ЧАЙҒЫ - ОЛҒАН-УЗАХТЫҢ ХАЙХАСТЫҒ ТУЗЫ
20.07.2022
Хабарлар
Олған хазиин пиктирі-2022. Пӱӱл Ағбан городтың «Звездный» тынағ лагерьінің ікінӌі сменазында 100 пала тынанча
ХЫЗЫЛЧАР КРАЙЫНЫҢ МИНСУҒ ГОРОДЫ ХЫРИНДАҒЫ ХАРАҒАЙЛЫҒ АРЫҒ АРАЗЫНДА ОРНЫХЧАТХАН «ЗВЕЗДНЫЙ» ОЛҒАННАРНЫҢ ХАЗИИН ПИКТЕҶЕҢ ЛАГЕРЬДЕ ПІСТІ ИҢ ПУРНАДА ХАДАҒҶЫ УДУРЛААН. АНДАР ПІС 11.00 ЧАСТА ЧИДЕ ТӰСКЕБІС. УЛУҒЛАН ПАРҒАН ИРЕН, ТИМІР ХААЛХАНЫ АЗЫП, ПІСТІ СОМҶЫНАҢ ХАДА КИРІБІСКЕН, АНАҢ ААЛҶЫЛАРНЫ САНҒА АЛЧАТХАН ТЕТРАДЬСАР АДЫ-СОЛАБЫСТЫ ПАС САЛҒАН. ТӰРЧЕДЕҢ ЛАГЕРЬНІҢ ПАСТЫҒЫ ЛАРИСА ВОЖЖОВА ПАСТЫР КИЛГЕН. ОЛ ХАДАҒҶЫНЫҢ ХЫҒЫРТИИН САХТААН, АҒАА ХАЙДАҒ КИРЕКНЕҢ КИЛЕРБІСТЕҢЕР АЗЫНАДА ЧООХТАП САЛҒАН ПОЛҒАБЫС НООЗА.
Ол кӱн тигір пулуттығ полған. Хай пірее туста наңмыр даа чаапчатхан. Киинің ізии ідӧк пӧзік полбаан. Че анзы пірдеезін хомзындырбинчатханы харахха сах андох тасталған. Лагерьге толдыра хакас кӧӧ чайылчатхан, ӧрчіліг олғаннар, чылығ тонан салып, аар-пеер чӱгӱріс чӧрчеткеннер.
- Пу туста кружоктар пасталчалар. Олғаннар оларзар теестезіп чӧрчелер. Аннаңар мындағ суулас полча. Оларның иртен усхунҷаң тузы 8 час 30 минутада. Анаң полар кӱнге килістіре тонанып, сырай-холларын чуунып, тістерін арығлапчалар, састарын тарапчалар. Прай иптеніп алзалар, азыранарға парчалар. Ниме уламох ӧріндірче? Оолах-хызыҷахтарны мында пис хати азырапчалар! Ӧӧн ас-тамахтаң, фрукттардаң, аймах сӱзӱннердең пасха, олар пос тимнеен татхыннығ чиистерні тосханҷа чіп алчалар. Соонаң чуртапчатхан корпустарын чыы тартчалар.
Пу чыл ікінҷі сменада 6 - 17 частығ 100 пала тынанарға килген. Оларның кӧбізі Н.Ф.Катановтың адынаң национальнай гимназияның ӱгренҷілері полчалар. Ағбан городтағы пасха даа школаларның ӱгренҷілеріне іҷе-пабалары пеер путевкалар ал пиргеннер. Прай палалар ӱс отрядха пӧліл парғаннар, - чарытхан Лариса Николаевна.
«Звездный» лагерьдегі 10 июльдаң 30 июльға теере иртчеткен смена «Тигір хуры» адалча. Хакас чонның тархынын, культуразын паза кибірлерін ӱгренер пӧгінніг программаны Н.Ф.Катановтың адынаң национальнай гимназия-интернаттың хакас тілі ӱгретчізі Татьяна Казанаева лагерь пастығы Лариса Вожжованаң хада тимнееннер. Аны хоостыра олғаннарның отрядтары «родтар» полыбысханнар. Полғанының на позының хыйғызы пар.
- Пістің ікінҷі отряд «Читі пӱӱр» адалча. Пістің хыйғыбыс: «Читі пӱӱр хаҷан даа алнында парча!» - чоохтап пиргеннер Ирина Тодинованаң Арина Аскаракова.
Хызыҷахтар ікізінең пу лагерьзер пастағызын на килгеннер. «Мында тынанарға кӧңнібіске тың кірче. Піс кӧп ойнапчабыс, аймах кружоктарға чӧрчебіс. Оларда теелбектенчебіс, хоостапчабыс. Мында тосхымнығ азырапчалар», - тіпчелер саарбахтар.
«Читі пӱӱр» отрядта прай 35 пала. Чуртапчатхан туралары ікі пӧліктіг. Пірсінде, хайди пілдістіг, оолахтар, ікінҷізінде хызыҷахтар полчалар. Оларның вожатайы Валентина Виссарионовна Миндибекова полча, воспитательі - Анжелика Михайловна Сагалакова.
Анастасия Сергеевна Сагалакова, тізең, «Парыс» адал парған пастағы отрядтың вожатайы полча, Римма Владимировна Ачитаева - воспитатель. Оларның хайиинда 2006 - 2012 чылларда тӧреен 33 олған.
- Частары тиң дее полбаза, прайзы ынағ чуртапчабыс. Лагерьде иртчеткен ӱлӱкӱн-марығларда ӧткін араласчабыс. Тоғырланчатханнарны ӧменең кӧӧктірчебіс, - ӱлескен вожатай.
Танызып алған вожатай-воспитательлер лагерьде пастағы ла чыл тоғынчатхан ползалар, ӱзінҷі отрядтың воспитательі Наталья Алексеевна Сапогова пӱӱл пеер пизінҷі хати килді.
- Мин Ағбандағы 20 № школада пасталығ класстар ӱгретчізі полчам. Тиксі стажым - 40 чыл азыра. Аннаңар палаларнаң хада тоғынарға сидік нимес. Пістің отрядта 31 пала. Ідӧк аймах частығлар паза пасха нациялығлар. Кӧңніме кірбеен полза, пеер пір дее килбесчікпін. Ағаа хоза, мында посха тынанып аларға чахсы оңдай пирілче, - ӱлескен опыттығ воспитатель.
Палалар чуртапчатхан корпустарда пол килген соонда лагерь пастығынаң хада хакас кӧӧ ойнапчатхан орынзар чол тутхабыс. Анда хызыҷахтар теелбек салчатханнар.
- Мында «Теелбек» кружок иртірілче. Аны улуғ вожатай Полина Ивановна Турчанова апарча. Лагерьде хакас чонның культуразынаң палғалыстығ ӱлӱкӱннер кӱннің сай полчалар нооза. Кӧзідімге, 16 июльда Хакас теелбегінің кӱні ирткен. Хызыҷахтар ағаа ідӧк матап тимненгеннер, - аннаң андар чарытхан Лариса Николаевна.
Ағбанның олғаннар хазиин пиктеҷең «Звездный» лагерьінде иртірілчеткен пайрамнарда музыка ӱчӱн Азиз Кучкаров нандырча. Амғы тілнең чоохтаза, ол орындағы диджей полча. Чиит оол пеер пизінҷі хати килтір. «Чайғыны хайди-да иртірерге кирек нооза», - хаңалҷапча ол. Кӧгнең айғазарға аның кӧңніне тың кірче осхас. Аның алнында Азиз Асхыстағы олған садында тоғынтыр. Амды аның пӧгіні - Н.Ф.Катановтың адынаң Хакас хазна университедіндегі искусство институдынзар ӱгренерге кіріп алары. Ол чайаачызын профессиональнай синде тилідерге сағынча!
Уғаа чапсых полған «Сувенир» кружоктың устағҷызынаң танызып аларға. Піс килген кӱнде Валентина Васильевна Шабалина оолах-хызыҷахтарны тустығ уннаң ниме-ноо чайирға ӱгретчеткен. Палалар андар тееске турчатханнар. Хай піреезі ол оңдайны «пельменнер чапсырҷаң» кружок тіп адап алтыр. «Чарир ба пельменнер чапсырарға парарға?» - сурынып, корпуссар чӱгӱрібісчеткеннер.
Лагерь устағҷызының искіриинең, Валентина Васильевнаа август айда 80 час толар! Че анзы киртістіг нимес. Чуртазы тооза тынағ лагерьлерінде тоғын салған Валентина Васильевна ам даа уғаа ӧткін хайын чӧрче. Ол ідӧк Ағбандағы тимір чолҷылар культура туразында позынаң тиң частығ аға-ууҷаларның хорынаң устапча осхас.
Паза «Звездный» лагерьнің ікінҷі сменазындағы палалар «Чиит арачылағҷылар» кружокка хынып чӧрчелер. Аны Ағбандағы 5 № школаның тархын ӱгретчізі Рустам Григорьевич Сагатаев апарча.
- Олғаннар анда кӧп тузалығ нимее ӱгренчелер. Кӧзідімге, ӧрттең тоғыр кӱрезерінҷе правилоларға. Алай арығ-тайғада астых парза, хайди поларынаңар хысха курстар пирілчелер. Олар ідӧк, походтарға чӧрзе, палаткаларны орта турғызарға, от тамызарға кӧнікчелер. Спорт ориентированиезін ӱгренібӧкчелер, - лагерьдегі кружоктардаңар чооғын узаратхан Лариса Николаевна Вожжова.
Лагерьҷе экскурсияа чӧрчеткен туста, хайди алында искірілген, наңмыр чаап парыбысчатхан. Ол туста воспитательлер тасхар чӱгӱр чӧрчеткен олғаннарны корпуссар кир полбинчатханнар. «Наңмыр ба пу? Олаңай тамҷыхтар!» - хысхырып, олар нандыра ойлабысчатханнар.
Тынағ паза хазых пиктеҷең орында хайди даа спорттың аймах кӧрімнерінҷе марығлар кӱннің сай иртчелер. Оолах-хызыҷахтар чайаачы кружоктардаң пасти волейбол, футбол ойнирға паза пасха даа спорт кӧрімнерінең айғазарға маңзырапчалар. «Смена тооза спартакиада иртер. Анаң, салтарлар идіп, иң чапчаңнарға, чӱгӱріктерге, кӱстіглерге дипломнар паза сыйыхтар читірербіс. Иң артых команда-отрядтарны ідӧк алынҷа таныхтирбыс», - теен устағҷы.
«Тигір хуры» смена тоозылчатса, «Звездныйзар» чыылысхан олғаннар ідӧк хакас чонның «родтары» тоғызының салтарын идерлер. Полған на отряд, ойын тимнеп, «Улуғлар чӧбіне» - лагерь устағ-пастаана - сан пиріс идер.
20 кӱн аразына олғаннар асхынах нимес піліс паза кӱс алынып аларлар. Че иң ӧӧні - лагерьде полған чалахай кӱннер оларның сағызында хаҷанға даа халар!
Ол санда оларзар «Хакас чирі» газетаның хабарҷылары килген кӱн.
Автор :
Александра КАРАМЧАКОВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде