«АХ ЧАЛАҢНАР» СЫБЫРА ЧОРЫХТА
13.09.2016
Хабарлар
Республикадағы Л.Р.Кызласовтың адынаң чир-суғ ӱгренҷең национальнай музейде хоосчы Георгий Сагалаковтың чайаачы тоғыстарының кӧзідии азылды. Ол Хакасияда Пурунғы тӱрк пічиинің кӱннері азылчатханына чарыдылған. Таныхтирға кирек, олох кӱн Хубачарда Пурунғы тӱрк пічиинің кӱннері пістің республикада пайрам кибірли азылған. Амды ол Хакасияда пip ай иртерге кирек. Прай школаларда, клубтарда, пӧзік ӱгредіг заведениелерінде пурунғы тӱрк пічиине чарыдылған тоғазығлар, чыылығлар поларлар.
- Кӧзідіг «Ах чалаңнар» тіп уғаа орта паза килістіре адал партыр. Пiстің чонда ах ӧң хаҷан даа чахсы киректерні, чиңісті таныхтапча. Георгий Сагалаковтың полған на хоозы ол сағысха кӧстегліг. Анзын постарың даа чахсы сизінчезер, - ӱлескен позының сағыстарынаң искусствовед И.К.Кидиекова.
Ирина Кононовнаның сӧстерінең, пістің республикада Пурунғы тӱрк пічиинің кӱннері паза пу кӧзідіг пір туста азылчатханы уғаа килістіре. Георгий Сагалаковтың чайаачы тоғыстарында ӧбекелерібіс хайа-тастарда артысхан хайхастығ пурунғы пічіктерні, хоостарны кӧр таап аларға чарир. Тиктең нимес ол тузаланчатхан архи-арт жанр хас-хаҷанох ирткен тустарға кӧнізінең теелче. Аннаңар даа Георгий Сагалаков, Алексей Ултургашев, Виталий Кызласов паза даа пасхалары ол жанрнаң алғым тузаланчалар, тиксі сабланчалар. Оларның хоостарының кӧзідіглері хырығ озариндағы чуртағҷыларны тың хайхатчалар, сыбыра пӧзік паалағ алчалар.
Аннаңар даа полбас па, Георгий Сагалаковтың хоостарын пасха хан чирлеріндегілер хынып алчалар.
Пу даа наа азылған кӧзідіг прайзын чапсытхан. Пірее хоостар хыринда кӧрігҷілер ӱрге тохтабыс турчатханнар. Прайзы даа сілігні орта паалап полчатхан кізілер нооза. Аннаңар олаңай исте чайал парған хайхастығ омалардаң харахтарын хыйа ал полбинчатханға тӧӧйлер. Мындағ туста хости турчатхан кізілернең хайди постарының сағыстарынаң ӱлеспес. Кем пілер, сын искусствоведтернің кӧрізінең, кӧмес саба даа паалағ пирілче полар. Че ӧӧні хайди даа орта хабылча, кӧңні-чӱреенең сыхчатхан сӧстерге хонҷыхтары хайығ айландырчалар, чоохтанчатхан кізінең чарасчатханнарын чазырбинчалар, хоосты махтапчалар.
Саблығ драматург Валентина Шулбаева, хоосчы Георгий Сагалаковнаң хада хакас книга издательствозында илееде чыллар тоғынған кізі, чайаачы устың кӧзідіглерін пір дее иртірбинче. Валентина Гавриловна, ӧрінгеніне, холларын кӧксіне чаба тут салтыр, пір хоостаң пасхазынзар кӧӧлҷе пастырча, хайхаанын чазырбинча. Пірее хоостың алнында сым на турыбысча, тың ӧкерсінче.
- О, хан-худайымай, хаҷан тынанчатхан-узупчатхан кізі полҷаң? Пу хоостары тігі кӧзідіглерінде чох полғаннар, наалар осхас. Ағаа хоза, олғаннарның хоосчылар школазында тоғынча нооза, - айап пастабысча Таштып чиріндегі Харой аалда тӧреен-ӧскен чайаачы усты саблығ драматург Валентина Шулбаева.
Хоостарда чайалған ах чалаңнар, тізең, ӧктем аттарының чодаларына чӱген пазын ачыда теертіп, хайдар-да тың маңзырапчалар. Кемге-де ӧріністіг тылаас-хабар читір пирерге ойлатча полбастар ба. «Э-эк, оларның орнында пол парарҷых, табырах чилнең чарыза ойладарҷых!» сағын салча полар кӧрігҷілернің піреезі, Георгий Сагалаковтың хоостарына ӧкерсінчеткен туста.
Автор :
Анатолий СУЛТРЕКОВ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде