ХАКАСИЯ КӦҢНІМЕ ТЫҢ КІРЧЕ
15.07.2016
Хабарлар
Республиканың МВД министрі, полиция генерал-майоры Илья Иванович Ольховский «Хакасия» газетаның редакциязында журналисттернең тоғазығ иртірген. Илья Иванович позының чуртас чолынаңар, ниме сағыссыратчатханнаңар, хайдағ чидіглерге читкеннеңер чоохтаан, ідӧк журналисттернің аймах сурығларына нандырған.
Тоғазығ уғаа чылығ ирткен. Чоохтазығ пасталар алнында, «Хакасия» газетаның ӧӧн редакторы Юрий Абумов министрге, СМИ-ларнаң хада-пірге чахсы тоғынчатхан ӱчӱн, сыйых читірген. Илья Иванович, істіндегі киректерҷе органнарның тоғызына СМИ-лар хайдағ улуғ туза ағылчатханын таныхтап, мыннаң мындар ідӧк чахсы пілізіп тоғынарға тимдезінеңер искірген.
Позының чуртас чолынаңар генерал піди чоохтапча:
- Мин 1975 чылдаң сығара МВД органнарында служба иртчем, пӱӱл сентябрьда пу тоғыстағы стажым 41 чылға тиңнелер. Істіндегі киректерҷе органнардағы службаны Хабаровсктағы милиция школазының курсанты полып пастаам. Аны тоосханда, Магадан облазынзар тоғынарға ысханнар, анда 34 чыл тоғынғам. Магадан облазының УВД пастығының тоғызын толдырарға киліскен. 2008 чылдаң сығара мин Хакасиядабын, 24 чыл уголовнай тілегде тоғынғам, аннаңар андағы тоғысты ӧтіре пілчем. Хысхаҷахти іди чоохтирға чарир.
Че толдыразынаң чоохтаза, МВД органнарынзар килер алнында, Жданов городтағы талай училищезінде ӱгренгем, Азовскай пароходствода тоғынғам, молотобоец тее полып тоғынарға киліскен. Срочнай службаны Чехияда ирткем.
1981 чылдаң сығара устағ тоғызындабын. Пастап милицияда уголовнай тілег пӧлиинең устаам, анаң аймах устағ тоғыстарында полғам. Іди УВД-ның штаб пастығы, УВД пастығының оперативней тоғысча орынҷызы полғам. Андағ нандырығлығ тоғыс кізінің чуртазына теелче. Флоттағы чуртас удаа туске кірче. МВД-дағы служба полбаан полза, чуртазымны флотнаң палғалыстыр саларҷыхпын.
МВД органнарынзар тоғысха кірер алнында, милициянаң палғалыс пір дее тутпаам, штаттағы нимес полысчы полбаам. Кізілерні кӧріп, оларға полызар, оларны арачылир, сын кирек ӱчӱн турызар сағыс полған полар. Армияда полғанда, аннаң айланза, хайдағ ӱгредіг заведениезінзер кірерін таллаам. Ноға-да Хабаровсктағы милиция школазын таллап алғам. Андар кір полбаан ползам, талайҷы поларҷыхпын.
Илья Ивановичтің чооғынаң, МВД-ның Магадан облазындағы тоғынҷыларын Хакасиянаң тиңнестірзе, пістің республикадағы тоғынҷыларның профессиональней сині пӧзік пілдірче. Анзы пілдістіг, Магаданзар пірдеезі пос кӧңнінең парбинча. Хакасияда тиліс сині дее пӧзік. Сайбағлар тӧӧй иділчелер, прай сайбағларның чарымы оғырластарға, тонағларға килісче. Че иділчеткен сайбағлар саны Хакасияда кӧп, анзы чонның санынаң палғалыстығ, Хакасияда Магаданнаң пис хати кӧп кізі чуртапча нооза.
- Республикада хайхастығ чир-чайаан. Хакасияа мин саңай хыныбыстым, - чооғын узаратча министр. - Службадаң пос туста кӧллерде тынанарға хынчам. Шира кӧлде МВД-ның улуғ базазы пар, анда даа тынанып алчам. Аңҷы нимеспін, кічігде аңнаҷаң полғам, че соонаң пір дее арачылан полбас, пырозы чох аң-хусты атарға айастығ полыбысхан, аннаңар паза аңнабинчам. Палыхтирға даа киліспинче, ӱс-тӧрт хати хармахтаан полам.
Устағ тоғызында хайди даа аймах чарадығлар аларға килісче. Мағаа тоғынҷыларны тоғыстаң суурар право пирілген. Че мин пыролалчатхан кізінең, тоғазып, чоохтасчам, арса, ол тың пыролығ нимес. Прай саринаң кӧріп, тоғыстаң суурардаңар чарадығ алчам. Руль кистінде изірік чӧрчеткен тоғынҷылар чоох чох тоғыстаң сығарылчалар. Пу тоғысха киліп, мин прайзын аннаңар сизіндіргем,
Позымның тоғызында поғдархаҷаң киректер парох. МВД-да комплекснай программа алылған, ол тоғынча. Пістің тоғызыбыс прайзына азых, пір дее ниме чазырбинчабыс. «Киртініс телефоны» тоғынча, олаңай кізілер піске хабасчалар. Чон дружиналарында 100 азыра дружинник саналча. Сайбағлар саны хызырылған, мының алнында чыл сай 200 азыра ӧдіріс полҷаң, амды ол сан ортымахти 70-ға тиңнелче. 2007-2008 чылларда иділген сайбағларның 34 %-ілезіне сығарылҷаң, ам - 70 %. Сайбағларны ілезіне сығарарынҷа піс Россияда 20-ҷі орындабыс. Ол - пӧзік чидіг. Копьевта полицияа ікі хадыллығ наа тура пӱдірілген, ДНК лабораториязы, кинология кіні, кавалерия подразделениезі, музей тоғын сыхханнар. Пістің музейзер айда 500-че олған кил парча, уғаа тузалығ мероприятиелер анда иртірілчелер, палалар патриотизмге ӱгренчелер, МВД тоғызынаңар кӧп ниме піліп алчалар.
Наа изолятор (ИВС) туразы, тоғынҷыларға чурт пӱдірілче. МВД-да тоғынҷылар санын илееде хызырғаннар, че ниме дее полза, тоғысты піс пӧзік синде апарчабыс. Дачаларда хараазын тоғынҷаң полиция пӧліктері тӧстелген. Ширадағы кӧллерде чайғыда полиция пӧлии тоғынча. Анда ӧӧнінде пасха регионнардаң тынанарға килген кізілер сайбағлар итчелер. Республикада ӱлгӱ парын прайзы пілзін.
Хакасияның полицейскайлары командировкаларға пасха регионнарзар удаа чӧрчелер. Іди олар Сочидегі Олимпиадада, Казаньдағы Универсиадада чонның амырын хадарарында араласханнар, пасха даа пайрамнығ мероприятиелерде службаны пӧзік синде апарчалар. Алтынзархы Кавказсар чӧрген соонда, пістің тоғынҷыларға реабилитация иртерге госпиталь пар. Анда аарлығ оборудование турча, пістің тоғынҷыларыбысха анда имненҷең прай оңдайлар парына ӧрінчебіс.
Хакасияда ачығ суғ ісчең 134 заведение саналча, оларның санын хызыр полбинчабыс. Пістің анҷа спортзал полған полза, чахсы поларҷых. Ідӧк хараазын мотоциклисттер чонның амырын сайбапчатханына хоптар кірче. Че оларны чӧрерге чаратпин, кирек салтарға кил полбаспыс. Оларға хайда-да ойлат чӧрҷең ӧнетін площадка пӱдір пирерге кирек. Руль кистінде изірік чӧрчеткен водительлер саны 42 % хызырылғаны ӧріндірче.
Национальнай гвардия тӧстелчеткенде, миграция службазын паза наркоконтрольны МВД-ға кирчелер. Тӱрчедең штаттарҷа наа расписание чарадылар, олар пістің штаттарыбыста поларлар. Ідӧк регионнарда нацгвардияның пӧліктері тӧстелер, піс аннаң хада тоғынарбыс.
Хакасияҷа МВД-да ааллардағы участковай уполномоченнайларның тоғызына пос орыннар пар. Чал ахчазы пӧзік тее полза, андар тоғынарға парарға хынминчалар. Амды, МВД-зар тоғысха алчатса, хатығ таллағ иртерге килісче. Іди тесттер, полиграф, психологты иртерге, физическай тимненіс кӧзідерге кирек. Пӱӱлгі чарым чылның салтарларынҷа Россияда піс сайбағлар саны хызырылчатхан пис субъект санына кір парғабыс.
Мин позым Украинадаңмын, амды андар чол чабых. Магаданзар нандыра айланмаспын. Хакасияда уғаа чахсы чон чуртапча, кізілер тыртыс ниместер, чалахайлар. Климат таа мағаа чарапча, чир-чайаан айдас, аннаңар Хакасияа мин хыныбысхам. Мында халарбын, неке.
Тоғынҷыларыма мин сыбыра чоохтапчам: пірее кізінең ниме идерге пілбинчетсеңер, позыңарнаң андағ туста ниме идерҷіксер, ідӧк ит салыңар...
Автор :
Николай СУЛТРЕКОВ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде