ПОЙАР ТАҒНЫҢ ХООСТАРЫ – ОЧКИДЕ
28.12.2022
Хабарлар
Культура. Л.Р.Кызласовтың адынаң чир-суғ ӱгренҷең музейде Пойар тағдағы хайадағы хоостарның кӧзiдии ирткен
Ол уғаа чапсых оңдайнаң иртiрiлген – анда амғы тустың иң наа технологиялары тузаланылчалар. Амды хайадағы хоостар орныхчатхан чирде, андар ӧнетiн парбин даа, пол килерге чарир. Виртуальнай реальность (VR) очкилерi пастыра археология хумартхызын прай саринаң кӧрiп алар оңдай пар.
Ирткен чылда iдӧк декабрь айда чир-суғ ӱгренҷең музейде мындағох оңдайнаң Салбыхтағы кӱрген орныхчатхан чирҷе экскурсия тимнеен полғаннар. Хайди таныхталған, амғы туста пiс оғырлар хасхан кӱргеннi ле кӧрчебiс. Че VR очки полызиинаң ол, наа ла пӱдiрiлгенде, хайдағ полғанын кӧрiп аларға чарир.
Чир-суғ ӱгренҷең музейнiң директоры Андрей Готлибтiң чооғынаң, мындағ виртуальнай проекттер уғаа кирек. Оларны пастыра Хакасиядаңар пасха чирлерде чоохтир, кӧзiдер оңдай пар. Ағаа хоза, виртуальнай ла очкилернi хада алып, пасха хан чирiнде дее ползаңар, Хакасияның танығлығ орыннарынҷа экскурсияда пол килерге чарир.
Мындағ кӧзiдiг тимнирiне пiр чылға чағын тус хорадылған, музей тоғынҷылары iстезiг саринаң, тархын сурығларынҷа полызығ пиргеннер. Кӧзiдiг чайирында тоғынғаннар пурунғыларыбыстың 2,5 муң чыл мының алнындағы чуртас оңдайларын iстескеннер, Пойарзар чӧр килiп, хоостарның, пу орынның 3D кӧрiмiн тимнееннер, кӱргеннер хасханында араласханнар.
Виртуальнай реальностьха читi ӧӧн матыр, оларның полғанының на пос хылии, кӧрiмi, ӱнi пар, читi ӧӧн нимес матыр паза 15 аң кирiлген. Ойында ӧнетiн тимнелген 15 орын пар, полғанында ла хайдағ-да ниме идерге чарир, кӧзiдiмге, кӱӱбiрнең тузаланып, отты тамызарға алай охчаадаң атарға. Тиксi ойында иб аразында тузаланҷаң ӱс муң ниме-ноо чайалған, оларның 300-iн, холда тудып, кӧрглеп аларға чарир. Ол 15 минутаа чарыл парған ӱс чардыхтаң пӱтче. Пастағызында экскурсия ирткен чiли олаңай чӧрерге чарир. Iкi пасха чардығында ӧнетiн тимнелген чахығлар толдырарға кирек – хамға полыс пирерге алай пурунғы чуртты пӱдiрерге полызарға.
Хакасияның информатизация паза наа технологиялар кiнiнiң устағҷызы Константин Новоторженцевтiң таниинаң, пу проекттi тимнирiнде иң пурун компьютер ойыннарынаңар чоох парча. Позыбыстың алнында, халғанҷы технология ондайларынаң тузаланып, Хакасияны iстезерiн хынығ, полған на кiзее килiстiре идер пӧгiн турғысхабыс тiпче ол. Ойынны школаларға, институттарға аларға чарир.
Иң пурун VR очкилернi Хакасияның экономика тилізi министрi Виктор Богушевич кискен. «Мындағ проект олғаннарға, чииттерге республика тархынын ӱгренерге уғаа тузалығ полар. Тӧреен чирнiң сiлиинең, кибiрлерiнең поғдархазыннар. Хакасиябыс тархынынаң, чапсыстығ орыннарынаң Египеттең алай пасха даа орыннардаң пiр дее халбинча», – «экскурсияда» пол килiп, чоохтаан ол.
Сағам виртуальнай экскурсияның хайди тоғынчатханын сыныхтапчалар, аннаңар Наа чылға читiре чапсых кӧзiдiгнi республика чуртағҷыларына тикке кӧрiп аларға чарир.
Автор :
Татьяна КЫШТЫМОВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы