«МИН ИМҶІБІН! ИМҶІБІН! СОХПАҢАР ЛА...»
09.06.2021
Хабарлар
Тун ойын. Ӱр ниместе Ағбаңда А.М.Топановтың адынаң Хакас драма театры Ж.Б.Мольернің «Имнегӌі - ирік чох» кӱлкістіг ойынын хакас тілінең турғысхан
Режиссер Юрий Майнагашев пу ойынны пылтырох коронавирус пандемиязы алнында тимге сығар салған полған. Анаң сценаа сығарарда карантин чарлабысханнар. Іди республикадағы театрларның ізіктері кӧрігҷілерге чабыл парғаннар.
Пӱӱл коронавирус пандемиязы кӱзін чідір сыхханда, прай даа культура учреждениелеріне чонға ойыннар кӧзідерге чарадығ пирілген. А.М.Топановтың адынаң драма театрының артисттері Мольернің «Лекарь поневоле», хакас тілінде «Имнегҷі - ирік чох» ойынны аалларҷа пастап ал чӧргеннер. Андағы чонны чоо хатхыртханнар.
Пу наада кӱлкістіг ойын Ағбан городта кӧзіділген. Драма театрының пайзаң туразының улуғ залынға чон илееде чыыл парған. Пістің кізілер хакас ойыннарына сағын парған одырлар.
Мына залда чарытхы ӱс парды, сценада ойын пасталыбысты. Мин Мольернің ол кӱлкістіг ойынын студент тузындох хығырғам, аннаңар нимедеңер анда чоох парчатханын аринҷа ундут салғам. Ойын хакас тілінең парча. Мольернің ол пьесазын Россияның саблығ артизі, Россияның писательлер пірігізінің араласчызы Татьяна Майнагашева уғаа килістіре тілбестеп салған.
Ойынның хысхаҷах полтазы мындағ. Арығда одыңнар тееріп, кізілерге сатчатхан ирен Сганарель (аны ойнаан артист Виктор Сагалаков) кӧмес ачығ суғ тартыбызарға хынча. Аның ипчізі Мартина (Хакасияның саблығ артизі Инна Майнагашева) ағаа салчыпча. Ирі, сыдаспин, ипчізін сох салыбысча. Ипчізі аннаң ӧс аларға сағыныбысча. Хап-орта ол туста ағаа Жеронт пайның нымысчылары Валер (артист Николай Бельтереков) паза Лука (Хакасияның чон артизі Иван Салайдинов) учурап парчалар. Олар Жеронт пайның хызы Люсинданы имнеп алар кізі тілепчелер. Мартина оларға ирін имҷі тіп чоохтап пирче. Че Сганарель имҷі полчатханын чазытта тутча, аннаңар аны сохса, ол ирік чохта чӧпке кірер одыр тіп хосхан Мартина. Нымысчылар Сганарельні, таап, аны матап соғып, имҷі идіп алчалар. Іди Сганарель Жеронт пайнын ибінде пол парча. Анда ол сӱмекчін ипчі Жаклинге, харах тастап, сырбал сыхча. Соонаң Люсинданың ағырбинчатханы ілезіне сых килче. Ол хыс пай нимес Леандрға хынчаттыр, че пабазы хызын пасха пай кізее пирерге харасча... Пір сӧснең, пу хынығ ойын чахсы тоозылча.
Мин пастап ойынның оңдайын оңнирға тіп, сӧстерні сиргек ис турғам. Пола-пола мағаа оңарылыстығ полыбысхан. Сағынғам, артисттер ол 18 чӱс чылдағы французтар чіли тонанып сығарлар. Чох, оларны кӧрзең - ӧӧн хакастар! Жеронт ла (Хакасияның чон артизі Кирилл Султреков) париктіг чӧрген, пірееде ол, аны суурып, сырайын чысхлабыс турған.
Мин мында режиссерны махтабызарға сағынчам, хайди ол полған на рольға килістіре артист таап алған. Виктор Сагалаков, хормачы ойыннарда, КВН-нарда араласхан кізі, позының рольына уғаа киліскен. Ағаа хоза, хакас тахпағын сарнапча:
Суғдаң сусхан - суғ нимес,
Сууласпин іскен ас нимес.
Сайдаң сусхан - суғ нимес.
Сарнаспин ісчең ас нимес...
Хайди хынығ ойнапча Жаклиннің омазын Татьяна Майнагашева! Ол сценаа сыххандох, Сганарельнің сӧстерінең чарасчазың: «Пу чи кемдір мындағ аппетитнай, чоон ипчіҷек?» Ол ирі Лукадаң кӧмес чочынча, че имҷі полчатхан Сганарель дее кӧңніне кірче.
Кирилл Султреков чи? Ідӧк морсымнығ ойнапча. Тоң хакас тілінең чоохтанча. Миннең хости одырған пістің саблығ ырҷыбыс Людмила Арыштаева. Ол сыбыхтан турған: «Хайди чахсы пос тілінең чоохтанчатханнарын истерге!» Сынап таа, прай актёрлар сценада пос тілінең матлама чоохтасчатханнар.
Инна Майнагашева Мартинаны, салчых ипчіні, хап-орта ойнапча. Андағ ипчідең сынап таа арығзар тизіп, сырыптар теереечік полып, ачығ суғны ізерзің.
Уғаа хынығ полған кӧрерге хайди Валер (Николай Бельтереков) Сганарельні, имчі идіп, кірлен киліп, чоо сохчатханын.
Пу ойын амғы тусха уғаа килістіре. Классиктернің чайаачы тоғыстары, чӱзер чыллар даа иртсе, иргіленминчелер. Алып алыңар Гомерні, Шекспирні, Пушкинні паза Мольерні. Оларның чайаачы тоғыстары амғы тустағы даа сурығларға нандырчалар.
Амды, кӧзідімге алза, хайдағ ла полза кізілер аймах-пасха ағырығлардаң имнеп аларбыс тіп чарлапчалар. Имнер орнына оттарнаң алай ба хурт-хооснаң имнепчелер. Кізі хазых поларына киректері чоғыл.
Пір сӧснең, пу ойында артисттер матап кӱрленізіп алғаннар, кӧрігҷілер ідӧк чоо хатхырысханнар.
Автор :
Илья ТОПОЕВ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде