Василий Иванович Ивандаевтің тӧреен кӱнін таныхтирға «Читіген» театрның пайзаң ибінзер аның туған-чағыннары, культура тоғынҷылары паза актерлар чыылысханнар

Пайзаң иб істінде чей ізерге чазағлығ столлар турғаннар. Iдӧк баннерлерде саблығ режиссерның чуртазында полған киректернi киречілепчеткен сомнар полғаннар.

Чыылған чонны алғыстап, чоох тутхан Хакасияның культура министрінің орынҷызы Лариса Киштеева. Ол хайдағ сидік тустарда театр тӧстелгеннеңер искірген. Кӧп кiзi театрның ӱр чуртирына киртінмеен. Че Василий Иванович хакас тiлiнең ойыннар турғысчаң алынҷа театр тӧстирге хаҷанох сағын чӧрҷең. Аның сағызы толған, че постың туразы чох полған. Театрның пастағы артисттері Юрий Топоев, Георгий Сагалаков, Игнат Кайдачаков паза даа пасхазы репетицияларны аймах-пасха орыннарда алай піреезінің квартиразында иртірҷеңнер.

Театрның ӧӧн пӧгіні ойыннарны хакас тілінең турғызары полған. Юрий Топоев ол туста «Чурта, чурта, Аглона» позының пастағы ойынын пас салған. Василий Иванович аны турғысхан. Тун ойынны кӧрерге залға кізi толдыра чыылған. Соонаң ол ойын аймах театр фестивальларында пӧзік паалағ ал турған.

Ол тустаң сығара кӧп чыл ирт парды. Театр хакас тілінең кӧп ойын турғысхан. Василий Иванович ах чарыхтаң парыбысханда, театрның устағҷылары удаа алыс турғаннар. Пістің саблығ композитор Георгий Иванович Челбораков таа пiр туста «Читіген» театрнаң устаан. Театр ӧӧрлеп сыххан, хаҷан аның устағҷызы Виталий Канзычаков полыбысханда. Театрның пос транспорты пар полып, ырах чирлерзер гастрольларға чӧр килҷеңнер. Аймах пӧзік сыйыхтар ағылҷаңнар. Амды театрның тінін iзестіг тут парча устағҷы Ирина Чустугешева. Театрның позының истіг туразы пар. Анда сағам нааҷылағ тоғыстары парча. Тӱрче полза, пӱӱлгi сезонын азарлар.

Анаң чоох тутханнар Василий Ивановичтің улуғ харындазы Валерий Иванович, хыс туңмазы Светлана Ивановна паза хада хонғаны Светлана Иннокентьевна. Оларның чооғынаң, Василий Иванович чағбан чӱректіг, пазымнығ паза кізее хысхырбас хылыхтығ полҷаң. Iдӧк ол ырах кӧрістіг полған. Тиктең нимес «Читіген» театрда драма паза этническай кӧг пӧліктері тоғынчалар. Хайдағ-да туста фокустар кӧзітчең алынҷа ӧме полғанох. Театр, пістің ыраххы аалларзар парып, аймах ойыннар паза концерттер кӧзітчең. Кізiлер оларны чидікпин сағыҷаңнар.

Соонаң пістiң саблығ артисттерібіс Светлана Чаптыкова, Анна Туртугешева, Мария Кыстоякова паза Геннадий Чаптыков режиссер Василий Ивандаевнең Хакас драма театрында (сағам А.М.Топановтың адынаң) хада тоғынғаннарын сағысха киргеннер. Ол сын интеллигент полған. Репетиция тузында актерларға хайди пол турарын, хысхырбин, иптеп ле чоохтап пир турар.

Пірее режиссер матап хысхырбаанда, истенминче нооза. Василий Иванович пос чонына ойыннар кӧзідерге сағынҷаң. Пірсінде, Сахалинзер гастрольларнаң парарға кирек полғанда, Василий Иванович парарға ынабин салған. Ол писатель Митхас Туранның (Александр Черпаков) наа пас салған «Камат» ойынын турғызарға маңзыраан. «Пiсті хакас аалларында сахтапчалар», – теен ол. Анаң «Камат» ойынны прай даа хакас аалларынҷа ал чӧргеннер. Ӧӧн рольны, Каматты, Геннадий Чаптыков ойнаан. Ол аның пастағы ӧӧн рольы полтыр.

Режиссер Ивандаев хакас драматургтарнаң ынағласчаң. Iди Валентина Гавриловна Шулбаеваның «Сарналбаан сарын» паза «Чуртас салғахтары» ойыннарын турғысхан. Гавриил Гаврилович Котожековтың «Айдолайның хаңалҷостары» кӱлкiстiг ойынына кӧрігҷілер хынып чӧрҷеңнер.

Василий Иванович, театрдаң парыбызып, пасха наа театр тӧстирге чӧрчеткенде, прайзы даа – артисттер, театр устағҷылары – аны позыдарға хынминчатхан. Театр хойнында андағ наа ӧме тӧстирге чӧптееннер. Че ол ынабаан. Театрда ағаа олох пойли тоғынарға пирбестерін ол сизінген. Ағаа хайдағ ойын чарир алай чарабазын чахып турарҷыхтар. Чоохтирға кирек, хай пірее актерлар аннаң хада парыбызарға тiдiнмееннер. Наа театр кооператив оңдайынаң тоғынарға кирек полған, че ол чылларда чонның ахчазы чох полҷаң. Аннаңар «Читіген» театрның пастағы актерлары сын матырлар полғаннар. Пеер профессиональнай нимес тее актерларны ал турғаннар. Амды оларның хай піреезі саблығ актер пол парған.

Мағаа Василий Иванович Ивандаевнең тоғынарға киліспеен. Мин андада «Ленин чолы» (сағам «Хакас чирі» ) газетада iстенчеткем. Газетаның редакторы Гавриил Гаврилович Котожеков полған. Ол Ивандаевке полыс пирерге уғаа кӱстен турған. Редакцияның подвалында театрның артисттерi репетициялар иртірҷеңнер. Театрдаңар ӧнетін пазарға хабарҷы Олег Шулбаев актерларнаң хада аалларҷа чӧрҷең. Соонаң театр хайди тӧстелгеннеңер ойын пасхан полған. Аны турғыспааннаңар, ойынны улуғ чоохха айландырыбысхан. Олег Петровичтің оолғы Андрей, чуртастаң парыбысхан пабазының 70 чазын таныхтап, аның чоохтарын наа книгада сығарыбысхан. Чыылығда пу айның 24 кӱнінде Н.Г.Доможаковтың адынаң национальнай библиотекада книганың презентациязы иртер тіп искiрген.

Хакасиядағы писательлер пірігізінің кнезі полчатханымда минзер «Читіген» театрның устағҷызы Виталий Канзычаков айланған. Ол Хакасияның культура министерствозынзар пічік тимнеп салтыр, анда В.И.Ивандаевке 2009 чылда 12 октябрьда 65 час толарына удур ол чуртаан турада хумартхы чарды хызардаңар чоохталча. Мин сах андох ол чаҷында хол салғам. Соонаң В.И.Ивандаев халғанҷы чылларда чуртаан турада андағ чарды пайрамни азылған.

Пу чыылығда кізiлер чоох тутхан аразында «Читiген» театрдағы «Айланыс» кӧг ӧменің ырҷылары сарыннар сыйлап турғаннар.

Сом «Читiген» театрни