ХАКАС ТІЛІ - МОБИЛЬНАЙ ТЕЛЕФОНДА
03.12.2021
Хабарлар
Тіл сурии. Амды хакас тіліне ӱгредіг организацияларында, аймах курстарда ла нимес, ідӧк телефон пастыра ӱгреніп аларға чарир. Республикада «Хакас тілі» мобильнай приложение тоғынып пастабысты
Проекттің авторы - «Скайтек» искірігліг технологиялар студиязының директоры Акай Албычаков. Пу наада ол «Хакас тілі» мобильнай приложениенің презентациязын иртірген, хайзын тӧстирінең ол хада тоғынчатхан арғыстарынаң ікі чыл айғасхан.
Хайдағ даа тоғысты пастирға ахчалығ хабазығ, ол-пу специалисттер киректелче. 2019 чылда студент полған Акайның анзы даа, мынзы даа чох полған. Че сидіксіністер дее полза, ол ирткен чылда «Хакас тілі» приложениенің пилотнай версиязын тимнеп алған. Аннаң андар аны тилідерге 600-ча муң салковай киректелген. Акай спонсорлар тілеен. Хазна паза хазнани нимес, улуғ паза кічіг компанияларзар, предприятиелерзер айланған. Че чиит кізее пірдеезі ӱндеспеен.
Хайди чонда тидірлер, «Полызығ килген, хайдаң аны сахтабааннар».
- Хакас хазна университедінің пастағы курстағы студенті Наталья Чебодаева «Хакас тілі» мобильнай приложениені тилідеріне піске хабас пирген. Общежитиеде чуртапчатхан чиит хыс піске 250 муң салковай пирген! Мин пастап студенттең ахча аларға тоғыр полғам, че Наталья позының сағызын алыстырбаан, - чоохтапча Акай.
Пастағы хаалаға ахча табылғанда, чииттер приложениені аннаң андар тӧстеп пастааннар. Соонаң ол Хакасияның национальнай паза территориальнай политика министерствозына кӧзідіге сығарылған. Министерство 100 муң салковай грантнаң полыс пирген.
«Скайтек» искірігліг технологиялар студиязы «Хакас тілі» приложениезінең ікі чыл тоғынған. ХакНИИЯ-ЛИ-ның устағ-пастаа институттың электроннай сӧстігінең тузаланарға чаратхан, востоковед-философ, философия наукаларының кандидады, хыдат тілінің ӱгретчізі Ирина Чанкова методиканаң чахсы хабас пирген. Приложениезер 300 азыра сӧс кирілген. Анда алфавит, местоимениелер, тесттер, сыныхтағлығ тоғыстар паза даа пасха чардыхтар пар.
- «Хакас тілі» приложение пос тілінең чоохтазарға ӱгреніп аларға сағынчатхан улусха кӧріл парған. Анда тілні наа ла ӱгренчеткеннерге паза пілізін тыыдып аларға сағынчатханнарға алында курстар кӧріл парғаннар, - чоохтапча автор.
Конкуренция полар паза ӱгредіг хынығ иртер ӱчӱн, тӧстегҷілер «ӱгренҷілернің» аразында марығлас чардығын кир салғаннар. Кем чахығларны орта паза табырах толдырыбызар, ағаа виртуальнай монеталар пирілер. Кем иң кӧп чыып алар, ол чиңісчі полыбызар. Приложениенің пу чардығы школада ӱгренчеткеннерге хынығ полар, неке.
- Полған на ойында, приложениеде кӧстег паза марығлас поларға кирек. Олар чох чииттер ӱгредігдең табырах ирік сыхчалар, - таныхтаан Акай Албычаков.
«Хакас тілі» приложениенің методиказы Пекиндегі лингвистика университедінең алылған. Аннаң айғасхан востоковед, хыдат тілінің ӱгретчізі Ирина Чанкова.
- Приложениені тимнепчеткенде, піс ниик терминнернең тузаланарға кӱсғенгебіс. Хайди ілезіне сығысхан, хакас тілін пілбинчеткен кізее «маңат» сӧсті оңарып аларға сидік. Аннаңар піс аны «чахсы» сӧске алыстырыбысхабыс, «ідӧк» сӧсті, тізең, «мин дее» сӧске. Ноға пу алызығларны кирерге киліскен? Амғы туста хакас литература тілінең асхынах кізі чоохтасча. Тілні наа ла ӱгренчеткеннерге ол уламох сидік пілдірче, аннаңар піс приложениезер ниик сӧстер киргебіс, - таныхтаан чооғында Ирина Викторовна.
Хакас тілін ӱгренер мобильнай приложение тоғын сыххан даа полза, ол аннаң андар толдырылар паза алғыдылар. Хайди чоохтапча Акай Албычаков, пӧгінде - приложениедегі сӧстерні чоохтандырары. Мында ағаа «Читіген» театрның артисттері полыс пирерлер.
«Хакас тілі» приложениені полған на кізее позының смартфонына «Ріау Маркет» пастыра тикке турғызып аларға чарир, наа чыл соонаң - «Арр Stоге» пастыра.
Пірдеезіне чазыт нимес, амғы туста телефоннар паза даа пасха гаджеттер пістің чуртазыбысха пик кір парғаннар. Кізее смартфон чох ниме-де читпинчеткен чіли пілдірче, изі чох. Ол піснең хада ла, аннаңар хакас тілін ӱгренерге сағынчатханнарға смартфон пастыра аны ӱгренерге чапсых полар тіп сағынчам. Ағаа хоза аны хайда даа ӱгренерге чарир - автобуста, тоғыста, паркта, ибде... Ӧнетін пірее чирзер чӧрерге, тус паза ахча хорадарға кирек чоғыл!
Автор :
Оксана СУНЧУГАШЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде