ЧИР ТАМААН САЛАР ТУС ПАРЧА
27.05.2022
Хабарлар
Сомда: Чир тамаан ӧскірчеткен фермер Шамиль АМИРОВ
Аал хонии. Ағбан пилтірі аймаандағы фермер Шамиль Амиров чир тамаан ӧскірерінең айғасча
Амғы туста чир тамаан ӧскірчеткеннерге маң чоғыл. Зелёнай аал чуртағӌызы Шамиль Амиров пу кӱннерде хыраларында капуста рассадазын, морковь одыртып пастабысты. Пӱӱл фермер 8 гектарда ӱӱӌік тамаан сал саларға пӧгінче: морковь - 2 гектарда паза яблахнаң капуста - ӱзер гектарда.
Шамиль Амиров Голландияда сығарылған капуста ӱреннерін салча. Аның рассадазы ағырығларға хаптырбинча паза капустаны ӱр хайраллирға чарир. Рассада хыралардаң ырах нимес орныхчатхан теплицада ӧскірілче. Фермер яблахтың «Ах роза» сортын одыртча.
Капустаны салчатханын кӧріп алар ӱчӱн, хыразар чол тутхабыс. Кӱн тың ізітчеткен дее полза, тоғынӌылар рассаданы одыртчатханнар. Тоғынӌыларның пірсі Рашид Туктаев чир тамаан ӧскірері ӱчӱн нандырча. Амды ол рассаданы суғлирынаң айғасча паза наа ла тоғынарға килгеннерні капустаны орта одыртарға ӱгретче.
- Піс 40 кӱн ӧсчеткен «Парел» сортты салчабыс. Пӱӱн тоғыс кӱні орай пасталған. Ағаа хоза, ізіг тың харығ полча. Кооптаң хыразар суғны ағысчаң труба туйухтал парғаннаңар, суғлирынаң сидіксініс полған. Трубада тӧге хаап парған. Аны сығарғанча, тус кӧп чідір салғабыс. Суғ иртеннең полған полза, иирге теере прай одырт саларчыхпыс. Амды халған рассаданы хырада артыс саларға килізер.
Мында чир чахсы даа полза, удобрение чайарға киректелче. Пу чағында аны ағыл килзелер, суға хозып, чир тамаан суғлирбыс. Пастап капустаны улуғ нимес ідіске (кассеталарға) одыртхабыс. Амды оларны хыраларзар одыртчатханда, чилегелері пӱдӱн, ағырбастар. Пір гектарда 35 муң капуста тӧзін салчабыс, - теен Рашид Туктаев.
Чир тамаа кӧмес ӧс парза, аны тракторнаң суғлирлар. Тракторға пушканы хаптырып, хыраларны суғлапчалар. Айас кӱннерде пір кӱн пазынаң суғлирға киректелче.
Пасха хырада фермер орай капустаны одыртарға сағынча. Аны рассада одыртчаң машина полызиинаң саларлар. Андағ машинаны Шамиль Амиров ӱр ниместе ле садызып алған. Аннаң тоғынар ӱчӱн тӧрт кізі киректелче.
Аның полызиинаң пір кӱнге пір гектар чирде капустаны оой одырт саларға чарир. Шамиль Амировтың чооғынаң, Хакасияда чир тамаан ӧскірерге оой нимес. Мӱндӱр чаап парча паза ӧс парған ӱӱӌік тамаан аттар даа типсеп саларынаң хорғыс пар. Пір туста чир тамаан ӧскірерін тохтат салар даа сағыс полған. Аны ӧскіріп алза даа, хайраллаӌаң орын кирек. Ол чохтаңар, чир тамаан кӱскӱде ниик паанаң садыбызарға килісче. Фермер олған садтарына капустанаң яблахты ӱс ай ниик паанаң садарға сағынған, че ӱӱӌік чир тамаан чыл ибіре пирерге кирек нооза.
- Амды кирек чахсы саринзар алысча. Хакасияның аал хонии паза ас-тамах министерствозы 13 миллион салковай грант пирген сылтаанда, пӱӱл кӧрік айында чир тамаан хайраллаҷаң складты пӱдіріп пастаабыс. Аның улии 1000 квадратметр полар. Хорадығларның 40 проценті - пос ахчазы. Таныхтирға кирек, Хакасияда чир тамаан хайраллаҷаң мындағ орын пастағызын на пӱдірілче. Анда 600 - 700 тонна хайдағ даа ӱӱчік тамаан хайраллир оңдай полар.
Пӱӱнгі кӱнге фундамент тимде. Пу чағында сэндвич-панельнең стенезін салып пастирбыс. Пӱдірігнең Сустағы «Сибстрой» ООО айғасча. Чир тамаан хайраллачаң орын чохтаңар, перекупщиктер аның паазын тың тӱзірчелер. Пірее чыл хырада ӱӱчік тамаан артыс салчам, аны хайраллачаң алай сатчаң орын таппин, - сағыстарынаң ӱлескен Шамиль Амиров.
Чир тамаан хайраллаӌаң орынны чарыс айына теере пӱдір саларға пӧгінче. Ол тимге сығарылза, социальнай учреждениелерге ӱӱӌік тамаан садар оңдай полар.
Фермер ідӧк аал хонии рыногы пӱдіриинең айғасча. Ол Зелёнай аал хыринда орнығар. Пастап рынок азых полар. Анда чылығ туста чир тамаан садар оңдай пирілер. Соонаң тура пӱдірілер, хайзында чыл ибіре садығ апарылар.
Автор :
Оксана ЧЕЛТЫГМАШЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы