ЧУВАШТАРНЫҢ АС-ТАМАА - ЧААҶЫЛАРҒА
30.01.2018
Хабарлар
Чуваш чонның ас-тамаанаң таныстырчалар (сол саринаң)
Светлана ПЕТРОВА, Юрий МИХАЙЛОВ паза Анна МИХАЙЛОВА
Национальнай ас-тамах кӱні. Познанскай Хызыл Знамялығ тимірчолҷылар бригадазының (01662 чааҷылар частьы) столовайында Национальнай ас-тамах кӱні ирткен
Национальнай кухня кӱннері армияда сыбыра иртірілче. Амды постарының национальнай ас-тамаан Хакасияда чуртапчатхан чуваштар чааҷыларының тимірчолҷылар бригадазының столовайында кӧзіткеннер. Мындағ кӱнде чааҷыларның столовайлары рестораннар осхас пол парчалар. Столлардағы вазаларда чахайахтар турча. Чааҷылар, поднос алып, постары кирек чиисті таллап алчалар. Аалҷыларны даа аймах татхыннығ чииснең сыйлапчалар.
Пу пайрамнығ кӱнде чааҷыларға обедке чуваштарның кибірге кір парған ас-тамаа тимнелген: хаарған чағлығ, яблахтығ ӱгре, ідӧк тутпастығ ӱгре таллап алар оңдай полған, чуваш чонның кибірли тимнелген биточкалары, ідӧк чуваш оңдайынаң тимнелген таңах иді, чир тамаанаң рис тимнеп салтырлар паза аннаң даа пасха кӧп чіҷең ниме.
- Россияның арачыланыс министрі Сергей Шойгуның, аның орынҷыларының чахығлары хоостыра национальнай ас-тамах кӱннері чааҷылар частьтарында сыбыра иртірілчелер, - чоохтаан тимір-чолҷылар бригадазы командирінің тылҷа орынҷызы, майор Адам Евлоев. - Пістің частьта андағ кӱннер ӱс айда пір хати хайди даа иртірілчелер. Национальнай чиистер чааҷыларның азыранар кӧңнін кӧдірчелер, оларның чаа киреене тимненізін кӧдірерге хабасчалар. Мында сірер чааҷыларны сыннаң хайди азырапчатханын кӧріп аларзар. Аймах национальностьтарның ас-тамаанаң азырир кӱннер план хоостыра иртірілчелер. Ӱр ниместе хырғыстар постарының Ас-тамаа кӱнін иртіргеннер, пӱӱн - чуваштар. План хоостыра ікі ай пазынаң мында тувалар постарының ас-тамаанаң чааҷыларны ӧріндірерлер. Піс тува чонының кізілерін хығыртып аларбыс, частьта кӧп тувинец служба иртче...
Чоохха столовайның устағҷызы Алексей Осипов хозылған (ол - чааҷы нимес, олаңай гражданскай кізі). Аның чооғынаң, армияда, бригадада даа прай ниме, Сергей Шойгу арачыланыс министрі полыбысханда, алыс парған. Чааҷыларға чахсы чиис тимнелче, аны пос кӧңнінҷе таллир оңдай пар. Іди оларға ікі аймах
салаттың піреезін таллап аларға чарир, ікінҷі блюдоның ікі кӧрімі пар полча, компоттарның аймағы. Хысхаҷахти чоохтаза, аймах чиис пар, чааҷылар чахсы азыранчалар. Азыранарға чааҷаа 30 минута пирілче, ол читкіҷе тус, аны узарадарға кирек чоғыл. Ӱгрелердең щи, борщ сыбыра полча.
Таныхтирға кирек, чуваштарның Ас-тамаа кӱнін Ағбан пилтірі аймаандағы Томыҷахтар аал чӧбінің чуртағҷылары, тимнеп, иртіргеннер. Аал чӧбінің пазы Марина Васильевна Ощенкова андох национальнай кип-азахтығ полған. Аның чооғынаң, мының алнында Томыҷахтар аалында чуваштар саны 80 процентке тиңнелҷең, ам 40-ча ла процент полар. Чииттер пасха нация кізілерінең, хоных хонып, аралас парғаннар, андағ піріккен сӧбірелер кӧп. Чуваштарның улуғлары пос тілінең чахсы чоох алысчалар, чииттер, тіллерін пілзелер дее, оңарзалар даа, пос тілінең чоохтаспинчалар. Чуваштарның ас-тамаан тимнир кибірлер аға-ууҷалардаң халған, аны хайраллирға, ундутпасха кӱстенчелер. Кӧзідімге, Тутатчиков аалда чуртапчатхан Михайловтар ирепчі чуваштарның кибірлерін чахсы пілче.
Алынҷа узун столларда чуваштарның хай пірее ас-тамаа, книгалары, ойнаҷахтары, чазанҷыхтары турғызылған.
Стол кистінде национальнай кип-азах кис салған Светлана Петрова (Томыҷахтар аалындағы библиотека устағҷызы), Юрий паза Анна Михайловтар ирепчі (Тутатчиков аалда чуртапчалар, пенсионерлер) турғаннар. Петрованың чооғынаң, чуваштар пос тілін чахсы пілчелер, чииттер, тізең, оңарзалар даа, пос тілінең чоохтазарға хынминчалар. Национальнай ас-тамахты чииттер тимнееннер.
Чааҷыларны, столовайзар киріп, азырапчатхан туста оларның алнындағы площадкада чуваштарның орындағы национальнай культура автономиязының «Пилеш» эстрада-фольклор ӧмезі национальнай сарыннар паза теелбектер толдырған. Чааҷылар оларны айа сабызынаң удурлап турғаннар. «Пилеш» сӧсті хакас тіліне «мӱндӱргес» тіп тілбестеп пиргеннер. Хайди Марина Ощенкова искірген, чайаачы ӧмеде Томыҷахтар аалындағы школада тоғынчатхан чиит ӱгретчілер араласчалар. Олар мӱндӱргес ағасха тӧӧй сіліг кип-азахтығ полғаннар.
Мындағ мероприятиелер чааҷыларға аймах чоннарның кибірлерін піліп аларға оңдай пирчелер, чоннар аразындағы ынархасты тыыдарға хабасчалар. Ідӧк чааҷылар постарының оой нимес службазы тузында культура мероприятиезін кӧріп алчалар.
Автор :
Николай СУЛТРЕКОВ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде