, олғаннарнаң тоғынчатхан, чӱрек ағырығларынаң палғалыстығ бригадалар паза реанимация ӧмезі.
– Дежурство тузында ортымахти нинҷе хығыртығ полча?
– Ортымахти хығыртығларны чоохтап таа полбас. Кӧзідімге, хысхызын соохтар пасталыбысса, кискек ағырии тарапчатса алай чуғынҷах ағырығлар тың тарапчатхан туста илееде хығыртығларға чӧрерге килісче. Андағ дежурство соонаң саңай майых парчазың. Амды, тымо ағырығлары амырап парғанда, хығыртығлар асхынах полча.
– Пациенттер алғыстастарын удаа читірчелер бе?
– Ағырчатхан кізее кӧріндіре чахсы полыбысса, олар алғыстастарын читірчелер. Ӧӧнінде улуғ частығлар чахсы имнег полызиин пирчеткеннеңер махтапчалар паза алғыстапчалар. Андада тоғызым туза ағылчатханын паза орта профессия алып алғанын сизінчезің. Удаа олаңай чоохнаң алғыстапчалар, че пірееде, тізең, пічіктіг алғыстас читірчелер. Интернет пастыра сайтта алай газета хоостыра статьяда пічік сығар салчалар. Хайзы, табырах имнег полызии станциязынзар киліп, хығыртығда полған бригадаа алғыстастығ пічиин пас салча. Пациенттернің андағ пічіктерін тоғыстағы ӧнетін тӧстелген комиссия хайыға алча, анаң премия пирердеңер чарадығ сығарча.
– Хығыртығларда, хомай чоохтазып, хырыс-табыснаң хайчатханнар тоғасча ба?
– Я, андағ киректер полыбохча. Ӧӧнінде ол араға алай наркотиктер амзап салған кізілер полча. Удаа ол хығыртығларда полиция тоғынҷыларынаң тоғасчабыс. Пірееде кізілер, имнег учреждениелерінің тоғызын чахсы оңарбин, пістең аймах кирексіністерні пӧгерге сурынчалар. Чуртағҷылар табырах имнег полызиин пирчеткен служба, соона салдыртпас служба паза поликлиника тоғынҷылары хайдағ тоғысты толдырчатханын чахсы оңарбинчалар. Пірсінде пір час хараада хығыртығ хоостыра парғабыс, анда араға амзап салған оол полған, пірее 30 частығ, неке. Позына больничнай лист пирерге сурынча, піс ағаа андағ кирекнең айғаспинчабыс тіп чоохтапчабыс. Че ол, ізік пиктеп салып, пісті ибінең сығарбиныбысхан, пас пирзе ле сығарыбызар тіп ізендірген. Піс андағ пічіктер пас полбаспыс, андағ оңдай чоғыл. Аннаң чоохтазып, пісті сығарыбызарға чадап чӧптеп алғабыс.
– Тоғыста пастағы кӱн хайди ирткен, чочыныстығ пілдірген ме?
– Тоғыстағы пастағы кӱн ікі августха киліс парған, ол ВДВ-да служба ирткеннернің ӱлӱкӱні. Ол ӱлӱкӱн минің кӧңніме кірбинче, чарых сағыстар артыспаан (кӱлімзірепче. – Авт.). Уғаа кӧп кізі, аймах-пасха пиртініп, табырах имнег полызиин пирҷең станциязар айланған. Ӧрініске, мағаа андағ сменада тоғынарға паза киліспеен, че пастағы тоғынған кӱнні хаҷан даа ундубаспын. Мин, тоғысха килгенімде, пір дее туртухпаам. Ӱгренгенде, піс удаа практика иртчеңміс, дежурнай бригадаларнаң толдыразынаң тоғынҷаң полғабыс. Пасха фельдшерлернең тиңнең тиңе хығыртығларға чӧрҷеңміс. Тоғынарға килгенде, минің чахсы пілістер полғаннар паза позыма ізенгем, аннаңар киртіністіг тудынғам.
– Тоғынчатхан ӧмеде чииттер кӧп пе?
– Хаҷан мин тоғысха кіргенде, мында чииттер чох полған тирге чарир. Амды, пістің ӧмеде чииттер илееде істенче, ағаа хоза, ӱгредіг тоозыбысса, пістің станциязар тоғынарға килерге пӧгінчеткеннер пар. Хай піреезі тоғын кӧрче, кӧңніне кірбинчетсе, парыбысча, че мында халчатханнар парох. Пістің хығыртығларға чӧрҷең бригадалар тӧстел парған, сыбыра хада чӧрчеткен кізі полза, чахсы, хада тоғынарға кӧнік парчазың. Че пу чағында ӱгредіг тоозыбысхан чииттер килерлер, пісті хатабох алыстырарлар. Чииттерні чахсы опыттығ фельдшерлернең хада бригадаа турғызарлар. Олар тоғысха табырах кӧнігер ӱчӱн паза, киректелзе, оларның алҷаастарын тузында тӱзедерге.
– Дежурство тузында пірее чапсых алай хынығ кирек полғанын сағысха кир поларзар ба?
– Я, минің сағызымда ол кирек хаҷанға даа халар. Хығыртығ полған. Піс бригаданаң андар читкенде, ипчі істі ағыриинаңар чоохтаан. Мин ікі чыл тоғын салған полғам, опыдым асхынах полған, че бригадада илееде чыллар істен салған имҷі полған. Айланған ипчі пӧзік сыннығ паза поғда полған. Аны кӧріп, пістің ол пала таапча тіп ікінҷілес чох полған. Ол, тізең, ӱрӱк парған, мин азах аар нимеспін теен. Піс ағаа чоохтапчабыс, ол киртінминче, хайди полза аны пала тӧрітчең туразар апарғабыс. Ол ипчінің хызыҷах тӧреен, пала хазых полған. Мин соонаң, пірее сигіс ай пазынаң, ол ипчізер хығыртыға чӧргем, ол мині танып салған. Чоохтаан, сыннаң пала сахтапчатханын сизінминдір (кӱлімзірепче. – Авт.).
– Сірернің тоғыста пірее кибірлер алай киртіністер пар ба?
– Я, киртіністер пар. Піс дежурство алнында хаҷан даа дежурство чахсы алай ниик ирт парзын тіп удур-тӧдір алғабинчабыс. Іди алғабысса, ол пістің най сидік иртче .
Иртен, машинаны паза имнерні сыныхтап, дежурстваа сыхчатса, хайдағ нимее хайығ салыбысчазың, сыбыра аннаң палғалыстығ пациенттернең тоғынарға килісче. Кӧзідімге, травматология алай реанимация чыындызына хайығ салыл парза, дежурство тузында ӧӧнінде андағ диагнозтығ кізілернең тоғынчазың.
Ідӧк халых орыннарда изірік кізі чатча тіп хығыртығ полза, сығар алнындох прай бригаданаң перчаткалар кис салчабыс. Водительдең пасти фельдшерге теере прайзы кис саларға киректер. Ізеніс полча, піс читкенҷе, ол кізі, оңарынып, ибінзер парыбызар алай полиция тоғынҷылары аны апарыбызарлар. Изірік кізі чуул парып чатча, аны хайди идерзің, ағаа узуп аларға кирек. Піс ибінзер, адрезін пілбин, апар таа полбинчабыс паза имнег тураларында даа аны аларға хынминчалар, піс аннаң ирееленчебіс. Ол туста, тізең, піреезіне сыннаң имнег полызии киректелче, аннаңар андағ хығыртығларға хынминчабыс.
– Табырах имнег полызии тоғынҷызы кӱнінең хада тоғынчатханнарны алғыстабызыңар.
– Аарлығ хада тоғынчатханнар паза пасха даа табырах имнег полызииның имҷілері паза фельдшерлері, профессия ӱлӱкӱнінең сірерні алғыстапчам. Табырах полызығ службазындағы тоғыс – ол хазых хайраллир сферадағы сидік тоғыстарның пірсі. Ол пӧзік квалификация, сыдамах тудыныс паза кізілерге имнег полызиин пирерге тӧреміл тимненіс кирексіпче. Аннаңар сірерге нандырығлығ тоғысты тӱзімніг толдырарға алғапчам. Пик хазых, часкалығ чуртас, наа паза пӧзік чидіглер прайзына алғапчам!
Сом Дмитрий Сунчугашевти
Автор :
Наталья Тюкпеева
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 | 3 |
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 1 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
