АЛНЫНЗАР ХААЛИРҒА ПАЗА ТИЛИРГЕ
24.01.2018
Хабарлар
Киҷее Хакасияның пазы Виктор Зимин республика правительствозының пу чылдағы пастағы чыылиин иртірген.
Чыылығның тоғызын республика устағҷызы алғыстаснаң пастаан. Виктор Зимин Хакасияның социальнай арачыланыс министрі Наталья Кармашеваа республиканың иң пӧзік хазна сыйиин читірген - «За заслуги перед Хакасией» орденні.
- Пу сыйыхнаң сірернің улуғ командаңарны алғыстапчам, - теен Хакасия пазы Виктор Зимин, министры алғыстап. - Сірер уғаа тузалығ паза кирек тоғысты толдырчазар.
Республика пазы ідӧк прай ӱлгӱ органнарына паза муниципальнай пӱдістерге алғызын читірген, Наа чылға тимненіп, постың ибіркі орыннарын ӱлӱкӱнге килістіре чазааннары ӱчӱн.
- Пу чыл танығлығ киректерге пай полар. Че ӧӧні - ол Россия президентiне табығлар иртері, -табығларға тимненеріне хайығ саларға хығырған регион устағҷызы.
Ідӧк Виктор Зимин министрлер кабинедіне чоннаң чағын тоғынарын узарадарға чахығ пирген - прай муниципальнай пудістерзер чорыхха сых турарға, чуртағҷыларнаң тоғазығлар иртірерге.
- Ӧӧні - кізее постың сидіксінізінеңер искір пирер оңдай пирері, - таныхтаан Хакасияның пазы. - Паза ол сидіксіністі пӧгеріне хабас пирері.
Олох туста республика пазы кічіг ааллардаңар ундубасха паза халғанҷы кӧні палғалыс тузындағы сурығларҷа тоғынарға пӧгін турғысхан.
Пазағы сурығнаң Виктор Зимин Хакасияның чолларына хайығ айландырған. Анзы республикада соох кӱннер турыбысханынаң палғалыстығ. Пу сурығҷа сан пиріс иткен транспорт паза чол хонии министрі Александр Попов. Аның искіриинең, ирткен кӱннерде кӧртіктер тасталған сылтаанда хайзы чоллар чабылған. Хыйалға кірген ӧӧн чолларның пірсі Ағбан - Саяногорск полған. Харға пастыр салған чолны арығлирға чол техниказы сыданминчатханда, андар хоза техника ызылған тіп искірген министр. Салтарында транспортха чол пазағы кӱнде, 18 январьда, азылған. Ідӧк соох кӱннерде пассажирлерні тартчатханнар кӧп автобус рейстерін хызырғаны таныхталған. 22 январьға 59 рейстох тадылған тіп искірген Попов. Че министрнің таниинаң, маршруттарның хызырылғаны ӧӧнінде пу соох кӱннерде пассажирлер саны ас полғанынаң палғалыстығ.
Анаң республикада чылығ паза суғ пирерінҷе хайдағ сидіксіністер полғаны ӱзӱрілген. Пу сурығҷа республиканың пӱдіріг паза ЖКХ министрі Валерий Келин нандырығ тутхан. Хайди ол искірген, 29 декабрьдаң 23 январьға теере республиканың ЖКХ объекттерінде 10 саай полған. Іди суғ, чылығ паза чарытхы пирерінҷе саайлар Ағбанда, Сорығда, Харатаста, Боград паза Бородино аалларда полтыр. Прай саайлар чапчаң чох иділген тіп таныхтаан министр. Котельнайларда хара тас пары тӧреміл сыныхтағда тудылчаттыр. Амғы тусха хара тас читкіҷе осхас, тиксі 49,5 муң тонна (245 %). Че олох туста хайзы муниципальнай пӱдістерде хара тас ас полғаны таныхталған. Андағларның санында Асхыс аймааның Асхыс, Пилтір ааллары, Боград аймааның Бородино аалы, Пии аймааның Новоенисейка аалы паза Сорығ город адалған. Хысхыны амыр иртіп парыбызар ӱчӱн, Хакасияның минфині сидіксіністіг муниципалитеттерге хара тас аларына дотациялар пирерге чарадығ алтыр.
Хакасияның пазы Бородино аалның ады тӧреміл адалчатханына хайығ салған. Виктор Зимин андағы коммунальнай хоныхты сыныхтаға алып аларға чахаан: ӧнетін программа тимнирге паза ікі чыл аразына аалның котельнайын паза суғ, чылығ пирҷең сетьтерін нааҷылап саларға.
Россия МЧС-ының Хакасияҷа ӧӧн устаа пастығы Александр Мулл ӧрттернең кирек хайди полчатханын чарытхан. Регионда ачығ соохтар турыбысханынаң ӧрттер саны ӧсчеттір. Іди чыл пасталғаннаң 79 ӧрт сығысханы санға алылтыр, оларда 8 кізінің чуртазы ӱзілтір. Ӧрттернің ӧӧн сылтаа - песнең саба тузаланғаны, сайбалған электроприборларнаң тузаланғаны паза сизік чох тамкы тартханы. Ӧрттердең тоғыр кӱрезігні тыыдар пӧгіннең специалисттер чуртағҷыларнаң профилактика тоғызын апарарын тыытханнар тіп таныхтаан Александр Мулл. Хакасияның пазы ол чарыдығлығ тоғысты тохтатпасха хығырған.
- Телевидение, радио паза газеталар пастыра чуртағҷыларзар айланарға кирек: пестеріңні кӧріңер, чарытхы приборларын иртіре тоғындырбаңар. Піс кізілерібісті чідірчебіс нооза!- таныхтаан Виктор Зимин.
Хакасияның пазы ідӧк минтрансха паза МЧС-ха, пірге тоғынып, нормативтіг пічік тимнирге чахаан. Ол пічікте нинҷе градус соохта пассажирлерні тартчатханнарға рейске сығарға чарабазы кӧзіділ парарға кирек. Іди итпезе, піреезі, парыс соонҷа сӱрізіп, иргі дее автобузын улуғ соохта рейске сығарар паза кізілерні хыйалға кирер тіп таныхтаан Зимин.
Чыылығның теестегі сурығлары ахчанаң палғалыстығ полған. Пастап Хакасияның пазы орынҷызының тоғызын толдырчатхан Ирина Смолина чал ахчазын ӧскірерінҷе президенттің чахығлары хайди толдырылчатханынаңар искірген. Аның чооғынаң, ирткен чылда республикадағы ортымах чал ахчазы 1500 салковайға ӧс парған, амды ол 29 муңҷа салковайға тиңнелче. Пӱӱл президенттің чахиинҷа ӱгретчілернің паза имҷілернің чал ахчазын ӧскірерінҷе тоғыс узарадылар тіп таныхтаан Смолина. Чал ахчазынҷа алымнардаңар чоох парғанох. Чыылығда алымнығ ӧӧнінде муниципальнай пӱдістер халғаны таныхталған. Виктор Зимин республика муниципальнай пӱдістерге нинҷе-нинҷе хати ахча пиргенін, че устағҷылар ол ахчаны пасха кӧстеглерге позыт турғаннар тіп таныхтаан. «Андағ ниме ӱчӱн хатығлирға кирек», - теен ол.
Виктор Зимин ідӧк Москвазар чорыхтың хайзы салтарларынаңар искірген. Республика партнерларынаң апарылған чӧптезігҷе бюджетсер хоза 5 миллиард салковай кірер тіп сахталча. Ол ахчаның 2 миллиардча салковайы мартта кірер осхас. Хакасияның пазы ол ахчаның чардығынаң аал хонииндағыларға хабас пирерге чахып салған.
Финанстар министрі Ирина Войнова республика бюджеді хайдағ полчатханын чарытхан. Хайди ол таныхтаан, ирткен чылда 14 миллиард салковай пирілгені республикаа хазна алымын хызырарға паза коммерческай кредиттерҷе проценттер тӧлирінде ахча ӱзӱрлирге оңдай пирген. 2018 чылның бюджеді ирткен чылдағызының хыринда оой арах полча тіп искірген министр. Пӱӱлгі бюджеттің дефициді дее хай-хай асхынах - 7 % ле. Ирина Войнова амғы туста республикаа постың парыстарын ӧскірерге паза бюджет ахчазын хатығ ӱзӱрлирге кирек полчатханын таныхтаан.
Че Хакасияның пазы хатығ ӱзӱрлир кӧріснең чараспаан. Аның чооғынаң, республикаа пӱдірінерге паза тилирге кирек. Іди полбаза, Хакасия депрессиялығ регионға айлан парарға айабас тіп кӧрізінең ӱлескен ол.
- Ахча чидіспинче, че, іди дее полза, піс алнынзар парарға паза тилирге кирекпіс, - теен ол.
Чыылығны Хакасияның пазы Хызылчардағы экономика форумына тимненерге пӧгін турғызып тоосхан. Анзы тиктең нимес, анда Ким экономика зоназын тӧстирдеңер чоох парар. Ол Хакасияның, Хызылчар крайының паза Туваның экономика палғалыстарын тыыдар тіп кӧрілче. Виктор Зиминнің чооғынаң, анзы ӱс хонҷых регионға гидроэнергетикаҷа, ӧңніг металлургияҷа, хара тас промышленнозынҷа паза аал хониинҷа пірге тилирге оңдай пирер.
- Ӱс регионның программазы часхызын иртер Хызылчардағы форумға сығарылар. Ӧӧн пӧгінібіс пу форумда - ол улуғ проектке президент чарадиин алып алары. Аны хоостыра саңай пасха хабазығлар полар. Россия правительствозы даа, банктар даа саринаң проектке киртініс ӧс парар. Регионны мыннаң мындар тилідеріне наа хаалағ кирек, - таныхтаан Виктор Зимин, чыылығны тоозып.
Автор :
Альберт ТОЛМАШОВ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы