ПОС ТІЛІ ӰЧӰН ТЫҢ САҒЫССЫРААН
06.08.2021
Хабарлар
Пайрамнығ тӧреен кӱні. 4 августта филология наукаларының кандидады Ольга Петровна Анжигановаа 85 час толарҷых
Ол 1936 чылда Алтай аймаандағы Аршаннар аалында колхоз санҷызы полған Пётр Шоевтің сӧбірезінде тӧреен. 1962 чылда Ағбандағы ӱгретчілер институдын тоозып, істеніс чолын Хакас книга издательствозында пастаан. Ольга Петровна анда корректор полған.
1968 - 1970 чылларда,тізең, Ағбанда ӱгретчі полып тоғынған. Че 1971 чылда кӧңні істезігліг тоғысха чатчатхан чир-суғҷыбыс СССР-ның наукалар академиязындағы тіл істезігҷілері институдының аспиранты полыбысхан. 1974 чылда, «Именные словосочетания в хакасском языке» темаҷа кандидат диссертациязын маңнаныстығ арачылабысхан соонда, ол ХакНИИЯЛИ-ның тіл секторынзар наука тоғынҷызына алылған. Анаң 1989 - 1995 чылларда пу секторнаң устаан.
Ольга Анжиганова Хакасиядағы наука-істезігліг институтта ідӧк хакас тіліндегі сӧс пірігістерін істезерін узаратхан. Глаголлығ сӧс пірігістерінҷе монография чарыхха сығарған. Паза ученай кізі хакас-орыс сӧстіктің авторларының санында полған. Олох пу сӧстікті тимнирінҷе инструкцияны чарыхха сығарған.
1989 чылда сӧстік тимнел тее парған. Че, ирткен чӱс чылдағы 90 чылларда хазнада алызығлар полып, СССР чоннарының сӧстіктер редакциязына (Москва городтағы «Русский язык» издательство) тоғызын тохтадарға киліскен. Пістің ученайларның сӧстігі ідӧк чарых кӧрбин халған. Аны 2006 чылда ла Новосибирсктегі «Наука» издательствода сығарғаннар.
Таныхтирға кирек, Ольга Петровна Анжиганова хакас тілі чітчеткені хоостыра істезіглер иртірген пастағы ученай полча. Ол 1970 чыллардох Алтай, Пии аймахтарындағы хай пірее школаларда - Аршаннардағы, Салғындағы, Чаптыхтағы - хакас тіліне хайығ асхынах салылчатханын ілезіне сығарған. Соонаң ол, хакас тілін хайраллир сурығны кӧдіріп, «Ленин чолы», анаң «Хакас чирі» газетазар асхынах нимес хабарлар пасхан. 1980 чылда СССР-ның наукалар академиязындағы тіл істезігҷілері институдының Наука чӧбі Хакасиядағы наука-істезігліг институтнаң хада национальнай тіллер тилізіне чарыдылған симпозиум иртірген. Ольга Анжиганова анда хакас тілі радиода паза телевидениеде хайди тузаланылчатханына чарыдылған улуғ чоох тутхан. Аның ол істезии конференцияда пӧзік паалағ алған.
1990 чылда хакас чонның пастағы съездінде Ольга Петровна ідӧк хакас тілі киреенеңер чапсых істезіглерін чон хайиина сығарған. Андадох ол тілібіс чіт парарға айабазынаңар искірген. Хайди амды кӧрчебіс, Ольга Петровна тиктең не сағыссырабиндыр. Пос тілінең чоохтасчатхан чуртағҷылығ ааллар чыл сай хызырылып одырчалар нооза.
ХакНИИЯЛИ-да тоғынып, Ольга Петровна Анжиганова «Совет тюркологиязы» журналда, «Сибирьдегі чоннар тіллері» чыындыда паза союз республикаларында сығарылчатхан пасха даа журнал-чыындыларында наука статьяларын сығар турҷаң.
Ол ідӧк институттың, тиксі республиканың халых чуртазында ӧткін араласхан. Нинҷе-де чыл изере институттың профсоюз комитедінің кнезіне, Ӱгредіг профсоюзы Президиум кізізіне табылған, ОблОНО-ның ӱгредіг паза методика чӧбінде араласхан паза кӧп чыллар Ағбандағы ӱгретчілер институдының анаң Н.Ф.Катановтың адынаң Хакас хазна университедінің хазна сыныхтағлары комиссиязының кнезі полған.
Автор :
Артём КЫЗЛАСОВ, Раиса АБДИНА, ХакНИИЯЛИ-ның наука тоғынҷылары
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде