ХАЛАР СӦӦГІ, УДУР-ТӦДІР ТАНЫЗЫП, ТУҒАННАСЧА
22.07.2022
Хабарлар
Род пайрамындағы чон
Род тоғазии. Чайиының ортызында, от айының 16-ӌы кӱнінде, Пии аймаандағы Сос пилтірі аалның тигір алтындағы музейінде халар сӧӧгінің Кызычаковтар роды чыылысты
Кызычаковтар родының пазы 65 частығ Сергей Яковлевич полча. Ол Пии аймаандағы Хызыл хара суғ аалда чуртапча. Хайди ол таныхтаан, тоғазыға чииттер тимненгеннер. Пастап «ВКонтакте» социальнай сетьсер анаң «Хакас чирі» республика газетазынзар чарлағлар пирібіскеннер.
- Иң пастағы тоғазығ 2020 чылда полған, - чоохтапча Сергей Яковлевич. - Таштып пилтіріндегі паза Ибігдегі Кызычаковтарның чиит хыстары, чыылызалар тіп, газетаа чарлағ пирібістірлер. Ол чылда кізі кӧп килген. Андада піс 2022 чылда пазох тоғазарға чӧптес салғабыс. Чииттерӧк Сос пилтіріндегі музейде чыылызарға чарат салғаннар. Пӱӱл сала асхынах кізі полды. Кӧбізі тоғыстарынаң позып полбин халтыр.
Род пайрамында иреннер хой сохханнар, ипчілер, ізіг мӱн хайнадып, пай стол чазааннар. Чииттер спорт ойыннарын иртіргеннер. Ооллар 16 килограмм пасчатхан улуғ тасты, хаап, тастааннар, арғамӌы паза ағас тартысханнар. Чиңісчілерге алғыстастығ пічіктер паза сыйыхтар читірілген. «M0GE КНАІ» этно-рок ӧме концерт кӧзіткен.
- Ноға пістің сӧӧк халар тіп адалча? - сурастырғаннар стол кистінде чоох-чаахнаң одырчатхан чииттер.
- Пу сӧӧкке кірчеткен родтар хал хылыхтығ полғаннар, аннаңар іди адап салғаннар, - хормачыланғаннар постарыох.
Иирні чиит хыс Мария Лукина апарған. Аның іӌезі Лидия Даниловна Челтыгмашева ідӧк халар сӧӧгінең сыххан. Мария, этнограф, тархын наукаларының докторы, профессор Виктор Яковлевич Бутанаевтің тоғыстарына тӧстеніп, ӱлӱкӱнде Кызычаковтар хайдаң сыхханын чоохтаан.
Род пазы Сергей Яковлевичтің искіриинең, Улуғ Нонып паза Сос пилтірі аразында Хызыл аал пар полтыр. Анда Кызычаковтар, Тюкпеевтер паза пасха даа фамилиялығ сӧбірелер чуртаптырлар. Соонаң олар тарас парғаннар, Улуғ паза Кічіг Ноныптарзар, Таштып пилтірінзер паза пасха даа хости аалларзар кӧскеннер. Аннаңар тоғазығны Сос пилтірінде иртіргеннер.
Писатель полған Андрей Андреевич Халларов (Кызычаков фамилиязын халар сӧӧгіне алыстырып, Халларов пол парған. - Авт.), изен-хазых полғанда, туған-чағыннарнаң чоохтазып, сурастырғлап, род ағазын ит салған. Аннаңох хоостыра амғы тӧл ол ағасты узаратча. Ідӧк пу сӧӧкке удур-тӧдір хонмас Челтыгмашевтер, Юктешевтер, Карачаковтар, Кидиековтар, Сибенековтар кірчелер.
Амды Кызычаковтар халар родына кірчеткен прай фамилияларның аразында тоғазығ иртірерге сағынчалар. Че Кызычаковтар постарының пазағы род тоғазиин 2024 чылда иртірерге чӧптес салғаннар.
- Мин пістің род, удур-тӧдір чағын танызып, туғаннассын тіп сағынчам, - тіпче род пазы Сергей Кызычаков.
Пістің чон мындағ тоғазығлар иртірчеткені махтағлығ. Туғаннар кӧп полза, чуртирға даа ниик пілдірче. Олар удур-тӧдір чахсы полызысчалар нооза. Род тоғазығларында чағын кізілер ағырсымнығ сурығларны даа кӧдірчелер, чуртаста пӧзік чидіге читкен кізі ӱчӱн поғдархапчалар.
Хайди сомда кӧрчебістер, Кызычаковтарның чайаачы тӧл ӧсче. Александра Черебеева (ууӌазы Кызычакова полған. -Авт.), хакас кӧг тириинең ойнап, туғаннарына ьір-сарыннар толдыр пирген. Улӱкӱнге абахай хызыӌахтар, хакас кӧгенектерін кизіп, чазан килгеннер, анзы ідӧк пістің хакас чонның культуразы паза кибір-чозахтары хайраллалчатханының киречізі полча.
Кызычаков - удаа тоғаспинчатхан фамилия. Хайди чоохтаан род пазы Сергей Яковлевич, Илбек Ада чаа тузында кӧп ирен, чааға парып, чуртазын Чир-суу ӱчӱн пир салған. Хомзынысха, хорғыстығ чаада илееде хакас фамилиязы чох пол парған. Ідӧк Кызычаковтар тиксі Россияӌа тарас парғаннар, Владивостокта, Норильскте, Хызылчарда паза пасха даа городтарда, хоных тӧстеп, иптіг чуртап парчалар.
Автор :
Татьяна ТЮТЮБЕЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде