ТІЛІБІС - ПІСТІҢ ХУДЫБЫС
07.09.2022
Хабарлар
Хакас тілі кӱні. Пу пайрам пос тілінің паза культуразының тилізіне улуғ хозым итчеткен улусха аарластығ сыйыхтар читіріліп таныхталған
М.Ю.ЛЕРМОНТОВТЫҢ АДЫНАҢ ОРЫС ДРАМА ТЕАТРЫНЗАР ЧЫЫЛЫСХАН ӰГРЕТЧІЛЕРНІ, ВОСПИТАТЕЛЬЛЕРНІ, УЧЕНАЙЛАРНЫ, ХАКАС ТІЛІНІҢ ПАЗА КУЛЬТУРАЗЫНЫҢ ТИЛІЗІНЕ УЛУҒ ХОЗЫМ ИТЧЕТКЕН ПАСХА ДАА СПЕЦИАЛИСТТЕРНІ ИҢ ПУРНАДА ХАКАСИЯ ПАЗЫ ВАЛЕНТИН КОНОВАЛОВ АЛҒЫСТААН. ЧООХТИРҒА КИРЕК, ХАКАС ТІЛІ КӰНІ РЕСПУБЛИКА ӰЛӰКӰННЕРІНІҢ КАЛЕНДАРЬЫНЗАР ХАКАСИЯ ПРАВИТЕЛЬСТВОЗЫ ЧАРАДИИНАҢ 2017 ЧЫЛДА КИРІЛ ПАРҒАН. АННАҢ ПЕЕР ПІС АНЫ ЧЫЛ САЙ 4 СЕНТЯБРЬДА ТАНЫХТАПЧАБЫС.
- Хакас чонның тархынын, культуразын хайраллиры республиканың тиксі тилізі кӧстеглерінің пірсі полча. Хакас тілін хайраллир пӧгін андарох кірче. Ол пістің регионның хазна тіллерінің пірсі нооза. Аны хоостыра чон культуразы, кибірлері тӧлдең тӧлге пиріліп одырча. Аннаңар ӱлгӱ органнары тілні тилідерге чахсы хабасча.
Таныхтирға кирек, хакас тілін ӱгренерге сағынчатханнарның саны чыл сай хозылып одырча. Пӱӱнгі кӱнде Хакасияның 137 школазында, 90 олған садында хакас тілі уроктары апарылча. Пылтыр, тізең республиканың тархынында пастағызын на хакас тілін тилідерінче регион программазы тимнел парған.
Бюджетте ахча кӧрілген. Іди пӱӱл Хакасияның ӱгредіг паза наука министерствозы учреждениелер аразында хакас тілін тилідеріне грант мариин иртірібіскен.
Чиңісчі 6 проектке 2 миллион азыра салковай позыдылған. Пу чыл 5 класстағы олғаннар аразында хакас тілін пілчеткеннерге марығ ирткен, пастағы классха парчатхан оолах-хызыҷахтар аразында андағох марығ иртірілче.
Пӱӱн мин прайзын Хакас тілі кӱнінең алғыстапчам! Сірер прайзыңар пос тілінің тилізіне улуғ хозым итчезер нооза! - теен Валентин Олегович.
Республика устағӌызы пу пайрамнығ чыылығда «Читіген» музыка-драма театрының артизі Клавдия Топоеваа «Хакасияның істеніс сабланызы» медаль читірген. Алты кізі, тізең, Валентин Коноваловтың холынаң Хакасия правительствозының Аарластығ пічиин алған. Олар - Н.Ф.Катановтың адынаң национальнай гимназияның ӱгретчі-психологы Инна Боргоякова, Асхыс аймааның Кызлас аалдағы Р.А.Кызласовтың адынаң ортымах школаның пасталығ класстар ӱгретчізі Евгения Ахпашева, Таштып аймааның Пыдырах аалдағы В.Г.Карповтың адынаң ортымах школаның хакас тілі паза литература ӱгретчізі Лидия Султрекова, Н.Ф.Катановтың адынаң Хакас хазна университедінің филология паза искусство институдының хакас филология кафедразының устағҷызы паза доценті, филология наукаларының кандидаттары Инга Кызласованаң Марина Медведева, Хакасиядағы тіл, литература паза тархын наука-істезігліг институдының тіл секторының устағҷызы, филология наукаларының кандидады Ирина Чебочакова.
Хакас тілі кӱніне чарыдылған пайрамда ідӧк Хакасия пазының паза правительствозының алғыстазын асхынах нимес кізі алған. Оларның санында таныхтирға кирек піснең хада тоғынчатхан арғызыбысты. Оксана Сунчугашева «Хакас чирі» газета редакциязында ӱгредіг паза наука пӧлиинің редакторы полча. Ол, хабарҷы полып, онынҷы чылы істен парир.
- Пу тус аразына мағаа аймах сыйыхтар читірілген. Хакасияның ӱгредіг министерствозының, Россиядағы журналисттер пірігізінің алғыстас пічіктері пар минің. Республика синіндегі «Вперед, Хакасия!» хабарҷылар мариинда чиңіс тутхам. Хакасия пазының алғыстазын алып аларға мин ідӧк тың сахтаам. Аның ӱчӱн тоғысха прай кӱзім салғам - чахсы салтарларға, прайзынаң артых пазарға тың кӱстенгем. Амды мындағ пӧзік сыйыхты алып алғанымда, чӱрееме истіг, чахсы тоғынар кӧңнім уламох кӧдіріл парды, Хакасия правительствозының пасха аарластығ сыйыхтарын аларына кӧстег пирді, - ӱлескен Оксана Геннадьевна.
Хакас чонның Улуғлар чӧбі адынаң чыылысхан чонны Хакас тілі кӱнінең Улуғлар чӧбі президиумының наңдырығлығ хачызы Любовь Аёшина алғыстаан.
- Пӱӱнгі кӱнде хакас тілін тилідеріне Улуғлар чӧбі, орындағы ӱлгӱнең хада-пірге тоғынып, кӧп кӱс салча. Сидік сурығларны піс хакас чонның съездтерінде пӧкчебіс. Мыннаң мындар ідӧк ле чӧптіг ползабыс, пістің тіл хайди даа чуртир тіп сағынчабыс. Прайзын Хакас тілі кӱнінең алғыстапчам, - таңыхтааң Любовь Иосифовна.
Алғыстас сӧстері соонаң ол хакас чонның Улуғлар чӧбінің «Чахсы киректер ӱчӱн» орденін ікі кізее читірген - Хакасияның чон узы, Ағбан городтағы хакас чонның кибірліг киртінізі пірігізінің учредительі Виктор Киштеевке паза Хакас кңига издательствозыңда 40 азыра чыл істен салған Евдокия Меткижековаа.
Республика ӱлӱкӱнінде культураа, ӱгредіге паза хазых хайраллирына хабазығ итчеткен «Благодарение» фоңдтың устағҷызы Тарика Торокова, тізең, хакас чонның культуразың, тілің хайраллирыңа улуғ хозым итчеткен чиит улусха ахчалығ сыйыхтар читірген. Полызығлығ фоңдтың сыйиина турысханнар: А.М.Топановтың адынаң национальнай драма театрының артизі Наталья Албычакова, «Читіген» музыка-драма театрының артизі Каскар Чаптыков, Хакас хазна университедінің искусство институдыңдағы музыка колледжінің ӱгретчізі Тамара Давлетова паза Н.Ф.Катановтың адынаң национальнай гимназия-интернаттың хакас тілі паза литература ӱгретчізі Елеңа Сагатаева.
- Пістің полғаныбыс ла пос тілін аарлаза, мыннаң мындархы тӧлібіс аннаң ідӧк тың поғдархир, чоныбыстың адын турыстыра ал чӧрер, - ӱлескен сағызынаң Тарика Алексаңдровна.
Паза Хакас тілі кӱнін таныхтирға тиксі республикадаң чыылысханнарға концерт турғызылған. Аңда С.П.Кадышевтің адынаң ңациоңальнай кіннің чайаачы ӧмелері араласхаңңар - «Айас», «Час ханат» олған теелбек студиялары, «Кӱн чахайағы» хакас теелбек паза сарын ансамбльы. Театрзар килгең чонны ідӧк Ағбандағы чииттер ӧргезіңдегі «Ай сузы» студияның араласчызы Алтынай Тюньдешева сіліг ӱнінең хайхатхан.
Театр фойезінде ус холлығларның чайаан ңиме-ноозының, В.М.Торосовтың адынаң Хакас книга издательствозы, Хакасиядағы Чайаачылар туразы чарыхха сығарған учебңиктернің, хоос литератураның кӧзідии чон хайиина сығарылған.
Автор :
Александра КАРАМЧАКОВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде