Чоныбыстың кӱзі – кибірлерібісте
Пайрам. Асхыс аалдағы тынағ олтырығында чайаачылар аразында «Чон кибірінің кӱзi» марығның финалы ирткен
Хайди таныхталған пайрамда, чонның кӱзi аның кибірлерінде. 2022 чыл Чон искусствозының паза Россия чоннарының культура ис-пайының чылы тіп чарлал парған. Хакасияда, тізең, 2022 чыл – Археология чылы. Пу танығлығ киректерге чарыдылған пу мероприятие. Аның тӧстегҷiзi «Благодарение» полызығлығ чыынды полча. Анда Хакасия пазы Валентин Коновалов паза Асхыс аймаа пазы Абрек Челтыгмашев араласханнар. Пайрам пасталғанда, улуғ аалҷыларны айраннаң паза талғаннаң сыйлааннар.
Хайди таныхталған, Хакас Республикада чӱзер тӧл кӱзінең пос оңдайлығ аймах культуралар тӧстелген, амды олар чазыларда археология хумартхыластары чіли турчалар. Хакас чонның пурунғылары хас-хаҷаннаң мында чуртааннар. Оларның чир-чайаанға кӧрізі, кибірлері, тілі, хонии, чайаачызы паза культуразы пос оңдайлығлар.
«Чон кибірінің кӱзі» марығның финалын азарға сценазар Хакасия пазы Валентин Коновалов сыххан.
– Пістің ӧӧн кӧстеглерiбiстің пірсі чоныбыстың культуразын паза кибірлерін хайраллиры полча. Культурабыс паза кибірлерібіс чох піс алнынзар пар полбаспыс. Тархыныбысты, культурабысты паза тілібісті пілбезебіс, тилізібіс тохтап парар. Пӱӱн республика правительствозы хакас чонның кибірлерін хайраллирына кӧп кӱс салча. Ирткен чылда піс хакас тілі тилізінің программазын чуртасха киргебіс. Аны хоостыра піс ӱгредіг литературазын чарыхха сығарчабыс, аймах марығлар иртірчебіс. Пастағы паза пизінҷі класстардағы ӱгренҷілерге, хайзылары хакас тілін чахсы пілчелер, ахчалығ полызығ пирчебіс, – таныхтаан Валентин Олегович.
Асхыс аймааның аарластығ чуртағҷызы Сталбек Мишаковтың чооғынаң, пу пайрамны тӧрт чыл мының алнында иртірерге сағыс тӧреен, че коронавирус чуғынҷах ағырығ тарапчатханы аны иртірерге оңдай пирбеен. Пӱӱл пу марығ пастап кічіг аалларда ирткен. Амды иң артыхтары пу марығның финалында чон алнынзар сыхчалар.
Асхыс аймаа пазы Абрек Челтыгмашевтің сӧстерінең, 2015 чылда Сталбек Мишаковтың полызиинаң Асхыс аймаандағы школаларда наа кӧзенектер турғызылған. Аннаң пасха, Сталбек Мишаковтың, идінҷек Владимир Астанаевтің паза пасхазының полызиинаң Асхыс аал алнында хакас алыпха хумартхы тас турғызылған. Аннаң даа пасха тоғыс Асхыс аймаанда апарылча.
Хакасияның Улуғлар чӧбінің кнезі Пётр Ворониннің таниинаң, «Благодарение» чыынды 2018 чылда тӧстелген. Аның ӧӧн кӧстеглері хакас чонның тілін, культуразын хайраллиры полча.
Полызығлығ чыынды тӧстелгеннең сығара улуғ тоғыс апарған. «Чон кибірінің кӱзі» чайаачылар мариинда «наа чылтыстар» тӧрiзін.
Ідӧк марығның араласчыларын паза кӧрігҷілерні Асхыс аймааның улуғлар чӧбінің кнезі Леонид Горбатов паза «Благодарение» полызығлығ чыындының директоры Тарика Торокова алғыстааннар.
Алғыстастар тоозылғанда, «Чон кибірінің кӱзі» марығның араласчылары сценаа сыхханнар. Кӧрігҷілерні улуғ частығлар даа, кічіглер дее сарын-теелбектернең ӧріндіргеннер. Ӧӧн марығдаң пасха, ааллар чӧптерінiң кізілері хакас иблерін турғысханнар. Хакасия пазы полғанында ла ааллаан, иблернің ээлері устағҷыларны айран-талғаннаң сыйлааннар. Пірее аал чӧптері пурунғыларыбыстың ідіс-хамызын паза чазанҷыхтарын кӧзідіге сығарған.
Марығ салтарларынҷа чиңіс тутханнар: вокалда – Таисия Боргоякова (Ӱс чул аал чӧбі), теелбекте – Дарина Толмашова (Пуланнығ кӧл аал чӧбі), ӧбекелерібістің чапсых ниме-ноозы – Зинаида Майнагашева (Кызлас аал чӧбі).
Кӱн тооза Асхыстағы олтырыхта сарыннар чайылған, теелбектер салылған. Иирде пайрам фаер-шоунаң тоозылған.
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |