IKI РЕСПУБЛИКА ОПЫТНАҢ АЛЫСЧА
30.08.2017
Хабарлар
Ӱгредіг чылы пасталар алнында, Хакасияда кибірли ӱгретчілер конференциязы иртче. Пӱӱл ол ідӧк полды. Анда Хакасияның ӱгредіг паза наука министр, муниципалитеттердегі ӱгредіг управлениелері, ӱгретчілер араласханнар.
Хайди таныхтаан чооғында Хакасияның ӱгредіг паза наука министрі Лариса Гимазутина, килчеткен чыл республикада Ӱгредіг чылы тіп чарлалған, аның сылтаанда Хакасияда ӱгредіг системазын, улам чахсыландырып, тилідерге кирек полар.
- Хакасия федеральнай программаларда араласчатханда, аалларда олғаннарға спортнаң айғазар оңдай полды . Пӱӱл пу кирекке 27 миллион салковай позыдылған. 12 школада спортзал нааҷылалған, 4-інде тасхар спортнаң айғазар площадка пӱдірілген , 17-зінде спорт оборудованиезі паза инвентарь алылған. Тиксі 80 азыра аал школазында спортнаң айғазар оңдай тӧстелген. Улуғ тоғыс апарылча школа алнындағы ӱгредіг учреждениелерінде. 2015 чылдаң пасти республикада наа олған садтарын, пӱдіріп, нааҷылап пастаабыс. Ӏди республиканың олған садтарында хоза 10 муң азыра орын азарға оңдай полған, - таныхтаан Лариса Гимазутина.
Пӱӱл аймах кӧстеглерҷе модельнай школалар азылары кӧрілче: «Профиль школалары», «Школа аалның социокультурнай кіні» паза пасхазы даа. Улуғ хайығ салылар робототехникаа. Пӱӱл наа музей-культура кінінде «Кванториум» технопарк азылар. Анда ӱгренҷілер сигіс кӧстегҷе піліс аларлар тіп кӧрілче.
Ӱгретчілернің августтағы конференциязында аймах площадкалар тоғынған, оларның пірсі Хакасияның ӱгредігні тилітчең паза пілісті кӧдірҷең институдында ирткен. Анда онлайн-семинар ирткен, хайда Хакасия паза Татарстан республикаларның ӱгредіг паза наука министерстволарының, институттарының специалисттері, пос тілі ӱгретчілері араласханнар. Чыылығда ікі республиканың специалисттері пос тілін ӱгренердеңер, аны тилідердеңер сурығны ӱзӱргеннер.
Таныхтирға кирек, пӱӱл Хакасияда «Сибер Ил» чоннар аразындағы форум ирткенде, Хакасияның паза Татарстанның ӱгредіг паза наука министрлері хада-пірге тоғынардаңар чӧптезіг ит салғаннар. Пу наада ирткен семинар ідӧк ол чӧптезіг хоостыра иртірілген.
- Татарстан Республика национальнай сурығларға улуғ хайығ салча. Аның чоны, пістіңнернең тиңнестірзе, кӧп. Аннаңар піс семинарда пӧгін тутхабыс позыбыстың чидіглерібістеңер искірерге, ағырсымнығ сурығларыбысты хайди пӧкчеткенібісті чоохтирға, олох туста оларны истіп аларға паза опыт алып аларға сағынчабыс. Хайзын анаң ӱгредіг системазынзар кирерге чарир полар, - таныхтапча Хакасияның ӱгредіг паза наука министерствозының специализі Анна Танбаева.
Сынап таа, Татарстанда пос тілін хайди ӱгренчеткеннерін истіп аларға уғаа чапсых полған. Іди анда национальнай школа пар, хайзында прай предметтер пос тілінең иртірілче. Пу ӱгредіг учреждениезінде пос ла тілі истілче. Таныхтирға кирек, Хакасияда хаҷан-да школаларда ідӧк предметтер хакас тілінең не иртірілҷең. Ідӧк республикаларда ӱгренҷілернің аразында чыл сай пос тілі олимпиадазы иртірілче. Пістің регионда ол республика синінде иртірілчетсе, Татарстанда ол тилекей синіне чит партыр. Онлайн-семинарда чапсых полған піліп аларға, хайди Татарстанда улуғ кізілер тілні ӱгренчелер. Хайди чоохтапчалар Татарстанның ӱгредіг паза наука министерствозының специалисттері, республикада тілні ӱгренерге сағынчатханнарға ӧнетін Интернет курстары иртірілче. Мындағ курстар республикада илееде. Тілні ӱгренерге сағынчатханнар аны компьютер алай ба смартфон даа полызиинаң ӱгреніп алча одырлар.
Татарстанда пос тілін ӱгренер тоғыс алғым парчатса даа, оларның сидіксіністер пар. Іди специалисттернің искіриинең, школаларда материально-техническай базазы уйан (тиксі алза, кӧп ӱгредіг учреждениезі мындағ сидіксініске урунча - Авт.). Ідӧк Татарстанда ікі тілліг специалисттер чидіспинче - орыс паза татар. Школаларзар тоғынарға килген чиит ӱгретчілер орыс тілін чахсы пілчетселер, татар тілінең уйан чоохтасчалар. Татар тілін пілчетселер, орыс тілін хомай пілчелер. Ідӧк чииттер ӱгредіг киреенде тоғынарға ынабинчалар. Аның сылтаанда ӱгредіг учреждениелерінде чиит специалисттер асхынах.
Пу саринаң пістің республикада сидіксіністер асхынах тіп таныхтирға кирек. Хакасияның правительствозы паза республиканың ӱгредіг паза наука министерствозы кадрларны тимнир тоғысты алғым апарчалар. Кӧзідімге, хакас тілі паза литература специальнозына ӱгренерге кірген студенттерге хоза стипендия тӧлелче, школада пос тілі ӱгретчілеріне ідӧк чахсы хабазығ иділче.
Мыннаң мындар Хакасияның ӱгредіг министерствозының ӧӧн пӧгіні - хакас тілін ӱгренчеткен олғаннарның санын хозары, хакас тілін пілбинчеткен ӱгренҷілерге учебник сығарары, хакас тілін ӱгренерге кӧніктірчеткен проекттерні чуртасха кирері паза пасхазы даа.
Интернет пастыра ирткен чыылығ ікі республикаа тузалығ полған. Хакасияа даа, Татарстанға даа. Ӱгредіг киреенде істенчеткен тоғынҷылар постарына чапсых паза кирек ниме истіп алғаннар, хайзы полғанына ағырсымнығ сурығны пӧгерге оңдай пирер.
Автор :
Оксана СУНЧУГАШЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде