ФИЛЬМНЕРІНДЕ -ХАКАСИЯНЫҢ ЧУРТАЗЫ ПАЗА ТАРХЫНЫ
03.04.2018
Хабарлар
Культура. «Хакасфильм» киностудия 10 чылын таныхтады.
М.КАНАДАКОВАНАҢ Ю.КУРОЧКА
Пу наада «Чиңіс» культура кінінде Хакас ки-нозының кӱні полған. Аны 2014 чылдаң «Ха-касфильм» киностудия иртірче. Пӱӱлгі мероприятие киностудияның 10 чылына чарыдылған.
Чалахай иирні «Хакасфильмнің» тӧстегҷілерінін пірсі Юрий Курочка апарған. Ол кӧрігҷілерге кино-студиядаңар хысхаҷахти чоохтап пирген. «Хакасфильм» 2008 чылда тӧстелген. Олох чыл чайаачы ӧме чарыхха пастағы тоғызын сығарыбысхан -«Ада чирі» киноны. Аны режиссер Нонна Галецкая Хакасияның чон артизі Алиса Кызласованың пьеса-зы хоостыра суурған. Хоос фильмде А.М.Топанов-тың адынаң Хакас драма театрының прай артист-тері араласханнар. Ол хакас тілінең турғызылған. Он чыл мының алнында пу тоғыс пістің чайаачы-ларның улуғ чидии полған. Амды киностудияда ікі кізі істенче: режиссер паза оператор Юрий Курочка паза хабарҷы Марина Канадакова. Чиит ипчі фильмнерге сценарийлер пасча. Он чыл аразына чайаачы устар улуғ тоғыс ит салғаннар, 16 фильм суурыбысханнар. Чыылған чонға оларның ӱзіктерін кӧзіткеннер.
«Хакасфильм» ӧмезінің тоғыстары аймах те-маларға чарыдылғаннар. «Нымырттығ. Пір чыл пазынаң» фильмде Сойан-Сус ГЭС-та полған улуғ саайдаңар чоохталча. Ол кадрларны кӧріп, кізінің чӱрее сыстапча, 2009 чылдағы август сағысха юрче. Хорғыстығ саайда 75 кізінің чуртазы ӱзілген. 2013 чылда Юрий Курочканаң Марина Канадакова «Чоохтирға сағынчам» фильмні суурыбысханнар. Мында авторлар ноға хакас тілі чітче, ӧсчеткен тӧл аннаң чоохтазарға хынминча сурығларны кӧдірче-лер, ағаа нандырығ тілепчелер. «Хакасфильмнің» тоғыстарының илеедезі пістің чонның саблығ оол-ларына чарыдылған. «Инородецтің ӱлӱзі» кино хоостыра ученай Николай Катановтың чуртас чолынаңар піліп аларға чарир, «Мин хакаспын» - этнограф паза политик Степан Майнагашевтің, «Чоохчыл» - хайҷы Семён Кадышевтің.
Ідӧк киностудияның араласчылары хоос фильм-нер суурчалар. 2015 чылда олар «Хылығы чох» кино чайап салғаннар. Хысхаҷах хоос фильмде аалдағы-ларның чуртазы кӧзіділ парған. Ирткен чылда, тізең, чайаачы устар Хакасияның чуртағҷыларын «Аңҷы» кинонаң таныстырғаннар. Ол писатель Иван Кос-тяковтың «Харах оды чох аңҷының чооғы» произ-ведениезіне тӧстеніп суурылған. Юрий Курочканың таниинаң, «Аңҷы» фильмні олар чоннар аразындағы ікі фестивальға ал чӧргеннер. Чебоксарыдағы ки-нофестивальда чир-суғҷыбыс «Иң артых оператор тоғызы ӱчӱн» номинацияда чиңіс тутхан. Ікінҷі фес-тивальы Казаньда ирткен, анда чыл сай кӧп чайаа-чы ус араласча, фильм аның программазына кіргені дее улуғ чидіге саналча. Итсе, «Хакасфильмнің» тоғынҷылары постары Татарстанзар фестивальға чӧрбиндірлер. Андар парған ползалар, пірее номинацияда утып аларҷыхтар, неке.
Юрий Курочка чоох тутхан соонда мероприяти-ее килген чонға «Аңҷы» кино кӧзіділген. Мағаа пыл-тыр пу фильмнің премьеразында поларға киліскен. Андада мин ӧӧнінде киноның полтазына, матыр-ларның хылиина хайығ айландырғам, амды Хака-сияның чир-чайаанына ӧкерсінгем. Юрий Курочка хайдағ хыныснаң Пӱӱр пилтіріндегі тайғаны суурча. Фильмні кӧріп, сах андох городтаң чазызар пары-бызып, анда арығ киинең тынарға, кӱс алынарға, ибіркінің сілиине ӧрінерің килче.
Чалахай иирнің халғанҷызынзар чайаачы устар кӧрігҷілерге улуғ нимес сыйых ит пиргеннер. Олар наа хоос фильмнің ӱзіктерін кӧзіт пиргеннер. Та-ланттығ чир-суғҷыларыбыстың наа тоғвізы «Хайа чуғы» адалча, ол 1 час 40 минута парча. Ӧӧн маты-рларның рольларын Хакас драма театрының ар-тисттері толдырчалар. Кӧзіділген ӱзіктері хоостыра сизінерге чарир, Юрий Курочканаң Марина Кана-дакова пазох хынығ кино суурыбысханнар. Итсе, аны читіре тимнебізерге киректелче, ағаа хоза чайа-ачы устар Россияның культура министерствозынаң
фильм кӧзідеріне чарадығ пічіктерін сахтапчалар. «Хайа чуғы» фильмнің премьеразын олар май-июнь тузында иртірерге пӧгінчелер.
«Хакасфильм» - кічіг студия, аның ӧмезі кӱстенізі-нең улуғ тоғыс апарылча. Хакасияның амғы чуртазы, тархыны, чир-чайааны, чир-суғҷыларыбыстын омалары хаҷанға даа пленкада халча. Студияның тоғыстары хоостыра пала-пархалар іҷе-пабалары-ның чуртас оңдайларынаң, сағыстарынаң танызар-лар. Пу улуғ тоғысты апарарға андағ ла оой нимес, аны «Хакасфильмнің» чайаачы ӧмезі тикке итче. Оларның кӧп тус фильмні суурар ахчаны тілиріне парыбысча. Марина Канадакованың таниинаң, хаз-на «Хакасфильмге» полысхан полза, оларға хай-хай ниик поларҷых. Итсе, чайаачы устарға хомзынарға маң чоғыл, олар мыннаң мындар кӧрігҷілерні хынығ фильмнернең ӧріндірерге пӧгінчелер.
Майя КИЛЬЧИЧАКОВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы