ПУШКИНГЕ ЧАРЫДЫЛҒАН «ЛИТЕРАТУРА ХАРААЗЫ»
09.06.2017
Хабарлар
Ағбанда 6 июньда, поэт Александр Пушкиннің тӧреен кӱнінде, «Литература хараазы» акция ирткен. Аны Н.Г.Доможаковтың адынаң национальнай библиотеканың тоғынӌылары тимнееннер. Чоохтирға кирек, пу чӧрім 2015 чылда Нижний Новгородта пасталған. Пылтыр «Литература хараазы» акцияа пістің республика хозылған.
Библиотека тоғынӌылары хынығ программа тимнеп салғаннар. Полған на хадылда аймах ачыхтар тоғынғаннар. Пастағы хадылда акцияа килген чон Пушкиннің кибелістерін хығырған, «Буква» садығ туразының кинделерін алған, «Хыйғаларның пулуңы» ачыхта литератураны чахсы пілчеткен улус викторина сурығларына нандырған. Кізілерге кибелістернің авторларын, произведениелернің матырларын адап пирерге кирек полған. Сизінгенде, XIX вектегі писательлернің паза поэттернің чуртас чолын даа, чайаачызын даа викторинаның араласчылары чахсы пілчелер, че поэт Евгений Евтушенкодаңар чоохтап пирерге сидіксінгеннер. Поэт Марина Цветаеваның даа пірее кибелістерін таныбин халғаннар. Библиотека тоғынӌызы Мария Пьянова викторинаа сынап таа сидік паза хынығ сурығлар тимнеп салған. Итсе, викторинада Хакасияның писательлеріне чарыдылған пірее сурығ полған полза, санапчам, чахсыох поларӌых.
«Хыйғаларның пулуңы» хыринда хакас чонның ойыннарына чарыдылған ачых орныххан. Музей тоғынӌызы Максим Чертыков олғаннарны тобит паза хазых ойнирға ӱгреткен. Максим Юрьевичтің таниинаң, палалар пу ойыннарда кӱстерінең сыназарға хынадырлар. Библиотеканың чир-суғ ӱгренӌең пӧлии «Литература хараазына» хынығ кинделер кӧзідиин тимнеп салтыр. Мында ученай Николай Катановтың 1907 чылда Санкт-Петербургта сыххан тоғыстарын кӧріп аларға чарир полған. Ідӧк чӧрімге килген улустың хайиин 1930 чылларда хакас тілінең сығарылған кинделер тартхан. Чииттернің кӧбізі латин алфавидінең пазылған хакас букварьларын пастағызын на кӧртір. 1941 - 1945 чылларда сыххан кинделерні библиотека тоғынӌылары алынӌа сал салғаннар. Пістің улуғларыбысха морсынғам. Илбек Ада чаа тузында олар, совет чон фашисттерні хайди даа чиңіп аларына киртініп, Корней Чуковскийнің «Айболит», Иосиф Сталиннің «Советскай Союзтың Великай Отечественнай чаазынаңар», хакас тілінің букварьын паза аннаң даа пасха кинделерні чарыхха сығарчалар.
Пылтыр «Литература хараазы» акцияны Чайаачы туразынаң Хакасиядағы писательлер пірігізі иртіргеннер. Анда орындағы Хакас писательлер пірігізінің кнезі Альбина Курбижекова ӧткін хайынчатхан. Ол чӧрімге килген кізілерні нымырттаң, хойытхан сӱттең паза талғаннаң татхыннығ ныхчахтарны тимнирге ӱгреткен. Пӱӱл, тізең, саблығ ус чииттерні тахпахтарнаң таныстырған. Альбина Васильевнаның устаанынаң оол-хыстар тахпахтар саларға ӱгренгеннер. А.В.Курбижекова чоохтапча: «Библиотека тоғынӌылары мині акцияа хығырғанда, «Тахпахтың хайхазы» ачыхсар кізі килбес тіп чӱрексеем. Сынында чииттерге кибелістер пазарға хынығ полтыр, анзы ӧріндірче».
Чӧрім тузында кізілернің ойыннар кӧріп аларға оңдай полған. Орыс драма театрының артисттері «Грибоедов «Горе от ума» театр урогын кӧзіткеннер. Ольга Изотова, Денис Энгель, Игорь Герман, Галина Лопутько писатель паза дипломат Александр Грибоедовтың чуртас чолынаң таныстырғаннар паза аның саблығ кӱлкістіг ойынының ӱзіктерін ойнааннар. Спектакль тузында артист Денис Энгельге Чацкийнің паза Молчалиннің рольларын толдырарға киліскен.
Чоохтирға кирек, халғанчы туста мындағ уроктарны прай даа театрлар иртірерге кӱстенчелер. Амғы туста палалар кинделер хығырарға хынминчалар, театр уроктары оларны литератураа кӧніктірче. Хакас филармониязының артисттері культура акцияларында тӧреміл араласчалар. «Литература хараазында» чайаачыларынаң ырчылар Владимир Терешков паза Зинаида Аршанова ӧріндіргеннер. Олар орыс поэттернің кибелістеріне пазылған романстарны сарнааннар. Концерт библиотеканың читінҷі хадылында ирткен. Сизінгенде, кӧрігчілернің кӧбізі «Литература хараазына» хынчатхан ырҷыларны ӧнетін истіп аларға килтір.
Олғаннарға библиотека тоғынчылары мастер-класстар иртіргеннер. Оларның устаанынаң палалар пос холынаң кинделер идерге, ойнаҷахтарны аймах сырларнаң чазирға, кинделерге закладкалар палғирға ӱгренгеннер.
Тиксі алза, «Литература хараазы» акция чахсы ирткен. Че чӧрімге килген улустың аразында хакастар асхынах полғаны хомзындырған. Пістің чонға мындағ пайрамнарда ӧткін аралазарға кирек. Ідӧк Хакасияның ӱлгӱлерін национальнай библиотеканың туразын кӱстеніп нааҷылабысхан ӱчӱн таныхтирчыхпын. Мының алнында библиотекада хыстылыстығ полған. Прай мероприятиелер ікінҷі хадылында орныхчатхан медиа-кінде иртірілчеңнер. Амды читі хадыллығ библиотека туразында писательлерге дее, артисттерге дее, ырчыларға даа, литератураа хынчатхан улусха даа орын читкен. «Литература хараазы» акциязар айланза, библиотека тоғынчылары пу чӧрімні мыннаң мындар иртірерге пӧгінчелер.
Автор :
Майя КИЛЬЧИЧАКОВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде