ХАКАСИЯ ДЕПУТАТТАРЫ МОСКВАДАҢ ПОЛЫЗЫҒ СУРЧАЛАР
27.10.2017
Хабарлар
Хакасияның Ӧӧркі Чӧп депутаттары 25 октябрьда теестегі сессияда 20 артиинаң сурығ ӱзӱрібіскеннер. Сессияның ӧӧн сурии республика бюджедінің ахчалығ сидіксінізінең палғалыстығ полған. Ӧӧркі Чӧп депутаттары, республиканы алымнардаң сығарып алар ӱчӱн , федеральнай ӱлгӱлердең ахчалығ полызығ сурарға чаратханнар. Россияның правительство кнезі Дмитрий Медведевтің паза Хазна Думазының кнезі Вячеслав Володиннің адына тимнелген айланыстарда чоох парча 28,2 миллиард салковайдаңар.
Че пастап депутаттар Хакасияның хайди даа итчең имнег страхованиезінің территориальнай фондының 2016 чылға бюджеді толдырылғанынаңар законны пӱкӱлее аларын кӧрібіскеннер. Закон пастағы хығырығда пӱӱл майдох алылған. Че андада Ӧӧркі Чӧптің фондтың тоғызына теелчеткен сурығлар сығыс килген. Депутаттар, фондтың тоғызына чӧпсінмин, республиканың Сыныхтағ-сананыс палатазына Хакасияның ТФОМС-ында сыныхтағ иртірерге чарадығ алғаннар.
- Иртірілген сыныхтағның салтарлары Сыныхтағ-сананыс палатазының коллегиязында искірілген, - чоох тутхан Ӧӧркі Чӧптің хазых хайраллирынҷа паза социальнай политикаҷа комитедінің кнезі Николай Михеев. - Ілезіне сығарылған читпестернең фондтың устағ-пастаа чарасхан, пӱӱнгі кӱнде оларны тӱзедерінҷе тоғынча.
Ӧӧркі Чӧп ТФОМС-тың бюджеді толдырылғанынаңар законны пӱкӱлее алыбысхан, че чарадығда иртірілген сыныхтағның салтарларынҷа алынҷа чӧптер пирілген. Кӧзідімге, депутаттар республика правительствозына Хакасияның ТФОМС тоғынҷыларының штадын хызырарын кӧрібізерге, ідӧк Хакасия чуртағҷыларына тӧлег чох имнег полызиин пирҷең хазна гарантияларынҷа программаның дефицидін пӧгерге чӧп пиргеннер.
Ідӧк ӧӧн сурығлар санында республиканың пӱӱлгі бюджедінзер алызығлар кирердеңер закон проекті полған. Хайди искірген Хакасияның финанстар министрі Ирина Войнова, 2017 чылның бюджедінзер алызығлар кирері парыстар паза хорадығлар ӧскірілчеткенінең палғалыстығ. Бюджет 30 миллион артиинаң салковайға ӧскірілче. Анҷа ахча пӱӱл федеральнай бюджеттең кӧстегліг оңдайнаң кірген. Ол ахчаның ӧӧн чардығы, 10 миллион артиинаң салковай, агропромышленность комплексін тилітчең программаларға кӧрілген субсидия, 5 миллион чарым салковай арығ-тайға сурығларына пирілчеткен субвенция, 5 миллион салковай социальнай полызығларға кӧрілче, анҷох ахча - имнер аларына.
Аннаң пасха, РУСАЛ компания пірге тоғынардаңар чӧптезігҷе социальнай кӧстеглерге 98 миллион артиинаң салковай пирген. Ирина Войнованың искіриинең, 8 миллион азыра салковай республиканың имнег туразына оборудование аларына парар, 18 миллион азыра салковай - Палыхтығ суғдағы имнег туразы пӱдіриин тоозарына, 61 миллион салковай - Уӱс паза Индіркі Сир аалларда школалар пӱдіриине, 10 миллион азыра салковай - Асхыстағы «Афалина» бассейннің пӱдіриин тоозарына. Салтарында ол пӱдіріглерге кӧрілген ахча, ӱзӱрлеліп, пасха кӧстеглерге позыдылар тіп таныхтаан министр. Ол ахчаны чал ахчазын тӧлиріне, социальнай тӧлеглерге, муниципальнай пӱдістерге хабазарына позыдарға пӧгінчелер. Депутаттар бюджетсер алызығларны талазығ чох кирібіскеннер.
Сессияның паза пір ӧӧн сурии «правительство чазы» полған. Ол республика правительствозы Хакасияда агропромышленность комплексін тилідерінҷе хайдағ тоғыс апарчатханына чарыдылған. Ол сурығҷа сан пиріснең чоох тутхан Хакасияның аал хонии паза ас-тамах министрі Александр Башков. Хайди ол таныхтаан, хазна полызии аал хонии министерствозында санға алылған хоныхтарға пирілче.
Министерствоның саннарынҷа республикада 56 аал хонии предприятиезі, 1 муң азыра кресен-фермер хонии паза 50 муң артиинаң пос хонии. Хыра тоғыстары 296 га чирде апарылча тіп санға алылтыр. Че сынында 590 - 620 гектарда апарылча тіп искірген Башков, ол чирлерде аалдағылар пос малына азырал ӧскірчеттірлер.
Министрнің чооғынаң, ам даа пӧгілбинчеткен сурығларның пірсі - аал хонии паркы уйан полғаны паза аалларда профессиональнай кадрлар чидіспинчеткені. Ағаа хоза, аал хонии техниказының паза ГСМ паалары ӧскеннең ӧсче. Аал хонииндағыларға хабазығ синін ӧскірерге кирек тіп таныхтаан Александр Башков, кӧзідімге грант ахчазын ағылып.
- Мының алнында 1,5 миллион салковайға грант алған фермер трактор, ағаа хоза прицеп, мал садызып алҷаң полза, пӱӱн ол ахчаа трактор ла алып аларға чарир, - ис-кірген ол.
Аал хонии министерствозының устағҷызы олох туста чидіглердеңер чоохтаан. Андағларның пірсі - республика мал санынҷа ӧзіс кӧзітчеткені. Кӧзідімге, 1 октябрьға Хакасияда мал саны 192 муң 300 пасха чит партыр, ирткен чылдағызынаң тиңнестірзе, 104 % пол парча. Ідӧк министр, хар ирте чаап парғанда, мал саны хызырыл парары ол тайма искіріглер тіп таныхтаан. Аның чооғынаң, республикада малға азырал чидер. Тоңастығлардаңар чоохтаза, олар 45,6 % кизілтір. Чідіріглер пар, 300 миллион артиинаң салковайға, оларны айландырарынҷа пічіктер федеральнай министерствозар ызылтыр.
Ӧӧркі Чӧп кнезі Владимир Штыгашевтің кӧрізінең, аал хонии отрасльының кӱзі толдыразынаң тузаланылбинча.айығ паза хабазығ улуғ арах поларға кирек, - теен Штыгашев. - Ӧӧркі Чӧп аал хонииндағыларның полысчызы, арачылағҷызы полған паза полар. Аал хонии отрасльының кӱзі толдыразынаң тузаланылбинчатханынаң палғалыстығ сидіксіністер пар, оларны пӧгерге кирек. Бюджетте оңдай табылзох, піс оларға хабазығ синін ӧскірербіс.
Че амғы туста республика бюджеді улуғ сидіксіністе. Аннаңар пу сессияда депутаттар федеральнай ӱлгӱлерзер ахчалығ полызығ сурап айланарға чаратханнар. Россия правительствозының кнезі Дмитрий Медведевтің паза Хазна Думазының кнезі Вячеслав Володиннің адына ызылчатхан айланыстарда Хакасия 28,2 миллиард салковай сурча: 4,3 миллиард салковай - республиканың тузы чит килген кредит алымнарын чабарына, 17,9 миллиард салковай - коммерческай алымнарны чабарына, 6 миллиард салковай - федеральнай кінде алылған чарадығларҷа хорадығлар регионға артылғаны сылтаанда республика бюджедінің чідірген парыстарын айландырҷаң компенсацияны ӧскіреріне.
Ӧӧркі Чӧп депутаттары республика бюджедінде ахча саринаң кирек уғаа уйан пол парғанына хайығ айландырчалар. Ӧӧн сылтағ - халғанҷы чылларда налогтарның кӧбізі Москвазар парыбысханы. Іди суғ налогы, изірткіліг продукцияа тӧлелчеткен акцизтернең кірчеткен парыстар паза пасха даа налогтар федеральнай синзер парыбысханда, Хакасия 10 миллиард артиинаң салковай чідір салған.
Ағаа хоза республикаа 2012 чылдаң сығара президенттің «майдағы указтарын» толдырарына 6 миллиард артиинаң салковай хорадарға киліскен, анзына ахча пирілбеен нооза. Іди хорадығлар парыстардаң илееде артых пол парған. Салтарында коммерческай кредиттер аларға киліскен, Россияның пенсия фондына, социальнай страхование фондына паза хазна, муниципальнай кирексіністерҷе толдырылған тоғыстар, полызығлар ӱчӱн улуғ алымнар чыыл парған.
Депутаттар ӧӧркі ӱлгӱлерзер айланыстарында республиканың сурынызын толдырарға паза килер чылға алылчатхан федеральнай бюджетте ол ахчалығ полызығны кӧр саларға сурынчалар. Аны хоостыра Ӧӧркі Чӧп 2018 паза пландағы 2019-2020 чылларға федеральнай бюджетсер алызығлар кирердеңер закон проектін тимнеп ызыбызар.
Автор :
Альберт ТОЛМАШОВ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде