Тоңастығларны чыып пастабыстылар
23.08.2024
Хабарлар
«Аршановское» ООО-да пуғдайны хурутчаң комплекссер урчалар
Аал хонии. Пӱӱл Хакасияда тоңастығларны чыыр тус ирте пасталыбысхан. Алтай аймаандағы Очыр аал хыринда орныхчатхан «Аршановское» ООО орғах айының 11-ҷі кӱнінде пуғдайны саап сыххан. Пу хоных пуғдайны сілкер айының 5-ҷі кӱніне теере таарып салған, аннаңар ол ирте пыс парған
Тоңастығлар чыыр тоғыстар хайди парчатханын піліп алар ӱчӱн, «Аршановское» ООО-ның ӧӧн агрономы Сергей Перечёсовнаң чоохтазып алғабыс.
Пӱӱл «Аршановское» ООО 1800 гектарда пуғдай таарып салған, 3 муң азыра гектарда – рапс, 600-че гектарда – сула, 1 муң азыра гектарда – ах киндір, 600 азыра гектарда – гречиха. Ирткен чылда хоных наа чирлерні тартып пастабысхан, пӱӱл ол чирлернің 1149 гектарында рапс таарып салғаннар. Пылтыр горчицаны ӧскірген ползалар, пӱӱл аны таарыбааннар. Ол кирексіністе дее полза, аның паазы ниик.
– Наа чирлерде 20 азыра чыл пір дее ниме таарылбаан. Анда ағастар ӧс парғаннар. Оларны хыйа аларына кӧп тус парыбысча.
Піс ӧӧнінде рапсты ӧскірчебіс. Аны чыырға паза ӧcкірерге сидік тее полза, паазы пӧзік паза прай садыл парча. Пӱӱл аны 800 гектарға кӧп чирде таарып салғабыс, пылтырғызынаң тиңнестірзе. Аның сығызы даа хомай нимес полған – 30 азыра центнер гектардаң. Піс рапстың аймах сорттарын ӧскірчебіс. Олар пір тиң пыспинчалар. Пір сорт пыс парза, аны чығанҷа, пасхазы пыс парча. Рапсты чыырға най сидік, ол тың тоолапча. Піс ізіг паза хуруғ чылға хайтпинчатхан сорттарны таарирға кӱстенчебіс. Пӱӱл рапстың культус, кюрри, люмэн, форпост сорттарын таарып салғабыс.
Наңмырлар тузында чағбааннаңар паза хыраларда хурт-хоос кӧп тарааннаңар, рапстың cығызы уйан арах полар тіп сағынчам. Рапстығ хыраларда капуста кӧӧ тараан. Хыраларда хурт-хоостаң арачылаҷаң имнер чайғабыс, че хай пірее орыннарда чайарға маңнанмаабыс, аннаңар анда рапс чоғыл даа. Ол хурт-хоос тиксі хазнада тараан тіп искем. Аның тӧлі табырах ӧсче, аннаңар пір орында им чайза, пасха чирде саны тың ӧс парча. Андар читкенҷе, ӧзімнер халбинча.
Піс хыраларда ідӧк пуртах оттардаң паза ағырығлардаң арачылаҷаң имнер паза сӱзӱнніг, хуруғ удобрениелер чайчабыс. Пір гектар чирге 100 – 150 килограмм удобрение чайғабыс. Ідӧк пуғдайны паза рапсты ағырығлардаң, хурт-хоостардаң, пуртах оттардаң арачылирынҷа опыттар иртіргебіс. Барнаулдағы фирма, пістің хоныхта андағ опыттарны иртіріп, иң чахсы имнер, таллап, пирген. Амды оларнаң тузаланчабыс, – теен Сергей Перечёсов.
Амды хоныхта «Буран» пуғдайны чыыпчалар. Агрономның сананыстарынҷа, пір гектардаң ортымахти 18-19 центнер пуғдай сыхты. Хырада пис комбайн пуғдайны саапча. Ікі комбайнның жаткалары чалбаа 7-ер метр, ікі жатканың чалбаа – 9-ар метр паза пірсіни – 11 метр. Сергей Перечёсовтың таниинаң, «Полесье» паза «Тукано» уғаа чахсы комбайннар. «Тукано» комбайнны хоных устағҷызы паазы тың ӧскенҷе паза санкциялар кирілгенҷе садызып аларға маңнанған. Че амды хоза частьтар таап аларынаң сидіксіністер пар.
«Аршановское» ООО-да пуғдайны кисчелер
Хырада «Полесье» комбайннаң тоғынчатхан Александр Санниковнаң танызып алғабыс. Ол «Аршановское» ООО-да таарығ паза тоңастығларны чыыр тустарда тӧртінҷі чылы тоғынча.
– Мин Новороссийскай аалдаңмын. Пӱӱн чарым кӱнге 40 гектардаң тоңастығларны сабысхам. Комбайн оодылбаза, кӱнде 150 гектардаң саап алчабыс. Минің комбайнымның бункеріне пис тонна тоңастығлар кірче, кӱнде иң асхынах cигіс бункер чыып алчам. Нинҷе тоңастығлар чыып алары аның сығызынаң, кӱн хайдағ поларынаң, комбайн хайди тоғынарынаң палғалыстығ.
Пу комбайнға пис чыл. Наа нимеске саналча, че уғаа чахсы тоғынча. Кабинада кондиционер пар, аннаңар ізіг дее кӱнде тоғынарға истіг, – теен Александр Санников.
Тоңастығларны 8.00 часта чыырға пастапчалар, 20.00 часта ла тоосчалар.
Мындағ маң чох туста хоныхтың хыраларында тоғынҷылар читкіҷе тоғынчалар, че тоңастығларны хурутчаң комплексте тоғынҷылар чидіспинче.
– Тоңастығларны хурутчаң ікі комплекс пар. Піс пірсін не тоғындырчабыс. Ікінҷі сменаны тоғындырарға сағынчабыс, че тоғынҷылар сағам чоғыл. Тоғынҷылар табылза, хараа-кӱнӧрте тоңастығларны хурударбыс.
Амды пістің хоныхтарзар аал чуртағҷыларынаң пасха, ідӧк Ағбан паза Саяногорск городтардаң механизаторлар кӱннің кил парчалар. Піс оларны тарт чӧрерге алай, транспорттары пар полза, бензинге ахча пирчебіс.
Піс ӧскірчеткен ӧзімнерні прай садыбысчабыс. Гречиха ла халча. Ол хуруғ чирде ӱр хайраллалча. Алындағы чылда чыып алған гречиханы сат полбаабыс, паазы ӧзерін сағыпчабыс, – теен Сергей Перечёсов.
«Аршановское» ООО пуғдайның «Буран» на сортын ӧскірче. Пылтыр опыттар иртірҷең чирлерде «Экстра» паза «Таридон» сорттарны ӧскірген. Че ӱрен чохтаңар, пу пуғдайны таарыбааннар. Алындағы чылларда хоныхта кӱскӱдегі пуғдайны таарыҷаңнар, че хар асхынахтаңар, олар ӧспееннер.
Пӱӱл хыраларда хурт-хоос табырах тарааннаңар, имнер чайҷаң «Lӧndеr» садызып алғаннар.
«Аршановское» ООО тиліпчеткен хоныхтарның санында. Ол чыл сай таарығ чирлерінің синін ӧскірче паза тоңастығларны ӱренге ӧcкірчеткен хоныхтарның санына кірче.
СӦС СОО: Хакасияда тоңастығларны чыыр тоғыстар узарадылча. Пӱӱнгі кӱнге 5719 гектардаң тоңастығлар кизілген паза сабыл парған, ол санда пуғдай – 3961 гектардаң, ас – 943 гектардаң, сула – 200 гектардаң. Пии аймаанда хыра тоғыстары иң ӧткін апарылча. Анда 3384 гектардаң тоңастығларны саап алғаннар. Алтай аймаанда 1363 гектардаң тоңастығларны чыып алғаннар, Орджоникидзе аймаанда – 972 гектардаң. Мал азиин пилетирін узаратчалар. Боград аймаанда иң кӧп от пилетеп салғаннар – 23880 тонна. Пір інекке ортымахти 10-ҷа центнер от килісче. Шира аймаа сенаж пилетирінҷе прайзының алнында. Анда 13478 тонна сенаж пилетел парған.
Сом Дмитрий Сунчугашевти
Автор :
Оксана Челтыгмашева
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
| 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
| 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
| 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 | 3 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
