АҢ-ХУСТАРНЫҢ САНЫ ӦССӀН
01.11.2016
Хабарлар
Ирткен неделяда правительство туразында регион пазы Виктор Зимин Хакасияның аң-хусты паза ибіркіні хайраллаҷаң хазна комитеді тоғынӌыларынаң чыылығ иртірген. Тоғазығда хазна комитеді кнезінің тоғызын толдырчатхан Владимир Лебедев пӱӱл 9 ай аразына инспекторларнаң хада хайдағ тоғыстар иртіргеннерінеңер искірген.
- Піс хайхастығ республикада чуртапчабыс, - чыылығны азып, теен Хакасия пазы Виктор Михайлович. - Пістің чирібіс чазыларға, арығ-тайғаларға, тағларға пай. Хакасияның чир-чайаанында аймах ӧзімнер ӧсче, аймах аңнар чуртапча. Піске пу ис-пайыбысты хайраллирға кирек. Соонаң пала-пархаларыбыс чир-суубысха ӧкерсінерлер.
Халғанӌы чылларда правительство тайғадағы аң-хустарны ӱретчеткен сайбағҷылардаң тоғыр кӱрезеріне кӧп кӱс салча. Инспекторларға техника, тиріглер алылча. Тайға - ол город нимес. Инспекторларның чахсы палғалыс, чиис, кип-азах, кӱстіг техника поларға кирек. Андада тайғадағы законны сайбапчатханнар ол ардаң чочынарлар, улуғлирлар.
Хакасияның аң-хусты паза ибіркіні хайраллаӌаң хазна комитедінде 60-ҷа кізі тоғынча. Пӱӱл хазна комитеді ікі мотовездеход паза пip снегоход алып алған. Амды чол чох чирлерҷе чӧрӌең ікі автомобиль паза пip снегоход аларға тимненче.
Пӱӱнгі кӱнде хазна комитеді 33 автомобильнең, 17 снегоходнаң, 18 мото-вездеходнаң паза читі суғӌа чӧрҷең транспортнаң тузаланча. Сидік орыннарҷа чӧрчеткенде, пу техника табырах сайбалча. Тӧрт УАЗ автомобиль тыхтағда турча.
Комитеттің хазна служащайларына кисчең форма, тиріглер, сайбағӌыларны киречілеҷең видеокамералар пирілче. 45 радиостанция тоғынча.
Че инспекторларның тӱзімніг тоғызына чидіспинче резина палкалар, наручниктер, спутниковай телефоннар. Паза служебнай автомобильлерде видео-регистраторлар турғызарға кирек.
2016 чылның 9 айына Хакасияның аң-хустарны паза ибіркіні хайраллаҷаң хазна комитедінің тоғынӌылары 513 рейд иртіргеннер. Туйғахтығ аңнар кӧсчең паза ӧрттер сығысчаң туста инспекторлар Ағбан пилтірі, Шира, Таштып аймахтарындағы ӧнетін посттарда тоғынчалар.
Сыныхтағ тоғыстарында административнай сайбағлардаңар 424 кирек азылған. Салылған штрафтарның сині 400 муң салковайдаң ас парған. Пӱӱл 33 браконьер аңнаҷаң правозын пір чылға алдыртыбысхан. Амды сайбағӌылар, ӱрегдең пасха, ідӧк тайғадағы аң-хусты транспортнаң апарчатханнары ӱчӱн штраф салдыртарға айабастар. Ол сурығ хазна комитедінде пӧгілче.
Пӱӱл инспекторлар сайбағӌылардаң 70 олаңай мылтых, 26 хырлығ мылтых, 410 ухтар алып алғаннар. Ідӧк 18 хыл, 13 хахпан, хус тутчаң 5 сетка чох иділген. Инспекторлар Хызыл Книгазар кір парған ачын хустарны тутчатхан сайбағӌыларны ілезіне сығарчалар.
Хакасияның аң-хусты паза ибіркіні хайраллаҷаң хазна комитеді чіт париған аң-хустың санын ӧскірерге кӱстенче. Пірее аңның саны хызырылчатса, нинҷе-де чыл ағаа аңнирға чарадылбиныбысча. Андағ оңдайнаң Хакасияда кииктер чох пол париғанда, оларға 5 чыл аңнабасха тіп правительство чарадығ сығарыбысхан. Амды кииктернің саны ікі хати ӧс парған. 2011 чылда 6000 киик санға алылған полза, 2016 чылға 11000 киик республикада чуртапча. Че регионның хай пірее аймахтарында оларның саны хозылбаан. Аннаңар Асхыс, Пии, Орджоникидзе паза Таштып аймахтарында кииктерге 2018 чылның июльына теере аңнирға чарабас.
Читі чыл аразына сыынның паза тобырғаның саны 1,5 хати ӧс парған, албығаның паза абанын, саны - 30 %-ке, хабанның - ікі хати кӧп.
Хомзынысха, законны хыйыстырчатхан сайбағҷыларның ӱчӱн 2000 чыллардох пуланның саны тың хызырыл парған. 2010 чылда республикада 220 пулан саналған. Хакасияның аң-хусты паза ибіркіні хайраллаӌаң хазна комитеді пуланны Хакасияның Хызыл книгазынзар кир саларға пӧгінче. Хакасия пазы аннаң чарасча.
Туйғахтығ аңнарның санын ідӧк пӱӱрлер тӱзірчелер. 2016 чыл пасталғаннаң Хакасияда 59 пӱӱр чох иділген. 2014 чылдаң сығара республикада 245 пӱӱр хырылған. Читі чыл аразына пӱӱрлернің саны 1,5 хати хызырылған. Хакасияның правительствозы пӱурні атхан кізее ахча тӧлирінеңер чарадығ сығарған. Пӱӱл 9 ай аразына 68 пӱӱр ӱчӱн аңҷыларға тиксі 548 муң салковай тӧлелген.
Республикада, тайғадағы аң-хустарны хайраллап халар ӱчӱн, чир-чайаанның хадарылчатхан чирлері тӧстелче. Пӱӱнгі кӱнде андағ 11 чир пар. 2020 чылға теере хоза 4 хадарылчатхан чир тӧстирінеңер пӧгін пар.
Россия президентінің чарадиинаң 2017 чыл Экология чылы тіп чарлал парған. Аны хоостыра Хакасияның аң-хусты паза ибіркіні хайраллаӌаң хазна комитедінің тоғызы кӧп.
Автор :
Татьяна ТЮТЮБЕЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде