«Торғайах табызы»
17.01.2024
Статья
Книга тасхағында
Ӱр ниместе В.М.Торосовтың адынаң Хакас книга издательствозы Дмитрий Чанковтың «Торғайах табызы» чоохтар чыындызын сығарыбысхан. Аны тимнеен филология наукаларының кандидады Лариса Чебодаева, литературадағы сола ады – Кӱңӱре хызы.
Дмитрий Иванович Чанков ӱгретчілернің ӱгретчізі, улуғ пілістіг ученай полған. Аның чиит тузы Илбек Ада чаа чылларына киліскен. «Чааның сын хорғызын, фронтта чаалас чӧрчеткенде, тосханҷа кӧрерге киліскен. Минің чаада ирткен чолым прай чааҷыларни осхас полған: кӱннең кӱнге ӧлім аразында чӧрчезің, че ыырҷыны сӱрчетсең, ол тисчетсе, кӧңнің кӧдірілче, чааҷының пӧгіні толчатханы кӧрінче», – мындағ сағыстарын читірче Д.И.Чанков «Торғайах табызы» улуғ чооғында. Хазыр чаалазығлар полғаннар Украина чирінде, Днепр суғны кисчеткенде.
Чуртас хоостыра киптел парған кӧрізі хығырығҷыларны ибіре сағынарға ӱгретче. «Торғайах табызы» улуғ чоохта авторның мындағ сағызына хати-хати айланарға чарир: «Ада чир-суун арачылап, чуртазын даа айабин, чааласпаан кізі Ада чир-суу ниме полчатханын пілбес тее».
Пу чыындаа кірген чоохтар ирткен чылларда ал-алынҷа чарыхха сыхханнар. Амды, пір чирге чыылғанда, хығырығҷы оларның пай тілін, тирең сағызын чахсы сизін полар. Дмитрий Иванович, полған на кізінең харахтаң харахха хабарласчатхан чіли, чооғын иптіг, изерістіре апарча. Чоохтарында пос чонының чуртазы прай саринаң сын хоосталча. Чоохтарның матырлары аймах-пасхалар: чиит чааҷы, аалдағы істенҷі, саарбах олған паза даа пасхазы.
Мария Боргоякова
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы