ХЫНҒАН ТОҒЫС, ПОС ЧУРТЫ
07.04.2023
Хабарлар
Ӧрiнiс. Алтай аймаандағы Аршаннар аалдағы ортымах школаның чиит ӱгретчiзi Екатерина Шевляковаа чурт пирiлдi
Кiзее чуртаста иң пастап сӧбiре, пос чурты паза iзестiг тоғыс кирек тiп санапчам. Екатерина Борисовна хонғанынаң хада iкi оолахтың паба-iҷезi полчалар. Палалары олған садынзар чӧрчелер. Ол ирткен чылдаң Аршаннар аалдағы ортымах школада хакас тiлi паза литература ӱгретчiзi полып iстенче. Чиит сӧбiренің пос чурты ла чох полған. Аннаңар чиит ӱгретчее тоғысха пастап кӱннiң сай Ағбаннаң автобустығ чӧрерге килiсчең, ирееленiстiг пiлдiрҷең. Соонаң аалдағы пiр турада ээленген, iкi оолғыҷаан орындағы олған садынзар пирiбiскен. Че ӱр ниместе Алтай аймаандағы ӱгредiг устанызы чиит специалистнең чӧптезiг иткен. Аны хоостыра Екатерина Шевляковаа Аршаннарда чурт пирiлген паза ол орындағы школада он чыл iстен саларға кирек.
Аалның Ленин орамазындағы пiр тура хыринда чон чыылысхан. Хаалхада аймах ӧңнiг шарлар iлдiрiлген паза плакаттар чапсырылған. Кӱн сузы чарых чарытча, чонның даа кӧңнi чахсы пiлдiрче. Ӱр ниместе пу тураның наа ээзi Екатерина Борисовна полыбысхан! Аның ӧрiнiзiнең ӱлезерге туғаннары, хада тоғынчатхан арғыстары, таныстары, наа хонҷыхтар паза Алтай аймааның устағ-пастаа кил парғаннар.
Наа тураа чидiнiп алғаннарзар хуруғ холлығ килбеҷең – аймах устағ-пастаа, Аршаннар аал чӧбi, депутаттар чиит ӱгретчее иң кирек нимелер сыйлап пиргеннер: холодильник, iдiс-хамыс, чейник, тӧзек-частых паза даа пасхазы.
Чурт наа даа полбаза, ол улуғ. Аның улии 90 квадрат метрҷе! Ӱс улуғ пӧлiк, кухня андағох. Чылығ-cоох суғ тура iстiнзер тартылған, чунынҷаң орын турадох. Чир участогы морсымнығ. Хайди тiпче чурт ээзi, яблах паза ӱӱҷiк тамаан одыртып алар ӱчӱн, ағаа туған-чағыннарын чыырға кирек полар.
– Мин пос чуртына чидiнiп алғаныма уғаа ӧрiнчем. Ол улуғ, чылығ паза истiг. Пiске аалда нинҷе-де тура кӧзiткеннер, че мынзы минiң чӱрееме чатхан. Ол тоғысха паза олған садына чағын. Палаларны хысхызын олған садынзар ал чӧрерге сидiк полбас. Пiлдiстiг, мында итчең тоғыс илееде. Тура iстiнде дее, тастында даа, че анзынаң пiс хорыхпинчабыс. Хазых ла ползабыс, уйаҷағыбысты иптеп аларбыс, – ӧрiнiзiн чазырбинча чурт ээзi.
Екатерина Борисовнаның тӧреен ӧскен чирi – Асхыс аймаандағы Ӱс чул аал. Н.Ф.Катановтың адынаң Хакас хазна университедiнiң хакас филология кафедразын тоосхан. Амды ол пуох университетте кӧстеглiг оңдайҷа магистратурада ӱгредиин узаратча. Улуғ курстарда ӱгренчеткенде, ол Аршаннар аалда практика ирткен. Аннаңар пу ӱгредiг организациязы ағаа таныс. Ағаа хоза, аның хонғаны пу аалдаң. Амды ол ӧнетiн чаа операциязында араласча. Позының наа чуртын ол ам даа кӧргелек. Сӧбiрезi аны ибзер килерiн чидiкпин сахтапча.
– Аршаннар – истiг аал. Мин ағаа кӧнiк парғам. Ағбан город чағын. Чол иптiг. Пiр ле ниме минi сағыссыратча – ол разрезтегi чара чачырастар паза суғ, – теен аалның наа чуртағҷызы.
Екатерина Шевлякова чиит специалист тее полза, чидiглерi пар. Ӱр ниместе ол Алтай аймаандағы пос тiлi ӱгретчiлері аразында ирткен марығда иң артых полыбысхан. Амды ол аймах ӱчӱн республика синiнде турызар. Школада, хакас тiлi предмедiнең пасха, ол iдӧк пу чағында музыка уроктарын апарар. Ӱгретчi кiчiгдең ала сарнирға хынча паза хакас кӧг тирiглерiнең чахсы ойнапча. Аннаңар, музыка ӱгретчiзi тоғыстаң саназыбысханда, Екатерина Борисовна позы пу предметтi иртiрерге сурынған. Амды ол ӧнетiн курстар иртче.
Тоғыстаң хорыхпинчатхан ӱгретчi профессиязына поғдархапча паза уғаа хынча. Оларның тоғыстары уроктар даа соонаң тоозылбинча нооза. Андағ даа полза, ол ағаа ӧрiнiс ағылча. Улам чахсы, хаҷан чиит специалисттерге хабазығ пирiлче.
– Алтай аймаанзар чиит специалисттернi тартып алар ӱчӱн, оларға тоғынар паза истiг чуртир оңдайлар тӧстирге кӱстенчебiс. Пiс позыбыстың бюджедiнде ӱгретчiлерге чурт аларына он миллион салковай кӧр салғабыс. Пiр тура ал салдыбыс. Чыл тоозылғанҷа пис алай ба алты чурт аларға пӧгiнчебiс. Мыннаң мындар пiс позыбыссар ӱгретчiлернi ле нимес, имҷiлернi дее тартар тоғыс апарарбыс. Школаларда паза имнег тураларында ӱгретчiлер паза имҷiлер читкiҷе поларға кирек, – таныхтаан чооғында Алтай аймаа пазы Ирина Войнова.
Аалҷылар тарасхлап парыбысханда, чурт ээзi Екатерина Шевлякова стол арығлап халған. Тасхар адайағы яхлапча, таныбас кiзiлернi ибзер кирбинче, стол алтында хоосхаҷағы амыр пас чӧрче. Ӱгретчiнiң хынған тоғызы пар, чуртха чидiнiп алған, палалары тасхар ойнап чӧрчелер, хонғаны ла СВО-даң хазых айланзын...
Автор :
Оксана СУНЧУГАШЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде