САҒЫСТАРЫН ИСКІРЧЕЛЕР, АҒЫРСЫМНЫҒ СУРЫҒЛАРНЫ КӦДІРЧЕЛЕР
26.01.2022
Хабарлар
Студенттер кӱні. Чыл сай 25 январьда хазнада Студенттер кӱні таныхталча, ідӧк аны Татьянаның кӱні тіп адапчалар
ХАЙДАҒ АМҒЫ СТУДЕНТТЕР? ХАЙДИ СИЗІНЕРГЕ ЧАРИР, ӦӦН КӦСТЕГ - ӰГРЕНЕРІНЕҢ ПАСХА, ЧИИТ ООЛ-ХЫСТАР УДАА ХАЛЫХ ТОҒЫСНАҢ ӦТКІН АЙҒАСЧАЛАР. ЧОХ, ПОСТАРЫНЫҢ ӰГРЕДІГ ОРГАНИЗАЦИЯЛАРЫ ЧУРТАЗЫНДА ЛА НИМЕС, РЕГИОННЫҢ ХАЛЫХ ЧУРТАЗЫНДА. ОЛАР КӦП АҒЫРСЫМНЫҒ СУРЫҒ КӦДІРЧЕЛЕР, ӰЛГӰНЕҢ ТОҒАСЧАЛАР ПАЗА РЕГИОННЫҢ ЭКОНОМИКАЗЫН ТИЛІДЕРГЕ КӰСТЕНЧЕЛЕР.
ІДИ ИРТКЕН ЧЫЛДА РЕСПУБЛИКАДА ХАКАСИЯНЫҢ ЧИИТТЕР ПРАВИТЕЛЬСТВОЗЫ ТОҒЫНЫП ПАСТААН. АНДАР 18 КІЗІ КІРЧЕ, ӦӦН ЧАРДЫҒЫ - СТУДЕНТТЕР, ПАСХАЗЫ - ТОҒЫНЧАТХАН ООЛ-ХЫСТАР. ЧИИТТЕР ПРАВИТЕЛЬСТВОЗЫНЗАР КІРІП АЛАР ӰЧӰН, ОЛАР ХАТЫҒ ТАЛЛАҒ ИРТКЕННЕР. ОЛАРҒА ПОСТАРЫНЫҢ ПОРТФОЛИОЗЫН ЧИТІР ПИРЕРГЕ КИРЕК ПОЛҒАН. ЭКСПЕРТТЕР ИҢ ПАСТАП САНҒА АЛҒАННАР КАНДИДАТТЫҢ ХАЛЫХ ТОҒЫСНАҢ АЙҒАСЧАТХАНЫН, АНДА ПӦЗІК ЧИДІГЛЕРГЕ ЧИТКЕНІН, ХАЙДИ ӰГРЕНЧЕТКЕНІН ПАЗА АННАҢ ДАА ПАСХАЗЫН.
ТАЛЛАҒНЫ ИРТ ПАРЫБЫСХАН ӦТКІН ЧИИТТЕРНӀҢ АРАЗЫНДА НИКОЛАЙ КОТЮШЕВ ПОЛЫБЫСХАН. ОЛ Н.Ф.КАТАНОВТЫҢ АДЫНАҢ ХАКАС ХАЗНА УНИВЕРСИТЕДӀНӀҢ ПСИХОЛОГО-СОЦИАЛЬНАЙ ИНСТИТУДЫНДА «ИМНЕГ КИРЕЕ» СПЕЦИАЛЬНОСТЬЧА ХАЛҒАНҶЫ КУРСТА ӰГРЕНЧЕ. ПАСХА СӦСНЕҢ, НИКОЛАЙ - ТАҢДАҒЫ ИМҶӀ!
- Мин «Асхыр» хакас чииттер пірігізінің устағҷызы полчам, піс республиканың халых чуртазында ӧткін араласчабыс. Ідӧк университеттің чуртазында, аймах марығларында хаҷан даа араласчам. Аннаңар даа, неке, мин таллағны ниик ирт парыбысхам, - чоохтапча Николай.
Чииттер правительствозы аймах тема, кӧстег хоостыра позының сағыс-кӧрістерін Хакасияның правительствозына искірче, аймах ағырсымнығ сурығлар ӱзӱрче, тоғазығлар иртірче. Олар республиканы чахсыландырарына кӧстегліг, ол санда социальнай чуртасты. Чииттер правительствозына кірчеткен оол-хыстар соонаң аннаң андар даа ӧс парыбызарға айабастар. Пір сӧснең, чииттернің кӱзі, сағыстары, проекттері республиканы тилідерге полызар.
Ӱр ниместе чииттер правительствозының араласчылары хакас тілін хайраллирында улуғ чыылығ иртіргеннер. Аның темазы «Хакасский язык в цифровом пространстве» адалған.
Анда Хакасияның ӱгредіг паза наука министрінің орынӌызы Юрий Сагалаков, национальнай ӱгредігӌе пӧлік пастығы Ольга Доможакова, ӱгретчілернің узын тилітчең институттың хакас кафедразының устағӌызы Надежда Толмачева, В.М.Торосовтың адынаң Хакас книга издательствозының директор тоғызын толдырчатхан Андрей Иптышев, «Хакас чирі» газетаның веб-корреспонденті Сергей Майнагашев паза даа пасхазы араласханнар.
- Пістің кӧрізібіснең, амғы туста хакас тілін саннығ технологиялар пастыра тилідерге кирек. Піс школада ӱгренген туста тӧреен тілні хакас тілі учебнигінче ӱгренгебіс, хайда ӧӧн матыр ӧркеҷек полған. Ол пісті хығырарға, санирға паза пасха даа нимее ӱгренерге «хығырған». Я, ол туста піске пу матырнаң хада тілні ӱгренерге хынығ паза чапсых пілдірген. Че амғы туста олғаннарны тілге іди ӱгрет полбассың. Палалар гаджеттернең не айғасчалар нооза. Аннаңар хакас тілін ӱгренері ідӧк амғы туснаң тиңе хаалирға кирек, ӱгредіг интернетте ползын, - сағызынаң ӱлесче чиит оол.
Чыылығ араласчылары, хакас организацияларны, учреждениелерні паза хакас тілі ӱчӱн сағыссырапчатхан чуртағӌыларны піріктіріп, хакас тілін YouTube, TikTok паза Инстаграм пастыра тилідерге кирек тіп пір чӧпке килгеннер.
- Ноға пу социальнай сетьтерні таллап алғабыс? Амды саарбахтар ӧӧнінде ТікТокта «одырчалар», сала улуғлары - Инстаграмда. Улуғ нимес, хысхачах ӱгредігліг видео-уроктар пастыра палаа хакас тілі сӧстерін сағын саларға ниик ле полар тіп санапчабыс. YouTube пастыра ідӧк тілні ӱгренерге чарир. Кӧзідімге, хакас тілі олимпиадаларында чиңіс тутхан олғаннар, ӱгретчілер чіли, анда хакас тілін пілбинчеткен палаларны ӱгредерҷіктер.
Пістің кӧрізібіснең, мында «ӱгретчілерге» дее, ӱгренчілерге дее хынығ полар. Амғы туста кӧп саарбах, видеоға суурынып, аны интернетсер сығарарға хынча. Амды, тізең, оларға сабланарға чахсы оңдай пар. Кӧрігҷілерге дее мындағ ӱгредіг хынығ полар тіп санапчабыс, - чооғын узаратча чииттер правительствозының араласчызы.
Хакас тілін интернет пастыра тилідері уғаа чахсы паза орта сағыс. Че аны чуртасха кирерге итсе, ахчалығ хабазығ кирек.
- Сағызыбыс чуртасха кирілер ӱчӱн, ӧнетін студия, профессиональнай оборудование, монтаж кирек. Ідӧк чайаачы оператор, хайзы видеоны иптіг паза сіліг тимнеп саларчых. Чыылығда Хакасияның ӱгредіг паза наука министерствозының устағ-пастаа піске пу тоғыста хабас пирерін искірген. Ідӧк пӱӱл февральда піс, чииттер правительствозының араласчылары, Хакасия пазы Валентин Коноваловнаң тоғазарбыс. Мин анда хакас тілін интернет пастыра тилідер сурығны кӧдірерге пӧгінчем, - таныхтапча студент.
Хакас тілі тилізі суриинаң пасха, чииттер правительствозының араласчылары экология суриин кӧдірчелер. Іди олар, Хакасияның чир-чайаан ис-пайы паза экология министрінең тоғазып, республикада тоғынчатхан разрезтер чир-чайаанны кірлепчеткенін ӱзӱргеннер.
Ӧткін студент Николай Котюшев, Хакасияның чииттер правительствозының араласчызы полчатханынаң пасха, ідӧк «Асхыр» хакас чииттер пірігізінің устағҷызы полча. Ӱр ниместе чииттер организациязы санға алылған. Пу чидіге олар нинҷе-де чыл килгеннер. Мының алнында ол-пу мероприятиелерні иртіреріне оларға спонсорлар тілирге кирек полған полза, амды, тізең, организацияа чарир грант марығларында аралазарға, субсидиялар аларға паза даа пасхазы. Пӱӱл олар чииттер чыылиин, форумын иртірерге пӧгінчелер. Че анзы эпидемиология киреенең палғалыстығ полар.
Таныхтирға кирек, Хакасияда коронавирус пандемиязының ікінҷі салғағы тың тарап сыхханда, Николай хада ӱгренчеткен студенттернең Ағбандағы имнег учреждениелерінде, табырах полызығ пирӌең службаларда имҷілерге пациенттерні имнирге полысхан.
- Республикада кӧп кізі ағырып пастаанда, имчілер ге тоғынарға аар полыбысхан. Кӱнде 200 азыра чуртағҷы чуғынҷах ағырыға хаптырған, аннаңар улуғ курстағы имҷі-студенттерні полызыға тартханнар. Пастағы туста піске тоғынарға уғаа аар полған, кӧп ниме пілбин турғабыс.
Че кӧнігеріне тус чох полған. Піс тоғысха табырах хабынғабыс. Мин регистратор полғам, ідӧк телефон пастыра коронавирустаң ибде имненчеткен кізілерге полысхам, - чоохтапча Николай Котюшев.
Амды чиит оолның саңай маң чох тус, пасха студенттернең хада ол зачеттар паза экзаменнер тутча. Халғанҷы курс иң нандырығлығ ӱгредіг чылы полчатпас па! Тӱрчедең хазна сыныхтағлары пасталыбызар...
Мына мындағ кӱстенҷік, ырах кӧрістіг, пос чирі, тӧреен тілі ӱчӱн сағыссырапчатхан студенттер ӱгренчелер пістің Хакасияда. Сағынған сағыстарын искірерге, ағырсымнығ сурығларны кӧдірерге хорыхпинчалар, таңдағызына пӧгіннер турғысчалар.
Автор :
Оксана СУНЧУГАШЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы