ӦӦН ГОРОДЫБЫС ТӦРЕЕН КӰНІН ТАНЫХТАДЫ
22.08.2017
Хабарлар
ХАКАС МУЗЕЙ-КУЛЬТУРА КІНІ 19 АВГУСТТА АҒБАН ГОРОДТЫҢ ЧУРТАҒҶЫЛАРЫНА ПАЗА ААЛҶЫЛАРЫНА ІЗІКТЕРІН АСТЫ. МЫНДА «ТАТХЫННЫҒ ЧЕЧІМЕ» ПАСТАҒЫ ГАСТРОНОМИЯ ФЕСТИВАЛЬЫ ИРТКЕН, АНЫ Л.Р.КЫЗЛАСОВТЫҢ АДЫНАҢ ХАКАСИЯНЫҢ ЧИР-СУҒ ӰГРЕНҶЕҢ НАЦИОНАЛЬНАЙ МУЗЕЙӀ ПАЗА "РЕАЛ ПЛЮС" РЕКЛАМА АГЕНТСТВОЗЫ ХАДА ИРТІРГЕННЕР.
УЛУҒЛАРҒА - ЧІҶЕҢ НИМЕ ФЕСТИВАЛЬЫ, ОЛҒАННАРҒА - ІСТЕЗІГЛЕР
Ідӧк олғаннарның музей кіні тоғынған. Хайда даа чуртағҷылар кӧп араласханнар. Анзына ӧӧн сылтағ - 19 августта Ағбан город кӱні ирткені. Алындағы чылларда Ағбанның кӱні алғым иртірілчеткен полза, пӱӱл город устағ-пастаа аны иирдегі мероприятиелернең не иртірерге чаратхан, че алғым пайрамнирға кӧнік парған чуртағҷыларға анзы асхынах пілдірген. Аннаңар кӱнӧрте чуртағҷылар музейзер тартылғаннар.
Тасхар наңмыр тоолаза даа, музей алнында чайаачы ӧмелер концерт кӧзіткеннер. Мындох сыстаан ит садылған, чазанҷых хаңааларға кӧлілген аттар кічіг чуртағҷыларны музей туразы ибіре тарт чӧргеннер. Музейнің ӧӧн холлында кӧзідіг-садыға ас-тамах, холнаң тимнеен сыйығастар сығарылтыр. Піс, тізең, пицца тимнирінҷе мастер-классха маңзыраабыс. Мында іҷе-пабалар хызыҷах-оолахтарынаң хада Максим Соболевтің устаанынаң Италиядағы сын пиццаны тимнирге тимде турғаннар. Максим Соболев «Хакасия» хазна телерадио компаниязында «Муж на кухне» передачаны апарча.
Пӱӱнгі кӱнде пицца улуғларның даа, олғаннарның даа иң хынған чиистерінің пірсі пол парған. Городтағылар аны удаа пиццерияларда чахыбысчалар, аалдағылар, тізең, постары тимнирге хынчалар. Аннаңар даа пу мастер-классха илееде кізі чыылысхан. Максим Соболев, нымзах тесто идіп, соусты ідӧк позы тимнепчеттір - помидорлардаң, муксумнаң паза приправалардаң. Ніске иде чазалған тестоны соуснаң сӱртчелер, ӱстӱнзер ыстаан колбаса, анаң сыр салчалар. Аны ізіг духовкада ӱр пызырбинчалар, пірее 10-ҷа минута читче.
Максим Соболев пицца тимнирге ӱгретче.
Аның соонаң пастиладаң чахайахтар тимнирінҷе, суши идерінҷе паза роллар толғирынҷа мастер-класстар ирткен. Чоохтирға кирек, мастер-класстар ахчаа турған - 100 - 150 салковай, олох иткен чіҷең нименің паазы тиирге чарир.
Кӧбізін хайхатхан хаарған мороженай. Холлда тыш-таш тӱсчеткен лавка кӧрігҷілернің хайиин тартхан. Соохта тудылған тимір плитада мороженай сӱзӱнінең хада аймах чистек-фрукттарны аймастырып, ус пычахнаң тоорчатхан. 100 грамм андағ мороженай ол синӧк салковай турча. Устың чооғынаң, ол мороженай чахсы ас-тамахтаң тимнелче. Ағаа хоза, аны аларға сағынчатхан кізі алнында тимнепчеткеннер нооза.
Іҷе-пабалар палаларынаң хада чіҷең ниме фестивальында постарына хынығ ниме таап алған ползалар, улуғ частығлары постарына килістіре чіҷең дее ниме, мастер-класс таа таппаанға тӧӧй полғаннар. Кемге-де мӧӧт кирек полған - ол пір орында ла садылған, кемге-де хакас чонның ас-тамаа киректелген - ол садылбаан.
Олох кӱн олғаннарға ізіктерін асхан олғаннарның музей кіні, хайда городтың кічиҷек чуртағҷыларына хакас ойыннары, археология істезіглері, хоостар чайиры паза даа пасха хынығ мероприятиелер тимнелген. Хакас культура-музей кінінің методизі Аграфена Чепашеваның искіриинең, Город кӱні иртчеткенде, олғаннарның музей кінін тоғындырарға чаратханнар, соонаң музей толдыразынаң тоғынып пастаза, ол ідӧк тӧреміл тоғынар. Пӱӱн кічіг аалҷыларны петроглифтерні хобырарға, микроскоп пастыра істезіглер идерге, поғоны сырлирға ӱгретчелер.
Кіннің ортызында, тізең, Хакасияның улуғ картазы тӧзел партыр. Анда олғаннарға ойнирға чарир. Нымзах кубиктерні тастапчазың, нинҷе сан тӱс парған - анҷа хаалағ итчезің. Хости хайдағ санда хайдағ орын орныхчатханын кӧрерге чарир. Іди олғаннар чир-суубыстың чапсых орыннарынаң танысчалар, хайдағ город-аал хайда орныхчатханын кӧрчелер. Минің кӧрізімнең, уғаа хынығ.
Аграфена Фёдоровна хакас ибі хыринда одырча. Ол олғаннарға нымах чоохтир. Сахтапчатхан арада олғаннар нымзах кизектердең постарына улуғ нимес тураҷах турғызып алғаннар. Наталья Горожанина музей кінінзер Алиса хызыҷаанаң хада килген. Аның кӧрізінең, кін тоғынарға читіре тимде полбаза даа, мында олғаннарға пос тусты иртірерге уғаа хынығ полар. Сигіс частығ Алиса, ибіҷекте ойнаан соонаң, микроскопсар маңзыраан.
- Пістің туста музей ирістіг орын пілдірген, піс музей улуғларға ла тіп санаҷаңмыс, - тіпче Наталья Юрьевна. - Наа музейде олғаннар кіні азылғанда , олғаннар музейні постарына хынығ орын чіли азарлар тіп сағынчам. Оларға чирібістің тархынынаңар наа пілістерні мында аларға чапсых паза хынығ полар.
Аграфена Фёдоровна ідӧк мыннаң мындар іҷе-пабаларға, музейзер килзе, палаларын олғаннар кінінде артызып, постарына хынығ кӧзідіглерге пар кил турарға чарир теен. Хакас ибінде аймах ӱгредігліг мероприятиелер иртер, аннаң хости орыс ибі турғызылар. Методисттер полған на сай олғаннарға айғасчаң наа ниме сағын турарлар, аннаңар наа азылған кін олғаннарның кӧңніне кірер тіп ізеніс пар.
Тиксі алза, ол кӱн музейнің прай кӧзідіглері тоғынған.Музейде алында поларға киліспеен чуртағҷыларға аның тоғызынаң танызып аларға чахсы оңдай пирілген.
«ЖАРА» ФЕСТИВАЛЬ
Город кӱнінде иирзер чуртағҷылар паза аалҷылар Культура паза тынағ паркынзар чол тутханнар. Анда ӧӧн сценада «Жара» рок-фестиваль ирткен. Пеер рок ойнапчатхан ӧмелер Хакасиядаң, Хызылчар крайынаң паза Тувадаң килгеннер. Че ӧӧні - мында «Город 312» саблығ ӧме сарниры. Аны кӧрігҷілер чидікпин сахтааннар.
"Иренек хан" ӧме.
Фестивальны «Новый день» ӧме асхан. Пастап улуғ экраннарда ӧме араласчылары постарынаңар чоохтап пиргеннер. «Новый день» Ағбанда ікі чыл мының алнында тӧстелген. Ол аймах сарыннар толдырча, аннаңар оларның ырлары чииттерге дее, улуғларға даа чағын полар. Чайаачы тоғызын пастаанда, ӧме аар рок ойнаҷаң полған. Че ол оңдай киліспеен. Амды «Новый день» аймах-пасха сарыннар толдырча. Ӧме сценаа сыхханда, солист Виталий Обедин, кӧрігҷілернің кӧңнілерін кӧдіріп, матап айа сабарға сурынған. Пастағы сарынны толдырар алнында, ӧме солизі кем пис хадыллығ турада чуртапчатханын сурыбысхан. Нинҷе-де кізі холларын кӧдірген. Анаң ӧме «Я живу в пятиэтажном доме» сарынны толдырған. Ол сарында пис хадыллығ турадағы чуртастың сидіксіністерінеңер чоохталча. Ӧӧнінде чуртағҷыларға тасхархы суум-саам харығ полчатханы таныхталча. Ол туста кӧрігҷілер плесет сал турғаннар. Анаң ӧме хоза нинҷе-де сарын толдырған. Оларның санында «Зима», «Новый день», «Белые листья» паза пасха аймах сарыннар полғаннар. Полғанын на кӧрігҷілер чылығ удурлааннар. Халғанҷызынзар Виталий Обедин арғыстарынаң «По весне» сарынны толдырған. Ол туста ооллар паза хыстар, хуҷахтазып, кӧӧлҷе айлахтанғаннар.
Анаң сценаа «Харя дави» ӧме сыххан. Ол Ағбанзар Хызылчар крайындағы Селиваниха аалдаң килген. Ол 2004 чылда тӧстелген. Ол туста ӧме лагерьде тынанған. Тынағ лагерьінде «давить харя» сӧс пірігізінең удаа тузаланҷаңнар. Анзы узирға тіп таныхтаан. Ӧме аймах рок-фестивальларда араласхан. Аның солизі Игорь Чигарских полча. Концерт тузында ол кӧксінде видеокамера хаптыр салған. Іди кӧрігҷілерні видеоға суурып аларға пӧгінген. «Харя дави» ӧӧнінде хыныстаңар сарыннар толдырған. Пір сарынны ӧме кічіг чир-сууна чарытхан. Ол «Селиваниха» тіп адалча.
Пасха коллективнең таныстырып, ведущай ол ӧме кӧп сидіксіністерні тобырғанын таныхтаан. Хысха тус аразына ӧме улуғ чидіглерге читкен, аймах фестивальларда араласхан. Ӱр ниместе оларнаң Хакасия пазы Виктор Зимин тоғасхан. Сценаа «Иренек хан» ӧме сыххан. Ол рок оңдайнаң нинҷе-де сарын тодырыбысхан. Оларның санында «Хорты палых», «От ине» паза пасхазы полған. Ідӧк ӧме Пелагеяның сарынын толдырған. Таныхтирға кирек, «Иренек хан» рок сарыннарын хакас кӧг тиріглерінең толдырча. Полған на сарынны кӧрігҷілер, айа саап, чылығ удурлааннар.
Ідӧк фестивальда Хызылчардаң килген «Озоновый слой» араласхан. Ӧме солизі Андрей Куприянов, пірее сарыннарны толдырчатханда, кӧрігҷілердең ағаа полызарға сурынған. Халғанҷызынзар ӧме «Озоновый слой» сарынны толдырған. Сценадаң парар алнында, прай ӧме кӧрігҷілернең сомға суурынған. Анаң сценаа Тувадаң килген «Хартыға» ӧме сыххан. Ол тува тілінең рок кӧглерін толдырған.
Пӱлескі полыбысханда, Культура паза тынағ паркынзар «Город 312» ӧме читкен. Аның араласчылары тимненчеткен туста ведущай кӧрігҷілернең ойын иртірген. Ол рок таниин кӧзідерге сурынған. Прайзы холларынаң ӧскі мӱӱстерін кӧзіткен. Анаң ӧменің сарыннарының кизектері тискер ойналған. Кӧрігҷілерге сарыннарны танып аларға кирек полған. Іди ӧменің наа паза прайзына таныс сарыннар кизектері ойналған. Полғанын на кӧрігҷілер танып алғаннар. Анаң кӧрігҷілер, иң аарлығ аалҷыларны сценаа хығырып, айа сабызынаң паза хысхырыснаң удурлааннар. «Город 312», сценаа сығып, «Небо в алмазах» сарынны толдырған.
- Изен, Ағбан! - удурлаан кӧрігҷілерні Светлана Назаренко (Ая). - Наңмыр чағза даа, сірер пеер килгезер. Пӱӱн піс прайзына таныс паза наа сарыннар толдырарбыс. «Небо в алмазах» сарынны радиода истіп аларға оңдай чох полар. Ӱлӱкӱннең прайзын алғыстапчам!
Концертті азыбысханда, Ая хынған городынаңар сарынны толдырған. Анаң ӧме кӧрігҷілер алнындағы ойында тапхан сарынны толдырған. Хайди таныхтаан Светлана, ол сарын радиода истілбинче. Аннаңар кӧрігҷілер ол сарынны танып алғаны ӧмені ӧріндірген. Ағбан чуртағҷылары паза аалҷылары «213 дорог» сарынны истіп алғаннар. «Фонари» сарынны ӧменең хада кӧрігҷілер толдырған. Иреннерге «Город 312» «Сокол» сарынны толдыр пирген.
- Ам сірер сарнирзар, - чоохтаан Светлана. - Алнындағы сарыннарны піс сарнаабыс, сірер полысхазар. Иреннер уйан сарнааннар. Ам прайзыңар пірігіп сарнирзар. Сарын «Обернись» адалча.
Чииттер ол сарынны ырҷынаң хада чахсы толдырғаннар. Анаң «Город 312» «Весна» сарынны толдырған. Ол сарын, ӧме Москвазар наа ла килгенде, истілген.
"Город 312" ӧменiң сарынҷызы Ая
Наа сарыннарны толдырарға хаҷан даа сидік. Кӧрігҷілер ағаа хайди хайарлар? Че «Город 312» Хакасия чуртағҷыларына «Твоею частью» наа сарынны толдыр пирген. Кӧрігҷілер ол сарынны чылығ удурлааннар.
Город кӱнінде Светлана Назаренко ӧмезінең кӧрігҷілер таныпчатхан кӧп сарынны толдырған. Ідӧк концертте пасха даа таныс сарыннар истілгеннер. Халғанҷызынзар Ая хайдағ сарынны толдыр пирерге сурғанда, прайзы «Останусь» хысхырыбысхан. Анзы кӧрігҷілерге иң аарлығ сыйых полған. Олар сарынның хозымын ырҷының орнына сарнааннар.
Ол иирде полған на ӧме фестиваль тании полчатхан кӱмӱс ӧңніг гитарада хол салған. Тӧрт час артиинаң ирткен фестиваль улуғ салютнаң тоозылған.
ГОРОД КӰНІ
Ағбанның тӧреен кӱніне кибірли Россия эстрадазының саблығ артисттерін хығырчалар. Пӱӱл «Саяны» стадионда «Город 312» ӧме паза Россияның чон артизі Олег Газманов «Эскадрон» ӧмезінең хада чуртағҷыларны чайаачыларынаң ӧріндіргеннер. Тасхар наңмыр чағза даа, стадионға кізі илееде чыыл парған. Итсе, мындағ саблығ артисттернің концертіне билет аарлығ турбаан -300 салковай.
Иң пурун сценаа «Город 312» ӧме сыххан. Ол 2001 чылның октябрь айында тӧстелген паза Бишкек городха чарыдылып адалған - 312 аның телефон коды (ӧме Киргизияның ӧӧн городынаң). Пӱӱнгі кӱнде пеер 6 кізі кірче: Ая (Светлана Назаренко), Дим (Дмитрий Притула), Маша (Мария Притула (Илеева), Леон (Леонид Притула), Ник (Леонид Никонов) паза Саша (Александр Ильчук). Ӧме араласчылары сарыннар сӧстерін, кӧглерін постары пасчалар. Олар кізілерні пос оңдайынаң, чапсых толдырылчатханынаң аптапчалар. Ідӧк оларның сарыннары удаа фильмнердегі саундтректерге турғызылчалар.
Россияның чон аритизi Олег Газманов
Ағбан чуртағҷыларына паза аалҷыларына даа олар саблығ сарыннарын сыйлааннар, оларның аразында «Вне зоны доступа», «Обернись», «Останусь» сарыннары, наа сарыннар полғанох: «Друзья», «Сокол» паза пасхазыдаа. Таныхтирға кирек, Ая кӧрігҷілерзер удаа айлан турған, пілчеткен сарыннарны хада толдырарға хығырған. Олар ідӧк, чахсы кӧңнілерін артисттерге сыйлап, айа сабарға айабинчатханнар.
«Город 312» ӧме соонаң Хакас филармониязының солисттері Артур Марлужоков, Ольга Васильева, Олег Гриценко, Алексей Петриченко, Мария Агеева стадионның ачығынзар сыхханнар. Олар толдырған сарыннар хоостыра мында улуғ кӧзідіг ирткен, хайзында «Квартал» студия, «Фантазия», «Контрасты», «Аквамарин» ансамбльлар паза Ағбанның пасха даа чайаачы ӧмелері араласханнар. Оол-хыстар, кічіг палаҷахтар теелбек салғаннар. Олох арада узун азахтығ кӧклӧлер - орыс нымахтардағы матырлар, хубағаннар -пазыс чӧргеннер. Мындағ алғым кӧзідігкӧрігҷілернің кӧңніне тың кірген, оларның чарых, ӧң-пасха кип-азахтары пулуттығ, сӧрӧн иирні чазааннар.
Кӧзідіг тоозылғанда, сценазар Россияның чон артизі, поэт, композитор Олег Газманов «Эскадрон» ӧмезінең сыххан.Кӧрігҷілер оларны уғаа чылығ удурлааннар. Саблығ ӧме ідӧк прай Россияның чуртағҷылары хынчатхан, пілчеткен сарыннарын толдырған: «Есаул», «Морячка», «Единственная моя». Чон артизі сарыннар аразында кӧрігҷілерзер айлан турған, кӧп хормачыланған. «Пу сарын ӱчӱн мині Украиназар позытпиныбысханнар, аны сірерге хайди даа сарнап пирерге кирекпін. Піске хазнабыстың пай тархынынаңар ундударға чарабас, аны саңай тискер айландырарға пирбеске кирекпіс», - чоохтанған ол, «Я рожден в СССР» сарынын толдырар алнында.
Олег Газманов кӧрігҷілер сценадаң оортах одырчатханына, оларны хомай исчеткеніне хомзынған. Аннаңар ол, сценадаң тӱзіп, стадион ачығынзар сых-хан, кӧрігҷілер одырчатхан орыннар-зар пастырған. Мында концерт кӧрерге чыылысханнар уламох тың суулас сых-ханнар, чирігіп чаапчатхан наңмыр даа оларға харығ полбиныбысхан.
Пір часха кӧрілген концерт табырах ла тоозыл парған чіли пілдірген. Олег Михайлович позы даа анзына хомзынған осхас, аннаңар ол Ағбан чуртағҷыларына паза аалҷыларына хайди даа алынҷа концертінең кил парарбын тіп молҷаан. Иң соонда ол «Офицеры» сарынын толдырған. Кӧрігҷілер, айа саап, суулазып, артисттерні сценадаң позыдарға хынминчатханнар. Олег Газманов, тоғазығны мындағ мӧңіс сарыннаң тоозарға чарабас тіп, паза пір сарын толдыр пирерге чаратхан. Кӧрігҷілернің ӧрінізі оңнығ ла полбаан! Че прай ниме хаҷан-да тоозылча, хомзыныстығ полза даа, аарлығ аалҷыларнаң анымҷохтазарға киліскен.
Саблығ артисттер парыбысхан соонаң, кӧрігҷілер алнынзар Ағбан пазы Николай Булакин сыххан. Ол город чуртағҷыларын паза аалҷыларын республиканың ӧӧн городының 86-ҷы тӧреен кӱнінең алғыстаан. Пайрамнығ иир улуғ паза уғаа сіліг фейерверкнең тоозылған.
Автор :
Наталья СУБРАКОВА Антон ЧЕРТЫКОВ Татьяна КЫШТЫМОВА Сомнар Наталья СУБРАКОВАНИ Антон ЧЕРТЫКОВТИ Дина КАРАМЧАКОВАНИ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде