ЧИР-ЧАЙААНҒА ХАЙЫҒНЫ АЛЫСТЫРАРҒА КИРЕК
31.03.2017
Хабарлар
Мындағ сағызынаң ӱлескен Хазна Думазының депутады Лариса Шойгу «Хакасский» хазна чир-чайаан заповеднигінде ирткен «тегілек столда». Ол «Регионның социальнай паза экономика тилізінде алынҷа хайраллалчатхан чир-чайаан чирлерінің тузазы» сурыға чарыдылған.
Лариса Кужугетовна пу кӱннерде Хакасияда тоғынча. Чоохтирға кирек, Лариса Шойгу Хазна Думазынзар «Единая Россия» партияның списогынҷа 5 № регионнар ӧмезінең табылған, хайдар кірчелер Тува, Хакасия паза Хызылчар крайы. Депутат Хазна Думазының тоғызын тимнирінҷе паза регламентче комитет кнезінің орынҷызы полча. Ол Хакасиязар ӱс айда пір хати кил турарға пӧгінче. Пу чорыхта депутатнаң хада полысчылары полғаннар: Тувадағы «Ойна» артельнің кнезі Олег Дудко паза «Русское географическое общество» ВОО-ның Калмыкиядағы пӧлиинің кнезі Алексей Ванькаев.
Пастап улуғ аалҷыларны заповедниктегілер музейзер иртіргеннер, хайда аның тоғызынаң, пӧгіннерінең таныстырғаннар. Кӧзідіг соонаң «тегілек стол» тоғызын пастаан. Аны апарған «Русское географическое общество» ВОО-ның Хакасиядағы пӧлиинің кнезі Ирина Санникова. Аның тоғызында араласханнар чир-чайаанны хайраллирынаң палғалыстығ ӱлгӱ органнарының устағҷылары, ідӧк Ағбан пилтірі аймааның пазы Елена Егорова паза Таштып аймааның пазы Василий Шулбаев. пу ікі аймахта «Хакасский» заповедниктің чирлері орныхча.
Пілдістіг, чыылығ Россияда 2017 чыл Экология чылы тіп чарлалғанынаң палғалыстығ, аннаңар кӧбізі, ағаа чарыдып, аймах мероприятиелер иртірерге, сидік сурығларны пӧкчең оңдайлар таап аларға пӧгінче. Кӧзідімге, Хакасияның чир-чайаан ис-пайы паза экология министрі Алексей Сиорпастың искіриинең, министерство пӱӱл 50 аймах мероприятие иртірерге пӧгінче, хайда республиканың 80 % чуртағҷызы аралазар. Ол ідӧк экологияның ағырсымнығ сурығларынҷа хайдағ тоғыстар апарылчатханына теелген, ол санда хара тас разрезтері тоғыстарын айнытчатханына.
- Алтай аймаанда Аршандағы паза Майрыхтағы разрезтер тоғыстарын алғыдып одырчалар, - чоохтапча министр. - Пістің алныбыста пӧгін турча - ибіркі чир-чайаанны хайраллап халарға, аннаңар піс разрезтерні сыныхтағда тутчабыс. Олар, кірліг суғларын ағын суғзар позыдар алнында, аны арығлаҷаң пӱдіріглер турғыс салғаннар.
Чахсы чӧпнең айланған Таштып аймааның пазы Василий Шулбаев. Аның кӧрізінең, Сибирьдегі тайғаларны хан тигір ракеталарының сӧп-сабынаң арығлаҷаң проектнең хазна ӱлгӱлерінзер сығарға кирек. Россияда ікі килкім проект тоғынчаттыр: Арктиканы паза Кроноцкай заповедникті арығлирынҷа.
- Піс прайзыбыс сіліг чирде тӧреебіс, кем-де Хакасияда, кем-де Тувада, кем-де пасха орында, че прайзыбысха позыбыстың чирібіс иң сіліг, иң аарлығ, иң артых пілдірче, - тіпче Лариса Шойгу. - Минің кӧрізімнең, піс сағынарға кирекпіс «Алынҷа хайраллалчатхан чир-чайаан чирлері» оңнағны чох идердеңер. Чир-чайаан прай чирде тӧӧй аарлығ поларға кирек. Андағ полар ӱчӱн, полған на кізі хайдағ сіліг чир-чайааннығ чирде чуртапчатханын оңарарға кирек, аның ағаа хынызы даа чох полза, ол ағаа ӱрег итпеске кирек: ӧсчеткен чахайахты ӱспеске, ағын суғны кірлебеске, тынанған орында сӧп-сап чайбасха!
Сӧп-саптар суриина алынҷа хайығ салылған. Лариса Шойгу имнег киреендегі сӧп-саптаңар, аны чох идердеңер кӧп чоохтаан. Пӱӱнгі кӱнде ибіркі чир-чайаанны хайраллирында имнег киреендегі сӧп-сапты чох идері иң сидік сурығларның пірсі полча, ол ідӧк чонның хазиина теелче.
Чыылығда резолюция алылған. Ӧӧн чӧптер санында: алынҷа хайраллалчатхан чир-чайаан чирлерінде браконьерлернең кӱресчең тоғысты пиктирге, олғаннарны паза чииттерні волонтёрлар тоғызына паза экология акцияларына тартарға, ӱлгӱнің, халыхтарның паза хайраллалчатхан чирлернің хада-пірге тоғызын алғыдарға. Мындох «Хакасский» заповедниктің «Оғлах тағ» участогына ЮНЕСКО-ның тиксі тилекейдегі ис-пайға санирдаңар айланарға чарадылған.
Автор :
Наталья СУБРАКОВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде