Нинҷе дее пала полза, іҷе прайзына хынызын, паарсазын читірче
06.03.2024
Хабарлар
Нелли Саражакова палаларынаң хада
Ипчілернің чоннар аразындағы кӱніне. Пістің матырыбыс – Асхыс аймаандағы Калинин аал чуртағҷызы, сигіс палалығ іҷе Нелли Саражакова
Пӱӱл тиксі хазнада Сӧбіре чылы чарлалған, Хакасияда ағаа хоза Кӧп палалығ сӧбіре чылы полча. Ӧрініске, пістің республикада андағ сӧбірелер асхынах нимес. Полғанында ла палалар часкалығ паза ирепчі, пілізіп, ынағлазып чуртааны прай ипчінің холында.
Нелли Саражакова, татхыннығ чиистер тимнеп, пісті, ыраххы чолдаң килген кізілерні, хакас кибіріне тудынып, пай стол салып, палаларынаң удурлаан. Хомзынысха, хонғаны Анатолий Чистогашев, ағырып, имнег туразынзар кір парған. Аннаң тоғазарға киліспеен.
– Нелли Геннадьевна, постарыңнаңар чоохтап пиріңер.
– Минің тӧреен-ӧскен чирім – Ӱс чул аал. Школа соонаң Ағбандағы кооператив училищезінде бухгалтерге ӱгренгем. Специальность хоостыра Ӱс чулдағы садығ тураларының кооперативінде тоғынғам. Соонаң ол чабыл парған.
– Сӧбіреңердеңер чоохтап пиріңер.
– Піс Анатолий Чистогашевнең 1995 чылда хоных хонғабыс. Ол армиядаң килгенде, мин школа тоосчатхам. Пірсінде танцаа парғанда, хада чоохтазарға чӧрерге чӧптеен. Ынабысхам, ол мині клубтаң ибзер ӱдес турған. Ол мағаа чахайахтар, шоколадтар сыйлаҷаң. Хыстарның прайзы даа, хайығ салза, хынчалар нооза. Анатолий чахсы ырлапча, аның ӱні сіліг. Ол мағаа сарыннар паза тахпахтар сарнаҷаң, кізі чӱрее хайылҷаң. Ағбанда ӱгреністі тоозыбысханда, піс ӱс ӧӧре прайзыбыс Тросин алнында ирге парыбысхабыс. Анатолий мині ибінзер алаахтырып апарыбысхан, анда сас ӱрібіскеннер. Ікінҷі кӱнінде ибзер парыбысхам, ол, тізең, киліп, нандыра ал чӧрібіскен. (Кӱлімзірепче. – Авт.)
Анатолий ус холлығ кізі. Хайдағ даа нимее позы ӱгреніп алча. Чуртапчатхан тураны, ибіҷекті паза мылчаны прай позы пӱдірген. Піс палаларнаң ағаа полысчылар полғабыс. Амғы туста хонғаным вахтанаң тоғынча.
– Палалар нименең айғасчалар?
– Пістің прай сигіс пала. Улуғлары сӧбіреліглер. Пӱӱнгі кӱнде пістің алты пархаҷах ӧсче, прайзы оолғыҷахтар (Кӱлімзірепче. – Авт.)
Тун хызыбыс Альбина Алексей Тохтобиннең хоныхта. Ағбанда чуртапчалар. Олар читі пала ӧскірчелер. Хызым повар-кондитер ӱгредігліг, кічіг паланаң ибде одырчатханда, торттар идіп, ибдең сығара сатча.
Андрей оолғыбыс машиналар тыхтапча. Олар Диана хонғанынаң Асхыста чуртапчалар, ікі пала ӧскірчелер.
Диана хызыбыс Ачинсктегі имҷілер колледжінде фельдшерге ӱгренче. Ол, школада ӱгренчедіп, музыка школазында фортепиано паза теелбек класстарын тоос салған. Школада ӱгренчеткенде, Культура туразында теелбекче кружок апарған. Ол ӧткін тудыныстығ, амды колледжте аймах мероприятиелерде сыбыра араласча. Пастағы курста ӱгренче, ибзер сағынчам тіп чоохтанча. Ізенчем, кӧнік чӧрібізер.
Денис, тоғыс класс тоозып, Асхыстағы 18 № ПУ-да автомеханикке ӱгренче. Ідӧк ол баскетбол, волейбол паза ниик атлетика секцияларына чӧрче.
Алексей сигіс класстың ӱгренҷізі. Ол музыка школазында баян клазын тоос салған. Тоғыс класс соонаң Ағбандағы музыка колледжінзер ӱгренерге кірерге сағыс тутча. Ол чайаачы пала, аның ӱні пар, сарнап полча.
Леонид пизінҷі класста ӱгренче. Ол футбол паза ниик атлетика секцияларына чӧрче. Ідӧк музыка школазында хомыс клазында ӱгренче. Леонидтің кӧңніне чайаачы даа, спорт таа кірче, ағаа хоза чахсы сарнапча.
Кічии Роман пастағы класстың ӱгренҷізі. Ол кӱстенҷік пала, ӱгреніске чахсы хайығ салча. Хоостирға хынча, чайаачы тоғыс аның чахсы килісче.
– Хонғаныңар вахтанаң чӧрчетсе, палаларнаң чалғызанға сидік пілдірбинче бе?
– Пастағы чылларда палалар кічіг полғаннар. Анатолий Северзер парыбысcа, сидік пілдірҷең, оларнаң айғазарға паза малларны кӧрерге киректелҷең. Амды палалар ӧс чӧрібіскеннер, улуғлары кічіглерін кӧрерге, иб аразында хайынарға полысчалар. Аннаңар ниик пілдірче. Иртен палаларны школаа паза студент оолғымны Асхыссар апар салчам, позым тоғысха парыбысчам. Палалар ӱгредіг соонаң школа автобузынаң ибзер килчелер. Мин обед тузында пастағы тоғызымны тоос салчам, анаң ибде чиис тимнепчем. Палалар, ибзер килзелер, азыранып алчалар. Анаң ікінҷі тоғысха парыбысчам, иирде ле килчем. Оолларым ол тусха иб аразында хайыныбысчалар, мин килзем, школада пирілген тоғыстарны идерге полысчам паза чиис пызырчам. Палаларнаң удур-тӧдір полызызып чуртапчабыс.
– Пілчем, Сірер талған тимнеп айғасчазар.
– Я, талғанны пістің аға-ууҷаларыбыс тимнеен оңдайнаң итчебіс. Палаларым талған тимнирге ӱгреніп алғаннар, хакас чонның чиизін идерге пілчеткені ӧріндірче. Піс асты хоорчабыс, сохчабыс паза сарғапчабыс. Хоорчам позым паза Денис оолғым, пасхазы ам даа кічіг, оларны ам даа ӱгретпеем. Пасха тоғыстарны идерге прай полысчалар, теербеннең тартпинчабыс, чарытхынаң тоғынчатхан дробилканаң унатчабыс. Неделяда пір хати талғанны тимнеп, садығ тураларынзар таратчабыс. Пірееде пір саңай 10 алай 30 килограмм тимнепчебіс, парыс улуғ нимес полча. Чыл пазында, Тун пайрамда, талған тимнеп, садығнаң айғасчабыс. Ағбанда иртірілчеткен чоныбыстың ӱлӱкӱннеріне чит пар килчебіс. Амғы туста талғанны орыстар даа хынып алчалар.
– Нелли Геннадьевна, сірернің сӧбіреңер 2023 чылда микроавтобус алған.
– Я, ирткен чылда «ГАЗель» алғабыс. Рома очы оолғыбыс тӧреенде, тееске турғабыс. Микроавтобусты читі чыл сахтаабыс. Теезібіс читкеніне прайзыбыс уғаа ӧрінгебіс. Микроавтобусты аларға Ағбанзар прай пала-пархаларыбыснаң хада чӧргебіс. Республикада кӧп палалығ сӧбірелерге хабасчаң программа тоғынчатханы уғаа чахсы, правительстваа аның ӱчӱн алғыс. Ол мыннаң мындар тоғынзын.
Ирткен чылда, микроавтобус алып алғанда, піс сӧбіренең Харағайлығ кӧлзер хона пар килгебіс, пасха даа кӧллерзер чит пар килгебіс, чистектер теерерге чӧргебіс. Пӱӱл сӧбіренең сала ыраххы чорыхтарға парар пӧгіннер турғысчабыс. Туғаннарнаң чӧптезіп, 3-4 машиналығ чорыхха пар килерге пӧгінчебіс.
– Ипчілернің чоннар аразындағы кӱні чағдапча, абахайларға хайдағ алғыс сӧстерін читір пирерҷіксер?
– Пу чалахай часхы ӱлӱкӱнінең чир-суубыстың прай абахайларын алғыстапчам. Сірер сӧбіре очығын, тыыдып, хайраллапчазар, ибіркілеріңнің чуртазын чахсыландырчазар. Мыннаң мындар уламох ӧкер полыңар, хазыхтарың пик ползын, пала-пархаларыңа хынызыңарны, паарсазыңарны читір турыңар. Чағыннарың сірерні, улуғлап, хайраллазыннар. Харахтарың хаҷан даа часканаң чарып турзыннар, сағынған сағыстарың прай толзын.
Сом Альбина Чистогашевани
Автор :
Чоохтасхан Наталья Тюкпеева
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде