Iҷезiнiң чӧптерiне тудынча
24.07.2024
Статья
Доминика Сагалакова
Пӱӱн пiс абахай, чайаачы паза сiлiг аттығ хызыҷах Доминика Сагалакованаң танызып аларбыс. Ол Н.Ф.Катановтың адынаң Хакас национальнай гимназиязында ӱгренче, амды 8 классха сыхты. Тӱрчедең, 14 час толдырып, холға паспорт алар.
Доминика iдӧк Хакас Республиканың олған искусство школазынзар чатхан клазынзар чӧрче. Хызыҷах пiди чоохтапча:
– Алында мин Ағбандағы искусство колледжiнiң хойнындағы «Лествица» чайаачы олғаннар академиязынзар чатханнаң ойнирға ӱгренерге чӧрҷеңмiн. Андар минi iҷем Анна Сергеевна апарған. Iҷем чуртас чолымны чайаачынаң палғалыстыр салғанына тың ӧрiнчем. Андада мағаа 8 час полған, Ағбандағы 2 № школада ӱгренчеткем. «Лествицазар» хынып чӧрҷеңмiн. Улуғ ачырғасха, iҷем ах чарыхтаң ирте парыбысхан.
Доминика, пасталығ класстарны маңнаныстығ тоозыбызып, 5 классха Хакас национальнай гимназиязынзар ӱгренерге кiрiп алған. Анда ӱгренiп, маң тузы даа халбинчатхан, аннаңар хызыҷах «Лествицадаң» парыбысхан. Че ол гимназиянаң хости олған искусство школазы орныхчатханын пiлiп алған, анда даа чатханнаң паза пасха хакас кӧг тирiглерiнең ойнирға чарир. Хызыҷах сала маңзыри ол школазар чӧрерге пазын салған.
– Ӱгредiг тузында мин 6 час иртен турчам, школаа тимненчем, азыранчам. Гимназиязар минi Никита харындазым машиналығ апарча. Кӱнӧрте уроктар тоозыл парзалар, азыранып алчабыс, анаң уроктағы нимес занятиее маңзырапчабыс. Ол хынығ иртче паза чуртасха тузалығ. Соонаң расписание хоостыра искусство школазынзар парчам. Анда iкi час алай аннаң даа ӱр ӱгренчем. Пiрееде гимназиядох ибдегi тоғыстарны идерге маңнанчам. Че маңнанмазам, ол тоғыстарны ибде хайди даа толдырчам. Иирде 19.00 частаң сығара 21.00 часха теере «Час ханат» олған студиязында теелбектенчем. Андартын ибзер минi харындазым алай пабам ағылча. Чол пара, кирек полза, садығ тураларынҷа кiрглеп парыбысчабыс. Ибде минi татхыннығ чиис сағыпча. Анаң мин ибдегi тоғыстар итчем. Орай иирде узирға чатчам, – олаңай кӱнi хайди иртчеткенiнеңер чоохтапча Доминика Сагалакова. Аны истiп, хайхирға ла халча, хайди ол прай маңнанча!
Чайаачы хызыҷахтың позының чатханы пар. Читi хыллығ аарлығ сыйыхты ағаа чағын туғаннары сыйлап пиргеннер. Хызыҷах кӧг тириинiң сiлiг ӧңiне, хайхастығ хоозына ӧкерсiнче паза сығарчатхан ӱніне морсынча. Позының чатханы пар даа полза, Доминиканың аннаң репетиция иртiрерге тузы чоғыл, аннаңар тынағ кӱннерiнде ле аны холға алча.
Доминика Сагалакова позының чуртазын чайаачынаң палғалыстырарға пӧгiнче.
– Олған искусство школазында ӱгренерге кӧңнiме кiрче. Ӱгретчiлерiбiс прайзы чалахайлар паза паарсахтар. Минi чатханнаң ойнирға Ольга Александровна Астанина ӱгретче. Ол уғаа чахсы пiлiстер пирче. Ольга Александровнаның ансамбльы «Артас» адалча. Мин андар iдӧк чӧрчем. Ӧмебiсте прай читi хызыҷах, пiс удур-тӧдiр ынағ тудынчабыс.
Вокалны Юлия Константиновна Чепашева апарча. Ол аймах-пасха оңдайларҷа пiстi ӱгретче, аның уроктары хаҷан даа хынығ иртче. Лариса Михайловна Шалгинова музыка литературазын паза сольфеджионы апарча. Ол теманы уғаа чахсы паза пiлдiстiг чарытча. Уроктарда пiс фортепианонаң, треугольникнең, ксилофоннаң ойнапчабыс, че хайди даа сарнапчабыс, – чоохтапча чайаачы хызыҷах.
Музыкадаң пасха, Доминика хоостирға паза кип-азах кӧрiмнерiн сағын таап, пызарға хынча. Аннаңар сым одырбас хызыҷах чағдапчатхан ӱгредiг чылында наа кружоктарға пазын саларға пӧгiнче.
Ибде хызыҷах чiҷең ниме пызырча, пабазын паза Никита харындазын чапсых, татхыннығ чииснең азырапча. Анаң iдiс-хамыс чуупча. Iдӧк хайынҷах хызыҷах чурт iстiн арығ тутча. Аны прай ибдегi тоғыстарға iҷезi ӱгрет салған. Доминика паарсах iҷезiнiң чахайахтарын мааннап хайраллапча, тузында суғлапча.
Хызыҷахха мындағ сiлiг атты iҷезi пирген. Ол iҷезiн чылығ сӧстернең пiди сағысха кирче:
– Iҷем мағаа тойлығ полғанда, пиҷезiнең паза минiң харындазымнаң хада телевизорҷа кино кӧртiрлер. Аҷам андада кiчiг полған. Фильмде ӧӧн рольны Доминика аттығ кiзi ойнаптыр. Ат iҷемнiң кӧңнiне тың кiр парған. Ол тiҷең, Доминика паза Никита тӧӧй истiлчелер.
Iҷем Анна Сергеевна уғаа амыр, абахай, ачых-чарых кiзi полған. Тоғыстаң майых парып килзе, ибдегi киректернi идерге кӱс тапчаң. Мин хаҷан даа сағызымда ал чӧрербiн, хайди iҷем мағаа полысчаң, ӱгретчең. Аның чӧптерiнең ам даа тузаланчам. Чуртаста иң аарлығ кiзiм мағаа тың читпинче. Киртiнчем, iҷем мағаа поғдархапча.
Доминиканың пабазы Михаил Михайлович Сагалаков хызыҷаана пик чӧлег полча, иркезiнiң таңдағы турыстығ паза толдыра чуртазы ӱчӱн прай кӱзiн салып тоғынча. Маң тузын iдӧк хызыҷаанаң хада иртiрерге кӱстенче, олар хада футбол, волейбол ойнапчалар. Iдӧк ынағ сӧбiре Пии аймаандағы Кiчiг Нонып паза Хызыл хара суғ аалларзар, Асхыссар туған-чағыннарынзар ааллап чӧрче.
Амды Доминика «Орлёнок» олған лагерьiнде тынанча. Ибiнзер айланза, чайғы кӱннерiн пабазынаң паза харындазынаң хада иртiрер, iдӧк арғыс-ӧӧрелерiнең ойнир.
Сом Хакасияның олған искусство школазының архивiнең
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 31 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
| 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
| 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
| 28 | 29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
