ПІСТӀҢ УЛУС - ЫРАХХЫ ЧИРЛЕРДЕ
09.11.2016
Хабарлар
Асхыста рынок аразында чӧрерге удаа киліс парча. Пірееде ӧнетін парчам, арса, пірее таныс орта полар. Анда садығ итчеткен улусты, тізең, прайзын даа таныпчам. Оларның пірсі - Ирина Алексеевна СУНЧУГАШЕВА. Пеер чайғызын кил парза, садығнаң айғасча. Ол халғанҷы чылларда Москвада тоғынча.
Ирина Сунчугашева позы Чоғархы Асхыстаң.
- Ноо ниме Сірерні садығнаң айғазарға тартхан?
- Мин, Ағбанда чуртаанда, банкта тоғынғам. Андада ол банкнаң Алексей Васильевич Нанахтаев устаан. Онҷа чыл тоғынғам. Анаң ӧӧртін чахығ килген: полған на банк позына тура пӱдіріп аларға кирек, арендаа суурбас ӱчӱн. Пістіңнер чахығ хоостыра Пушкин орамазында читі хадыллығ тура пӱдіріп пастааннар. Андағ тураны пӱдірерге оой ла нимес, ахча кӧп кирек. Банктын, ахчазы андар пар сыххан, парыс чоғыл. Пастыхтар алыс сыххан. Полғаны ла пос оңдайынаң устаан, ол санда тоғынӌыларны тоғыстаң сығарып. Іди мин тоғыс чох халғам.
Хайди поларға? Рыноксар тоғынарға парғам. Анаң ноға кемге-де пазыр чӧрем, позыма тоғынарбын тіп чарат салғам. Пастап аар полған, садығ оңдайын пілбеем. Хырғыстарнаң паза хыдаттарнаң тиңнезерге сидік, олар хаӌаннаңох садығнаң айғасчалар. Андағ даа полза, оларның хайди тоғынчатханнарын ситкіп кӧргем. Полбаста Асхыссар килібіскем. Мында пос чоны, ағаа хоза, ибім чағын, аба-іҷемні кӧрчем. Мында, тоғынып, истенібіскем.
- Хайди полып Москвазар чӧрібіскезер?
- Аня хызыҷаам школа тоосчатхан. Піс аннаң піди чӧптезіп алғабыс: 9 класс соонаң Москвазар ӱгренерге парар. 11 класс соонаң вузсар бюджеттіг орынға кірерге сидік, ахчаа ӱгренерге аар полар. 9 класс соонаң колледжте ӱгрензе, анаң вузсар оой кіріп аларға чарир. Ол тілбесчее ӱгренерге сағынчам теен. Усанабас Москвада тілбесчілерні тимнепчеткен колледж таап алғабыс.
Москвазар чол тудыбысхабыс. Анда минің чахсы танызым Ирина Саражакова риэлтор полып тоғынча. Аннаң палғалыс тутхам. Амғы туста ыраххы чолға сығарға иртіре хал поларға кирек. Піс Иринанаң чоохтазып-чӧптезіп алғабыс. Москвазар килгенібісте, ол пісті удурлаан, колледжсер апарған. Талаан полып, хызым ол колледжсер ӱгренерге кіріп алған. Олар регионнардаң ӱгренӌілерні албинчаттырлар, че Аня 9 классты чахсы тоосхан полған. Ирина піске арендаа квартира таап пирген.
- Андағда пеер чайғызын на килчезер бе?
- Іди пол парча. Пӱӱл парарбын ма, чох па, пілбинчем. Аня колледжте халғанӌы чылы ӱгренче, ағаа хоза иирде «Макдональдс» компанияда тоғынча.
- Андағы чонның оңдайынаңар кӧмес чоохтап пиріңер.
- Москва - уғаа улуғ город, мегаполис. Чон хайдағ чоохтирға уғаа сидік. Миннең газета алчатхан кізілер хоостыра чоохтирбын. Мин Москвада газета-журналлар сатчам, киоскта тоғынчам. Кӧбізін таныпчам, олар сыбыра миннең газета алчалар. Кӧрінче, ӱгредігліг кізілер, хырызынғаннарын испессің, аннаң полар, хатығ даа чоохтанминчалар. Уғаа иптіг тудыныстығ кізілер. Ай-пораан, хырызынҷахтар парох. Минің кӧрізімнең, ол прай килген чон. Килген чон анда уғаа кӧп. Мині дее пастап квартираа аларға хынмин полғаннар. Кіріп аларзың, анаң прай табор килер тіҷеңнер. «Піс пасха чонмыс», - нандырғам мин. Миннең газета-журналлар алчатхан улус мині чахсы піліп алған. Тадылығ нименең сыйлабысчалар. Садығ чахсы парзын тіп алғапчалар.
Калмык чонына морсынчам. Постарын чахсы тудынчалар, сала даа хомайлаттырарға хынминчалар. Ӧмеліглер, удур-тӧдір полысчалар. Людмила ӧӧрем пар, пірее ле тоғыс таап алза, чирінзер, Калмыкиязар, сығдыратча. «Кил, тоғыс пар», - тидір. Сах андох чиде салчалар.
- Сын ма, Хакасия хайда полчатханын пілбинчеткеннері?
- Хакас полчам тізем, Абхазиядаң, Армениядаң сағынчалар. Улуғ талас пар сыхча. Анаң мин, полбаста, Минсуғ тадарыбын, Сибирьде андағ чон пар тіпчем. Аны хоостыра чоохтапчам. «А ноға син орыс тілінең чахсы чоохтасчазың?» - сурчалар миннең. «Піс прайзыбыс іди чоохтасчабыс», - нандырчам.
Пӱӱл Чыл пазына Москвадағы хакастар чыылысхабыс, прай 700-ке чағын студентке сағба иткебіс. 20 азыра ла кізі килген. Мында уғаа чапсых хакас кізілернең танызып алғам.
Кӧзідімге, Дима Чепашев «Внуково» аэропортта авиаинженер полып тоғынча. Эля Топоева 11 чыл Москвада судмедэксперт полча. Пір Саша оол, фамилиязын ундутчам, авиаконструктор полчам теен. Пістіңнернің кӧбізі чахсы тоғыста істенче. Студенттер дее маңат университеттерде ӱгренчелер.
СӦС СОО: Пу чоох соонаң сизіндім: пістің чон тоғысха тізірім. Пос киреенең айғазарға улам тізірімнер. Иринаның чооғынаң, ырах чирзер парыбысханнар чахсы тоғынып чуртапчалар.
Автор :
Михаил ИДИМЕШЕВ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде