«Саңыҷах» ансамбльға – 25 чыл
21.08.2024
Статья
Аршаннар аалындағы «Саңыҷах» ӧме
Чылтызахтар
Алтай аймаандағы Аршаннар аалында музыка школазы пар. Пiстiң хайиибысты «Саңыҷах» олған фольклор ансамбльы тартхан. Пӱӱн пiс аннаңар чоохтап пирербiс.
«Саңыҷах» ӧменi 1999 чылда Валентина Ильинична Тюкпиекова тӧстеен. Пӱӱл ол ансамбльға пайрамнығ 25 чыл толча. Пу тус аразына чайаачы ӱгретчiнiң холында илееде пала музыкаҷа тирең пiлiс алған.
Валентина Ильинична позы Пии аймаандағы Хызыл хара суғ аалда тӧреен-ӧскен. Ағбандағы музыка училищезiн 1984 чылда тоосхан. Олох чылда Аршаннар аалындағы музыка школазынзар домра ӱгретчiзiне килген.
– Музыка училищезiнде Россия искусствозының саблығ деятельi, Хакасияның чон артизi Георгий Иванович Челбораков минi чатханға ӱгреткен. Аннаңар наа тоғызымда олғаннарны факультатив оңдайынҷа чатханға кӧнiктiрiп пастаам, олох арада домраа ӱгреткем. Че 1996 чылдаң «Чатхан» класс азылған. Соонаң орындағы совхоз хомыс сыйлап пирген. Клубтаң тӱӱр сурап алғабыс. Тимiр хомыстарны Ағбандағы таныстар пиргеннер. Iди, «Саңыҷах» ансамбльны тирiндiрiп, тоғынып пастаам, – сағысха кирче В.И.Тюкпиекова.
Олғаннарның фольклор ансамбльы хакас чонның ӱлӱкӱннерiнде, аймах фестивальларда сыбыра араласча. Оларның чидiглерi чахсы, республика паза аймах синiндегi марығларда сыйыхтығ орыннарға тӧремiл турысчалар. Пӱӱнгi кӱнде чатхан паза хомыс клазынзар 15-че пала чӧрче.
2014 чылда «Саңыҷах» ансамбль, Хакасияның ӱгредiг паза наука министерствозының мариинда аралазып, «Мелей» нымахты тимнеен. Аны хоостыра грант утып алған. Ол ахчаа костюмнар тiктiргеннер. Амға теере ол костюмнарнаң тузаланғаннар.
Пӱӱл чайаачы ӧме, «Ымай ууҷаның нымахтары» проекттi тимнеп, Президент грантын утып алған. Олғаннар «Тоғылағас» нымахты кӧзiткеннер. Анда олар, аңыҷахтарға чӱленiп алып, хакас тiлiнең тахпахтааннар. Гранттың синi – 1600000 салковай азыра. Ол ахчаа кӧг тирiглерiн паза реквизиттер аларлар, наа костюмнар тiктiрерлер.
Ансамбльның репетициялары неделяда пiр хати полча. Ӱлӱкӱннерге алай марығларға тимнензелер, кӱннiң сай чыылысчалар. Кӧг тирiглерiн музыка школазы аймах бюджедiне алча. Чатханнарны, ыыхтарны, тӱӱрлернi чон узы Сергей Чарков итче, хомыстарны – чон узы Пётр Топоев. Тимiр хомыстарны Алтай Республикадаң алғаннар.
Ансамбльда чатханнаң чахсы ойнапчатхан палалар пар. Таня Доброва А.А.Кенельнiң адынаң Тиксi Россия синiндегi марығда сыбыра араласча. Iдӧк олғаннар Слава Котожеков, Богдан Конгаров, Таня Доброва «Чазы ӱннерi» марығда призёрлар полғаннар.
«Саңыҷах» ансамбльның артисттерi Россия культуразының саблығ тоғынҷызы Игорь Боргояковтың, Хакасия культуразының саблығ тоғынҷылары Нина Катаеваның, Антонида Аршанованың паза пасха даа композиторларның сарыннарын толдырчалар. Валентина Ильинична позы iдӧк сарыннар паза тахпахтар пасча.
Кӱстiг ӱгретчi кӧп палаа улуғ чуртассар чол ас пирген. Валентина Тюкпиекованың олғаннары, мыннаң мындар чайаачынаң айғазып, музыка колледжтерiнзер, культура институттарынзар ӱгренерге кiрчелер. Андағларның санында: Наталья Сарлина – Аршаннар аалының Культура туразының устағҷызы; Николай Сагалаков Кемеровтағы искусство институдын тоосхан; Лилия Риккерт Ағбандағы музыка училищезiнде ӱгренген, амды Аршаннар аалындағы школада iстенче; Анна Куюкова А.М.Топановтың адынаң Хакас драма театрында артист полча; Никита Котожеков Ағбандағы музыка училищезiн тоос салды; пӱӱл Вова Мамышев Хакасияның искусство колледжiнзер ӱгренерге кiрiп алды. Iдӧк пасха даа ӱгренҷiлерi чайаачы чолҷа парчалар.
2020 чылда Валентина Тюкпиекова «Хакасия культуразының саблығ тоғынҷызы» пӧзiк атнаң таныхтатхан. Ол Аршаннардағы музыка школазында 40 чыл iстен парир.
Сом Мария Окуневани
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 1 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
