Хыйғалар ойыны
09.08.2024
Хабарлар
Хаҷан даа килiп, ойнап ал турарға чарир
Чахсы пастағ. Шахмат ойнирына паза тилiдерiне пiстiң хазнада сыбыра улуғ хайығ айландырылча. Пiр туста школаларда шахмат урогын апарардаңар чарадығ алылғанох. Амды тасхар шахмат ойнир чӧрiм пасталыбысты
Пу наада Хакасиядағы Л.Р.Кызласовтың адынаң чир-суғ ӱгренҷең национальнай музейнiң тастында улуғлар даа, чииттер дее, олғаннар даа ӧткiн хайынысханнар. Оларның кӧбiзi сомнар кӧзiдии хыринда поохталыс партыр. Анда 1960 – 1990 чыллар тузындағы иргi сомнарда шахмат ойнапчатхан улусты кӧрiп аларға чарир.
– Пiреелерiн таныпча даа поларзың, йа? 1980 чыллардаң сығара спорт сурығларын чарытхан нимессiң ме? – хыримда тохтабысты музей директоры Андрей Готлиб.
– Омалары таныс. Ады-солаларын ундутхлап салтырбын. Илiгҷе чыл ирт парған нооза, – холларым чаза тутчам Андрей Иосифовичтiң алнында.
– Сергей Ежовты танирға кирексiң. Ол «Советская Хакасия» газетада хабарҷы полған, – иргi сом хыринда тохтабысты ол.
– Аны чахсы пiлчем. Шахмат маңат ойнаҷаң, кибелiстер пасчаң, – че чооғымны тоозарға маңнанмаам.
Музей хыринзар чыылысхан улусты микрофонзар чағын хығырғаннар. Анаң чон алнынзар Владимир Николаевич Штыгашев хығыртылған. Пiс, улуғ частығлар, удур-тӧдiр кӧрiс сыхтыбыс. Музей тастында шахмат ойнаҷаң орын азылчатханы паза Хакасияның саблығ кiзiзi – хайдағ палғалыс? Ниме чоохтанарын сағыпчабыс.
– Мағаа 10 час полғанда, аймах марығларда араласчаңмын. Пастағы разряд пиргеннер. Ол тустаң сығара чуртазым шахматнаң палғалыс парған, – пастаан чооғын Владимир Николаевич айа сабыстары аразында.
Анаң музейнiң ибiркi чирлерiн хуҷахтапчатхан чiли холларынаң кӧзiткен, чооғын уламох хынығ апар сыххан. Аның сӧстерiнең, 2012 чылдаң сығара Россияның культура министрi полған Владимир Мединскийнең хада, мындағы ачых чирҷе пастыр чӧрiп, Хакасияның ӧӧн музейi полҷаң орын кӧрглеен осхастар. Амды Владимир Ростиславович Россия президентiнiң полысчызы, хазнабыстың чаа-тархын пiрiгiзiнiң кнезi полча. Россияның чаа-тархын пiрiгiзi, тiзең, Россияның культура фондынаң хада Россияның шахмат федерациязы пастаан «Тасхар ойнир шахмат» чӧрiмге хозылып, аны тиксi хазнада тарадар чӧпнең сыхтылар, аны хайығда тутчалар.
Хакасия пазының чӧпчiзi Владимир Николаевич Штыгашев iдӧк Россияның чаа-тархын пiрiгiзiнiң пiстiң республикадағы пӧлиинiң попечительлер чӧбiнiң кнезi полча. Аннаңар ағаа Хакасияның ӧӧн музейi хыринда тасхар шахмат ойнаҷаң орынны азар оңдай пирiлген. Саблығ кiзi Хакасияда ирткен чылларда шахматча марығлар хайди хынығ паза хазыр иртчең полғанын сағысха кирген, олғаннарға паза чииттерге шахмат ойнирға, чиңiстер тударға алғаан.
Республиканың культура министрi Светлана Окольникова Москвада пасталған кирекке паза тузалығ чӧрiмге Хакасия хазнабыста пастағылар санында хозылғанын таныхтаан. Олох арада Светлана Анатольевна шахмат ойнирға хынчатханнарны ӧрiндiрген: сынап пасха орыннарда чылығ ла туста шахмат ойнирға тимде ползалар, Ағбанда чыл ибiре хынчатхан спорт кӧрiмiнең айғазарға чарир.
– Кӱскӱзiн сӧрӧн кӱннер пасталыбысса, пу столларны, шахматтарны музейнiң фойезiнде турғыс саларбыс. Хаҷан даа килiп, ойнап ал турарға чарир, – чарытхан культура министрi.
Хакасияның спорт министрi Сергей Кочан iдӧк пiстiң республика тиксi хазнаға тарапчатхан тузалығ чӧрiмге пастағылар санында хозылғанын таныхтаан. Анаң пiстiң чир-суғҷыларыбыс санынаң кемнер шахмат ойнап махтаға сыхханын сағысха кирген. Учаларында «Республика Хакасия» сӧстер пазылых хызыл футболкалар кис салған оолағастарзар паза хызыҷахтарзар айланып, чиңiстер тударға алғаан.
Хакасияның Ӧӧркi Чӧп депутады, Хакасиядағы шахмат федерациязының президентi Олег Иванов пеер чыылысханнар аразында пос кiзiзiне саналчатханы сах андох харахха тасталчатхан. Уламох саарбах тузындағы оолағастар паза хызыҷағастар, ағаа тоғас парзалар, тиң частығ кiзi чiли, хол тудызып, изеннесчелер, сах андох шахмат сурығларынҷа чоохтаза халчалар.
Олег Альбертович, пасхазына хозылып, пiстiң республика тиксi хазнабыстағы чӧрiмнең хада хаалирға чарадығ алғанын таныхтаанох.
Олег Альбертович пiстiң чир-суғҷыбыс Степан Харкевич, хайди пӱӱл чииттер аразында Россия мариинда аралазып, ӱзiнҷi орын алғанын искiргенде, ӧрiнiстiг суулас кӧдiрiл килген. Хыйғалар ойынынаң айғасчатхан, андағ махтағлығ орын алған саарбахты прайзы даа кӧрiп аларға харасхан. Че оларны Хакасиядағы шахмат федерациязының президентi амыратча, Степан Харкевич мында чӱгӱрiс чӧрчеткен оолағас-хызыҷахтарнаң табырахха блиц-турнир ойнабызарға тимде теен. Сах андох кiчiг частығ шахматисттер постарына килiстiре cтоллар кӧрглеп сыхханнар.
Сом Эльвира Самринани
Автор :
Анатолий Султреков
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | 31 | 1 | 2 | 3 | 4 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
