ХЫНЫЗЫН ЧИР-СУУНА, ЧӰРЕЕН ЧОНҒА ПИР САЛҒАН
21.10.2016
Хабарлар
Ирткен чӱс чылның 80 чылларында СССР-ның телевидениезі режиссёр Владимир Меньшовтың «Любовь и голуби» паза Вадим Дербенёвтың «Змеелов» фильмнері экранға сығарылғанда, актёр Александр Михайловтың чарых чылтызы чари тӱскен тиирге кирек.
19 октябрьда Россияның чон артизі Александр Михайповнаң тоғазығ Хакас драма театрында ирткен.
Чайаачы иир «Экология души» адалған. Ол Россияның культура министерствозы полызиинаң «Чыл-тыстар галереязы» программаҷа чуртасха кирілче.
Саблығ актер сценаа сы-ғар алнында, чыылған чон хоос фильмнердең ӱзіктер кӧріп алған. «Любовь и голуби», «Мужики» паза даа пасха киноларда суурынған актёр аймах-пасха роль-ларны толдырған. Александр Михайлов сценазар сыға салғанда, залдағылар-ның ӧрінізі паза айа сабызы пу чир полбаан. «Мындағ айа сабызын Москвада са-ғып полбассың даа, - чоох-танған актёр. - Ачых-чарых кӱліністер асхынах, асфальт, тізең, халыннаң ха-лын на полып одырча анда... Че пӱӱн піс хомзыныстарнаң ӱлезерге чыылыспаабыс».
Александр Яковлевич ки-нолар хоостыра пол парчат-хан хынығ киректернің пір-сін сағысха кирген. Пірсінде, троллейбус сағып турчат-ханда, пір ипчі, аар-пеер пастыр чӧріп, актёрзар сит-ки кӧре, чоохтантыр:
- Сірер Михайлов нимессер бе?
- Я, Михайловпын.
- Сірер ағырчазар, неке... - ипчі чоохтан салған. - «Мужики» фильм-де чиит, чітіг оол чіли кӧрінгезер...
- Киноны хаҷан кӧргезер? -сурған Михайлов.
- ГІис чыл мының алнында...
- Кино отыс чыл мының алнында кӧзідіге сығарылған, - кӱлімзіреп, нандырған актёр.
Чайаачы иир чоохтазығ оңдайнаң парған. Александр Михайлов тӧреен-ӧскен чирінеңер, олған паза чиит тустаңар чоохтаан. Тӧреен ол 1944 чылда 5 октябрьда Чита облазын-дағы Оловянная аттығ аалда. Амды ол чирлер Забайкальскай крайға кірчелер. Олған тузы Бурят автоном округындағы Цугол аалда ирткен. Анда олар чир ибде чуртааннар. Ол чурт амға теере хайраллал халған.
Сашаа тӧрт час полғанда, Іҷе-пабазы чарылыс парғаннар. Іҷе холлары-наңар хыныснаң паза паарсаснаң чоохтапча ол. «Минің іҷем хайхастығ кізі полған, пӧзік сыннығ, сылағай, сіліг ипчі», - тіпче актёр.
Александр Михайлов олған тузын-дох чуртазын талайнаң палғалыстыр саларға сағыныбысхан. Айвазовс-кийнің «Девятый вал» хоозын кӧр са-лып, саңай талайнаң «ағырыбыстыр». Владивостокта талайҷы специаль-ностьха ӱгреніп аларға киліспеен, ча-зы читкелек полған. Андада ол ре-месленнай училищеде слесарьға ӱгреніп алча. Че чиит оол Охотскай, Японскай талайларҷа чӧргенӧк. Актёр ол тусты чуртазындағы иң чах-сы, чарых чылларға санапча.
Студенттернің миниатюралар театрына чӧріп, чуртазын алысты-рыбызарға сағыныбысхан. Влади-востоктағы искусство институдының актёрлар факультедінде ӱгренізін узаратча. «Театр паза кино актёры» специальность алча. Александр Ми-хайловтың чайаачы чуртазы Саратов, анаң Москва городтарда уза-радылған. 1973 чылда ол пастағызын Фёдор Филипповтың «Это сильнее меня» кинозында суурынған.
Чайаачы тоғазығда актёр кибе-лістер хығырған. Ол туста сценадағы кічіг столда свечі кӧйген. «Кічіг дее полза, тіріг одыҷах», - теен Михайлов. Пастағы кибелізі «Орыс одыҷах» адалған. Пу кибелісте иней оолдаң чаа полар ба тіп сурча, анзы нандыр-ча: «Чох, полбас сағынчам». «Ху-дайнаң, Худайнаң...» - ууҷа чоох-танча. Поэт Николай Рубцовтың «Хорылыстығ тоғазығ», Александр Пушкиннің «Чолдағы» кибелістерін ӧтіг хығырған. Хайди таныхтаан саб-лығ актёр, оларның кибелістерінде тустарның чызы-тадии пілдірче.
Александр Михайлов толдырған полған на кибелісте паза сарында -тирең сағыс алай ағырсымнығ сурығ. Олар, тізең, Россиядаңар, аның чо-нынаңар. Илбек Ада чааға чары-дылған ырлар полғаннар.
Пу иирде Алтай чирінің саблығ ооллары Михаил Евдокимов паза Василий Шукшиннеңер кӧп чылығ сӧстер истілген. «Оларның чӱректері чонның ӱчӱн ағырған, андағлар мағаа чағыннар», - чоохтаан актёр.
Александр Яковлевичнең тоға-зығда аалдаңар кӧп чоохталған. Кибелістерде, ырларда сыбыра аал чуртазына айланча. «Піс, хай-дар даа саблығ ползабыс, город-та чуртапчатсабыс, прайзы аал-даң сыххабыс, - чоохтаан актёр. - Постарыңның чилегелеріңні ун-дубаңар». Мындағ аның чонзар айланыс-сурыныс полған тиир-ҷікпін.
Кӧрігҷілер саблығ актёрға пічік пастыра сурығлар пиргеннер. Ол хысхаҷахти нандыр пирген:
- Суурынған киноларның иң хынған фильмім «Очарованный странник» полча. Хан тӧгістіг ки-ноларда суурынминчам.
- Людмила Гурченко сіліг, та-
ланттығ, «оркестр» ипчі полған тиирге кирек. Ол удур-тӧдір нимее салбас хайызығларға пір дее хын-маҷаң.
- Сомға суурынарға, автограф-тар пирерге хынминчам. Анзын иткенҷе, хоза ойын турғызыбы-зарбын.
- Чуртаста мағаа хыныс, ынар-хас, сын паза турыстығ по лары иң аарлығ...
Александр Михайлов алты частью полғанда, ағазы ӱрир алнында пархазына хумартхы сӧстер чоох-тантыр: «Чир-сууңа чуртазыңнаң артых хын. Чӱрееңні чонға сыйла. Чаныңны Худайға пирібіс. Чеезің-ні позыңа халғыс». Пу хумартхы сӧстер Александр Михайловха азахха пик турарға полысханнар.
Автор :
Елена САГАТАЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде