«ӀҶЕНӀҢ ЧИРІ» ТИРЕҢ САҒЫСХА ТӰЗІРЧЕ
30.11.2016
Хабарлар
Ирткен субботада Алтай аймаандағы Аршаннар аалының Культура туразында, iӌе кӱніне чарыдып, республиканың «Алтынай» хакас ипчілернің лигазы «Іӌенің чирі» наа фильм кӧзіткен. Лиганың устағӌызы Татьяна Майнагашева паза хада тоғынчатхан ӧмезі залға чон толдыра чыып алғаннар.
Мероприятиеде араласханнар Хакасия пазының полномочиеліг кізізі Михаил Побызаков, Хакасияның ӱгредіг паза наука министрi Галина Салата, национальнай паза территориальнай политика министрі Дмитрий Тодышев, істеніс паза социальнай тиліс министрінің орынӌызы Андрей Шулбаев, культура министрінің орынҷызы Лариса Киштеева, республиканың Улуғлар чӧбінің нандырығлығ хачызы Любовь Аёшина, «Алтынай» ипчілер лигазының аймахтардағы филиалларының устағңылары паза спонсорлар.
Аалӌыларны Аршаннар аал чӧбінің пазы Николай Танбаев удурлаан: - Аршаннар чирі прайзын чылығ удурлапча. Мин республиканың «Алтынай» хакас ипчілернің лигазын алғыстапчам. Олар пу чарых ӱлӱкӱнні иртірерге пістің аалны таллап алғаннар. Аршаннар культура, наука саринаң саблығ кізілерге хаҷан даа сабланча. Прайзын iӌе кӱнінең! Ӏӌе - иң аарлығ кізі. Прайзының сӧбірезінде часка ползын, Хакасиябыс ӧңнензін!
Анаң сценазар «Алтынай» лиганың устағҷызы Татьяна Майнагашева сыххан:
- Мин піске киноны суурарға хабасхан министерство-ведомстволарға паза спонсорларға алғызым читірчем. Піс олаңай халых пірігізі дее ползабыс, киноны суурарға кӱзібіс читкен. Пістің лигазар культурада, искусствода, журналистикада, экономикада улуғ тоғыстар иткен кізілер кірчелер, ідӧк пістің пірігісте адвокаттар, юристтер, имӌілер пар. Пӱӱл, тізең, Іӌе паза Кино чылы парча, аннаңар піс чир-суубысха, чоныбысха хынызыбысты «Ӏӌенің чирі» кино пастыра читір пирерге кӱстенгебіс.
«Іӌенің чирі» фильмде 1941 - 1945 чыллардағы хорғыстығ чаа тузы кӧзіділче. Чаа алнында чиит оолнаң хыс, Каскарнаң Азария, кӧӧленісчелер. Каскарны А.М.Топановтың адынаң Хакас драма театрының артизі Александр Асочаков ойнапча, Азарияны - олох театрның артизі Алиса Толмачева. Аалдағы чон чииттерге сас тойын ит пирче. Фильмде сас тойы кибірі толдыразынаң кӧзіділче: хыстың сазын ӱрчеткені, чииттерні отха пазыртханы, хыстың туған-чағыннары хазырланғаны, оолны хурнаң чыртханы.
Че аалзар хорғыстығ чаадаңар чобағлығ тылаас килче. Иреннер чааға парғлапчалар. Каскар, ипчізі Азарияны ибінде іӌезінең хада артызып, чир-суун арачылирға парча.
Анаң чаа тузында хакас аалда чуртас хайди аар парчатханы кӧзіділче: ипчілер от тоғынчалар, яблах хасчалар, аар хаптар тазыпчалар. Пу фильмде кӱлкістіг орыннар пар даа полза, че аны харах чазын тоолатпин кӧр полбассың.
Соонаң кӧзіділче, хайди пістің чааӌылар пірердең тӧреен чир-суғларынзар айланчалар. Каскар килбеен. Чиит оол чаада чуртазын пир салған. Улам аар полған Азарияның паза Танайның (Каскарның іҷезі) сыыт салчатханын истерге.
Хайди сын ойнап пілчелер пістің артисттер. Чиит тустағы Танайны Хакасияның саблығ артизі Инна Майнагашева ойнаан, улуғ частығдағызын - «Алтынай» ипчілер лигазының устағӌызы Татьяна Майнагашева.
Кинолар чахсы тоозылчатханына піс кӧнік парғабыс. Хаҷан даа чахсы хомайны утып алча. Че «Іҷенің чирі» кино хомзыныстығ тоозылча. Азария хынған Каскары чох халча. Чаа тузында чиит хыс ӱгренізін тастабинча. Чыллар иртісче, Азария пасха кізідең тойлығ пол парча. Пала табар тус читкенде, Танай аны хаңаалығ аттығ имнег туразынзар апарча. Чолда Азария тоозыл парча. Танайның холында килнінің час оолаа халча. Оолахтың чуртазы хаӌан даа айас ползын тіп, аны Айас тіп адап салчалар.
«Ӏҷенің чирі» кинода артисттер хандыра ойнааннар. Таныхтирға кирек, фильмде «Читіген» паза А.М.Топановтың адынаң Хакас драма театрының артисттері суурынғаннар. Ідӧк анда араласханнар Кызластағы чон театрының артисттерi. Режиссер Юрий Майнагашевтің ойыннарын кӧрерге хаӌан даа хынығ полча. Кино Асхыс аймаандағы Казанов паза Кызлас аалларда суурылған.
Кинода прай чӱске чағын кізі араласхан. Кӧп чоннығ сценаларда араласханнар Картой, Тӧрт тас, Кызлас, Хызыл харасуғ, Аршаннар аалларның паза Асхыс станцияның чуртағҷылары.
- Уғаа чапсых кино, кізі чӱреене теепче, - фильмні кӧрген соонаң кӧңнінең ӱлескен Хакасия пазының полномочиеліг кізізі Михаил Побызаков, - таныстарны кӧрерге чапсых. Прайзына алғызым читірчем, сірер, тустарыңа айабин, мындағ чахсы кино сығарыбысхазар. Ідӧк айланчам аарлығ іҷелерзер, хазых ла полыңар, кӧп чыллар чуртаңар, палаларыңны ӱгредіңер, оларны орта сағыссар айландырыңар.
«Алтынай» ипчілер лигазы уғаа кирек тоғыс апарча. Асхыс аймаанда даа мин оларның тузалығ тоғыстарын сыбыра кӧрчем.
Анаң Михаил Анатольевич регион пазы Виктор Зиминнің чахиинаң артисттерге паза режиссерларға алғыстастығ пічіктер читірген. Аның сӧстеріне ідӧк министерстволар устағӌылары хозылғаннар.
- Пу киноны 2015 чылда Илбек Чиңістің 70 чылына сығарыбысчаң сағыс полған, - тіпче «Алтынай» халых пірігізінің устағҷызы Татьяна Майнагашева, - че ол чылда республикада улуғ ӧрттер пол парған. Гранттың ахчазы прай Шира аймаанзар парыбысхан. Анаң Хакасияның істеніс паза социальнай тиліс министерствозы пісті хығырған. Піс пу министерство чарлаан марығның грантын утып алғабыс.
2016 чыл - iӌе паза Кино чылы, аннаңар «Ӏӌенің чирі» киноны суурарға сағыс тӧреен. Піске чахсы хабасхан істеніс паза социальнай тиліс министрінің орынҷызы Андрей Олегович Шулбаев.
Киноның сценарийі Чингиз Айтматовтың паза Валентина Шулбаеваның произведениелері хоостыра пазылған. «Іҷенің чирі» фильмні пір чыл суурғабыс. Пістің чон анда аралазарға оой кӧдірілген.
Пу чарых мероприятиее «Алтынай» ипчілер лигазының аймахтардағы филиалларының устағӌылары кӧп палалығ іӌелернең хада килгеннер. Матыр іӌелерге алынӌа сыйыхтар читірілген.
Кӧп палалығ іӌе Наталья Юрьевна Карелина (Танзыбаева) Шира аймаандағы Азах Сӧӧт аалдаң. Ол хонғаны Александр Михайловичнең хада читі пала ӧскірче (ӱс пала - постарыни, тӧрт паланы ӧскірерге алғаннар). Тун оолғы Александр Карелин Ширадағы школада ӱгренче, 15 частығ, гиря хапчаң спортнаң айғасча. Николай Литвинов Ширадағы школада 6 класста ӱгренче, кӱреске чӧрче. Сергей Янгулов 11 частығ, ол Азах Сӧӧт аалдағы школада ӱгренче, кӱреснең айғасча. Олег паза Вячеслав Карелиннер 3 класста ӱгренчелер, ідӧк кӱреске чӧрчелер. Данил Янгулов 2 класста ӱгренче. Иң очы ооллары Сергей Зайцев ікі частығ. Аны 5 айлығда ӧскірерге алып алғаннар. Ынағ сӧбіре мал-хус (інектер, аттар, сосхалар) кӧп тутча. Олғаннарның нандырығлығ тоғыстары - кроликтерні тузында азыриры.
Людмила Фёдоровна Ахпашева Асхыс станциязында чуртапча. Ол хонғаны Олег Алексеевичнең хада тӧрт пала ӧскір салған. Тун оолғы Андрей «РТС» телекомпанияда тоғынча, Мария хызы Ағбандағы чарғыда кадрларҷа специалист полча, ортын оолғы Артём Асхыстағы радиода істенче, очы оолғы Антон Омсктағы тимірчолӌылар университедінде ӱгренче.
Людмила Фёдоровна позы Асхыс станциязындағы школада 37 чыл пасталығ класстар ӱгретчізі полып істен парир.
Нина Кононовна Торокова (Боргоякова) Таштыпта чуртапча. Хонғаны Георгий Игнатьевичнең хада читі пала ӧскір салғаннар. Наташа, Надя, Аня паза Рома - Георгий Игнатьевичтің пастағы хонығында тӧреен палалар. Нина Кононовнаның пастағы хонығынаң Аля хызы пар. Соонаң Тороковтарның сӧбірезінде Аймир паза Карим оолахтар тӧрееннер.
2003 чылда сӧбіре пазы Георгий Игнатьевич ӱреен. Палалар, ӧзіп, тарасхлап парыбысханда, Нина Кононовнаа чалғысханға эрістіг пілдірібіскен, анаң ол пала идінерге хызыӌах алып алған, ады - Анжелика Колмакова.
Мындағ чарых мероприятие иртірген Аршаннар чирінде республиканың «Алтынай» хакас ипчілернің лигазы. Таныхтирға кирек, сценада прайзы тоң хакас тілінең чоохтанғаннар, истерге дее морсымнығ пілдірген.
Автор :
Татьяна ТЮТЮБЕЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде