ӦҢНЕН, ААЛЫҶААМ!
Пайрам. Пу ирткен тынағ кӱнiнде Алтай аймаандағы Очыр аал 285 чылын таныхтады. Ол Ким суғның сол саринда орныхча
Очыр 1737 чылда тӧстелген. 20 вектiң пастағы чылларында андар Украинадаң паза Россияның ортын чардығынаң кӧп кiзi кӧс килген. 1930 чылларда анда 700 чуртағҷы саналған полза, амды iкi муң азыра. Пӱӱнгi кӱнде Очырны алнынзар ӧткiн хаалапчатхан аалға санирға чарир. Аал чӧбi, республика паза федеральнай проекттерде паза программаларда сыбыра аралазып, аалның аймах сидiксiнiстерiн пӧкче. Хайди чоохтапча Очыр аал чӧбiнiң тоғынҷызы Ольга Андропова, администрацияда пӧзiк пiлiстiг, тоғыстаң хорыхпинчатхан чиит специалисттер iстенчелер, хайзыларынаң андағох ӧткiн устағҷы Александр Тальянский устапча.
– Халғанҷы ӱс чылға Очырда кӧп тоғыс идiл парған. Чол сурии иң ағырсымнығ полған. Ӱр ниместе пiс чолларны пӱкӱлее тыхтап алғабыс. Хайзында асфальт тӧзебiскебiс, хайзында, тiзең, сай. Ағаа хоза, чарытхы ӱзӱрлеҷең программаа кiрiп алып, тасхархы чарытхыны кӧп ахча хоратпин прай алыстырыбызар оңдай полған. Амды хараазын аал прай чарыпча. Улуғ тоғыс идiл парған орындағы Культура туразында. Ол 1969 чылда пӱдiрiлген. Анда кӧзенектер, iзiктер алыстырылған, концерт залы иптелген, тасты нааҷылалған паза даа пасха кӧп тоғыс идiлген. Iдӧк клубты нааҷылирға пiске «Степной» разрез чахсы хабас пирген. Пiстiң аалда чайаачы кiзiлер кӧп. Клубта пис ӧме тоғынча. Андар улуғлар даа, кiчiглер дее чӧрчелер, аннаңар клуб пiске уғаа кирек. Аннаң пасха, Илбек Ада чаа араласчыларына чарыдылған хумартхы тасты нааҷылирға паза сиденнирге оңдай полған,– таныхтаан Ольга Николаевна.
Очырда улуғ школа, олған сады, ФАП пар. Аал Саяногорсктаң ырах нимес орныхчатханда, городтағылар, анда улуғ нимес тураҷахтар садызып, чайғызын тынанарға килчелер, ӱӱҷiк тамаан одыртчалар. Тоғыснаң на улуғ нимес сидiксiнiстер пар. Аалда 2015 чылға теере «Очурское» совхоз полған, ол чабыл парғанда, кӧп кiзi тоғыс чох халған. Чуртағҷылар пос киреенең айғас сыхханнар, ӧӧнiнде садығнаң. Че кӧбiзi Саяногорсктағы алюминий заводында iстенче.
Очыр аал чӧбi специалисттерiнің мыннаң мындар итчең тоғыс ам даа кӧп. Iди аал чӧбi аалдағы футбол чазызын читiре пӱдiрiбiзерге пӧгiнче. Пӱӱл ол хайди даа тоғынып пастирға кирек. Аалда чииттер кӧп, аннаңар ол пос полбас. Iдӧк клубты сиденнебiзерге кирек.
– Амғы туста аймах федеральнай паза республика программалары, проекттерi кӧп, оларда аралазып, аал чӧптерiне сидiксiнiстерiн пӧгiп аларға чарир. Пiрее ниме ӧӧртін тӱс парарын сахтап одырбасха кирек, – теен Ольга Андропова.
Полған на аал чуртағҷыларынаң сабланча. Очырда ипчiлер чӧбi пар, хайзынаң Любовь Попова устапча. Ол аалның ағырсымнығ сурығларынаң айғасча, кӧп палалығ паза чуға чуртапчатхан сӧбiрелернең тоғынча, оларның палаларын школаа тимнирге полысча. Iдӧк очырдағыларның поғдархазы – ол аал чӧбi пазы Александр Леонидович Тальянский. Полған на аалда андағ ниме кӧрерге килiспинче, хаҷан чуртағҷылар постарының устағҷызына iди хынчалар, улуғлапчалар паза хабасчалар.
– Пiс 10 чыл мының алнындох Александр Леонидовичтi аал чӧбiнең устирға чӧптеен полғабыс, че ол андада хынмаан, тимде полбаан полбас па. Ӱс чыл мының алнында ла табығларда аралазарға чаратхан. Ол пу тоғысха килгендӧк, мында чуртас хайнап сыххан: Наа чылға чарыдылған пайрамнар хынығ иртче, ӧӧн орамалар гирляндаларнаң чазалча, 9 Майда Илбек Ада чаа ветераннарын Саяногорсктағы паза Ағбандағы байкерлер алғыстирға килчелер, пiс, тiзең, ниикке чӧрҷең машиналығ орамаларҷа флагтығ ойлат чӧрчебiс, – чоохтапча аал чуртағҷызы Людмила Котова.
Очырның 285 чылына чарыдылған пайрамда Хакасия пазы Валентин Коновалов араласханох.
– Ciрернiң чарых кӧңнiлерiң, кӱстерiң, сiлiг чазанҷыхтарың харах ӧрiндiрче. Тилем аал кӧрбессiң, неке, хайда прайзы ынағ, пiлiзiп чуртапча. Аалларың мыннаң мындар iдӧк ӧңнензiн, чахсыланзын. Алғыстапчам сiрернi Аал ӱлӱкӱнiнең! – алғаан Валентин Коновалов.
Iдӧк Хакасия пазы ипчiлер чӧбiнiң кнезi Любовь Поповаа, Очырдағы ФАПтың тiс имҷiзi Людмила Четвертаковаа паза Очыр аал чӧбi пазы Александр Тальянскийге алғыстас пiчiктерiн читiрген.
Сынап таа, Очырда уғаа кӧп чайаачы кiзi чуртапча. Пайрамға даа олар чахсы тимнен салтырлар: ыр-кӧг чайылған, ас-тамах кӧзiдии тимнелген, мастер-класстар иртiрiлген, палаҷахтарға батуттар турғызылған паза даа пасхазы. Сценаа, тiзең, аалдағы ла артисттер сарын толдырарға паза теелбек саларға сыхханнар.
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |