ХЫРАЛАРДА АХ КИНДІР АМ ДАА ЧАЙХАЛЫСЧА
22.10.2021
Хабарлар
Аал хонии. Хакасияда айас кӱннер турыбысханда, хыраҷылар тоңастығларны паза пасха даа ӧзімнерні табырах чыып аларға кӱстенчелер
АЛТАЙ АЙМААНДАҒЫ «АРШАНОВСКОЕ» ООО ТОҢАСТЫҒЛАРНЫ ЧЫЫП АЛҒАН. АМДЫ ХЫРАЛАРДА ГРЕЧИХАНАҢ АХ КИНДІР ЛЕ (ЛЁН) ХАЛҒАН. ПӰӰЛ ХАНДЫХ АЙЫНДА ХОНЫХТА 800 ГЕКТАР ЧИРДЕ АХ КИНДІР ТААРЫЛҒАН. ӰРТӰН АЙЫНЫҢ ХАЛҒАНҶЫ КӰННЕРІНДЕ АНЫ ЧЫЫП ПАСТАБЫСХАННАР. ЧЕ ХАР ЧААП ПАРҒАНДА, ХЫРА ТОҒЫСТАРЫ НИНДЕ-ДЕ КӰНГЕ ТОХТАДЫЛҒАН. «АРШАНОВСКОЕ» ООО-ның ПАЗЫ МИХАИЛ ФРОЛОВТЫҢ ЧООҒЫНАҢ, АМҒЫ ТУСХА АХ КИНДІРНІҢ ЧАРЫМЫ АМ ДАА ХЫРАДА
- Піс «Лирина» ах киндірні таарыпчабыс. Пу Германияда сығарылған сорт. Пістің хазнада сығарылған сорттарнаң тиңнестірзе, «Лиринаның» сығызы 30 % пӧзік. Ирткен чылда ах киндірні, 65 гектарда таарып, чахсы ӧскіріп алып, пӧзікпаанаң садыбысхабыс. Пӱӱл 800 гектарда саларға чарат салғабыс. Ах киндірге хаҷан даа кирексініс полча, аны садыбызарға даа ниик. Садызар кізілер постары табыл парчалар. Ах киндірдең кізі хазиина уғаа тузалығ хайах тимнепчелер. Піс аны ӧӧнінде хырығ озаринзар сатчабыс. Аннаңар пу культураны ӧскірчебіс. Аны ӧскірерге оой, че чыырында сидіксіністер пар. Ах киндірні айас ла кӱнде чыыпчалар. Ол хуруғ поларға кирек. Амды тубан турыбысча, аннаңар комбайннар 13.00-14.00 часта ла хыразар сыхчалар, 19.00 часха теере тоғынчалар, - теен хоных пазы Михаил Фролов.
Пӱӱл хоных пір гектардаң 25-че центнер ах киндір чыыпча. Пу чахсы кӧзідім. Хоных пазы пу ӧзімні прай чыып полбазына сағыссырапча. Часхы орай пасталғаннаңар, таарығ тоғыстары ідӧк пасталған, аннаңар прай ӧзімнер орай пысханнар. Михаил Фроловтың таниинаң, ах киндір пыс парған соонда пір айӌа пір дее хайтпин турча. Аннаңар аны тоңастығларны чыып алған соонда ла «тарапчалар». комбайннар ах киндірнің пазын на кисчелер, сабы хырада тур халча. Комбайн істінде ол сабылча, бункерінде чыылча. Бункерге 8 кубометр алай 4,5 тонна ах киндірнің ӱрені кір парча. Пір кӱнге комбайн 30-40 гектардаң ах киндір чыып аларға маңнанча. Пӱӱнгі кӱнге хыраларда 3 комбайн тоғынча, тӧртінӌізі - тыхтағда.
350 гектар чирде кизіл парған гречиха чатча. Сағам аны сабарға маңнанминчалар. Прай техника ах киндірні чыырынаң айғасча. 2017 чылда «Аршановское» ООО гречиханы чыырға маңнанмаан, ол хыраларда хыстаан. Анаң часхызын аны сабысханнар. Михаил Фроловтың чооғынаң, гречиха, хырада хыстаза даа, пір дее хайтпинча, че аны аттар чібізерінең хорғыс пар. Пӱӱл пір гектардаң 28 - 30 центнер гречиха сыххан.
- Пылтырғызынаң тиңнестірзе, пӱӱл пістің прай ниме уйан арах ӧскен. Хай пірее хыраларда гектардаң 58 центнер пуғдай чығабыс, пылтыр 60 центнер полған. Ирткен чылда 80 гектарда кӱскӱде таарыҷаң пуғдайны салғабыс. Пір гектардаң 41 центнер чыып алғабыс. Пу чыл ла сығызы чахсы полды.
Пӱӱл кӱскӱде 250 гектарда андағ пуғдайны таарып саларға пӧгінчебіс. Амды чир сала тооп парарын сағыпчабыс. Пістің хыраларда хар асхынахтаңар, кӱскӱде таарыҷаң пуғдайны ӧскіріп аларға сидік. Хызылчар крайында ол саринаң сала оой, анда хар улуғ полча. Пуғдайны кӱскӱде таарып салзабыс, орғах айында чыырбыс, - сағыстарынаң ӱлескен хоныхтың пазы.
Пӱӱл «Аршановское» ООО тиксі 3800 гектарда аймах ӧзімнер таараан. Ӱстӱнде адалған культуралардаң пасха, ідӧк сула, рапс, ас ӧскіріп алғаннар. Пір гектардаң ортымахти 55,5 центнер пуғдай сыххан, ас - 54,8 центнер гектардаң, сула - 49,2 центнер гектардаң, рапс - 34,2 центнер гектардаң.
Амғы туста хоных килер чылдағы таарыға тимненче - хыраларны тартча. Таарығ тузы чит килзе, ол хыраларда тоңастығлар салылар.
- Чир тынанып алзын тіп тартчабыс. Часхыда, пораналап, тоңастығларны таарирбыс. Тоңастығларны чыыр тус пасталғаннаң, ӱртӱн айынаң, хыраларны тартчам, - теен механизатор Дмитрий Белоногов.
Таныхтирға кирек, пӱӱл «Аршановское» ООО «ӧзімнерні ӱренге ӧскірчеткен хоных» статус алып алған. Амды хоных ах киндірні ӱренге садарға пӧгінче. Аның паазы андада 30 % пӧзік полар.
Автор :
Оксана ЧЕЛТЫГМАШЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы