ХАЗНА СИНIНДЕГI МАРЫҒДА – ӰЗIНҶI ОРЫН
Студенттер олимпиадазы. ХГУ-ның филология паза искусство институды студенттерiнiң командазы Туваның хазна университедiнде ирткен хазна синiндегi олимпиадада сыйыхтығ орынға турысхан
Хонҷых региондағы пӧзiк ӱгредiг заведениезiнде иртiрiлген студенттернiң олимпиадазы «Сибирь паза Урал чоннарының тiллерi» адалған. Хакасиядағы ӧӧн вузтың студенттерi ӧмезiнде филология паза искусство институдының хакас филология кафедразында ӱгренчеткен чииттер полғаннар. Прай 5 кiзi.
Салтарында, Н.Ф.Катановтың адынаң Хакас хазна университедiнiң Тувазар чӧрген оол-хыстары хада-пiрге Россия синiндегi марығда ӱзiнҷi орынны холға кирiп алғаннар паза пис кiзiнiң полғаны ла алынҷа номинацияда таныхтатхан.
Полина Албычакова iкiнҷi курстың студентi полча. Ол Россияның ас саннығ чон тiлiнең пазылған чапсых тоғызы ӱчӱн сыйых алған.
– Тува Республиканың ӧӧн городы Хызылда пiс тӧрт кӱн полғабыс. Андар читкенде, волонтер-студенттер пісті чалахай удурлааннар. Олар пісті хонар чирзер ӱдескеннер. Иирде, тiзең, городча экскурсияа апар килгеннер.
Хызылдағы чуртағҷылар прай чирде – садығ тураларында, кафелерде паза чон кӧп чыылысчатхан пасха даа орыннарда – пос тiлiнең не чоохтасчалар. Анзына пiс тың морсынғабыс. Улуғ кізілернiң, чииттернiң дее кӧбізі национальнай кип-азах кис чӧрче.Уғаа сіліг кӧрінче, оларға матап ӧкерсінгем.
Пазағы кӱнінде піс олимпиада тоғыстарын толдырғабыс. Соонаң аалҷыларны национальнай музейзер апарғаннар. Анда «Золото Долины Царей (Аржаан - 2)» кӧзiдiг минiң кӧңніме тың кiрген, – ӱлескен ол чорых соондағы сағыстарынаң.
Аннаң хада пiр группада ӱгренчеткен Кристина Абдина, тiзең, «Тӱрк тiллерi лексиказынаң чахсы тузаланчатхан ӱчӱн» номинацияда сыйых алған. Чиит хыс пу чорыхтаңар iдӧк хысхаҷахти паза хынып чоохтап пирген:
– Мин Тува Республикада пастағызын на полғам паза тӱрк тiллерiнҷе олимпиадада пастағызын на араласхам. Олимпиада сурығлары уғаа чапсых полғаннар. Оларға мин хынып нандырғам. Мындағ оңдайнаң пiлiстi алғыдарға кемге дее хынығ полар нооза. Тува – сiлiг чир. Хызыл город чӱреемнi уламох тибiреткен. Пiс, Сибирь паза Урал чирлерiнде чурттығ студенттер, аның танығлығ орыннарында пол килгебiс. Паза тың ӧрiнчем олимпиада араласчыларынаң прайзынаң танызып алғаныма. Мындағ марығ-олимпиадаларда араласханы пiстiң пiлiзiбiстi чахсы алғытча паза чоннар аразындағы ынархас тыыдылча тiп сағынчам.
Хакас филология кафедразының iкiнҷi курстағы паза пiр студентi Софья Пахтаева хонҷых республиказар олимпиадаа чӧргенiн сағыста iдӧк ӱр тус ал чӧрер.
– Мындағ синнiг олимпиадада араласханы пос пiлiзiн сынап кӧрерге паза чайаачы оңдайларыбысты тилiдерге оңдай пирче тiп сағынчам. Паза, наа пiлiстер алғаннаң пасха, пiске пасха тiллiг, культуралығ чииттернең танызып, оларнаң ынағлазарға чарир. Тувада пiс iдӧк кӧп арғыс таап алғабыс, – теен студент хыс.
Туваның хазна университедiнде, «Сибирь паза Урал чоннарының тiллерi» cтуденттер олимпиадазының программазы хоостыра, чиит iстезiгҷiлернiң пiлiстернең паза опытнаң ӱлезер тоғазии – Mееt ғp – ирткен. Ана анда Софья Пахтаева, хакас тiлiнiң амғы тустағы сидiксiнiстерiнеңер чоох тудып, паза пiр чидiге читкен – лауреат дипломына турысхан.
Тувалар, алтайлар, якуттар, хакастар, тӱрк тiллiг пасха даа студенттер араласхан олимпиадада iдӧк «Многоликая Россия» пос чонының чайаачыларының кибелiстерiн ӧтiре хығырарынҷа фестиваль полған. Пiстiң чииттерiбiс анда даа прай кӧңнiлерiн салып араласханнар. Iди, хакас тiлiнең кибелiс хығырып, Карина Сазанакова ӱзiнҷi орынға сыххан. ӱзiнҷi курстағы хыстың хазна синiндегi студенттер олимпиадазындағы паза пiр чидии пирiлген тексттi чахсы тiлбестеп салғаны полча. Ағаа аның ӱчӱн сыйых читiрiлгенӧк.
– Мағаа мындағ чорыхтарға удаа чӧрерге килiспинче. Аннаңар тӱрк тiллiг «харындастарның» чирiнзер чолға сығарын чидiкпин сахтаам. Тың ӧрiнгем. Андар читкенде, орындағы чонны кӧрiп, матап морсынғам. Олар, пiр дее уйатпин, прай чирде пос тiлiнең не чоохтасчалар! Олимпиадада мин iдӧк Якут, Алтай чирлерiндегi чииттернең танысхам, чоох алысхам. Оларның полғаны ла пос тiлiнiң пайын, кибiрлерiнiң аймағын, кип-азааның сiлиин кӧзiткен. Хайзының даа пiстине тӧӧй сариларын кӧр табарға чарир. Мин мындағ олимпиадалар улуғ туза ағылчалар тiп сағынчам. Олар пасха чоннарның тархынын пiлiп аларға оңдай пирчелер. Аның ӱчӱн хынған университедiме улуғ алғыс читiрчем, – ӧрiнiзiнең ӱлескен чайаачы кӧңнiлiг студент хыс.
Аннаң хада пiр группада ӱгренчеткен Александр Иптышев олимпиадада тӱрк тiллерi грамматиказын чахсы пiлчеткен ӱчӱн сыйыхтатхан. «Олимпиадада араласханы паза Тувазар чорых минiң дее сағызымда хаҷанға даа халарлар. Наа орында мин наа пiлiстер алғам паза наа арғыстарға читкем нооза», – теен чиит оол.
5 – 8 октябрьда Тувада ирткен олимпиадада араласхан Н.Ф.Катановтың адынаң Хакас хазна университедiнiң студенттерi командазының устағҷызы хакас филология кафедразының доцентi Владислав Боргояков полған.
– Тува паза Хакас республикаларның хазна университеттерi илееде чыллар пик палғалыстығ тоғыс апарчалар. Пiстiң кафедраның студенттерi мындағ олимпиадаларда полған на сай араласчалар. Олар анда тӱрк тiллiг пасха даа студенттернең танызып алчалар. Паза пiс хакас чонның чуртазын прай саринаң толдыразынаң чарыт пирерге кӱстенчебiс. Пу даа олимпиадада чииттерiбiс постарын турыстығ кӧзiт пиргеннер, – теен ол.
Туваның хазна университедiнiң проректоры Евгений Монгуш, студенттернi олимпиадаа чахсы тимнеен ӱчӱн, Хакасия командазының устағҷызы Владислав Боргояковха паза ХГУ ректоры Татьяна Красноваа алғыстас пiчiктерiн читiрген.
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |