АЙМАХХА - НАА ТИЛІС ОҢДАЙЛАРЫ
29.06.2018
Хабарлар
«Боград аймаан тилідер кӱстер табарбыс», - ізендірчелер пастыхтар.
Тоғыс чорығы. Хакасия пазы Виктор Зиминнің чахиинҷа Боград аймаан тилідерінӌе алынҷа программа тимнелче.
Киҷее, 28 июньда, Хакасия пазы Виктор Зимин Боград аймаанзар тоғыс чорығы тузында Первомайскай аалда полған. Пастап ол «Первомайское» ООО хониинаң танысхан. Аал хонии предприятиезінің тоғызын нааҷылирға чаратхан идінҷек Евгений Байкалов. Ӱс чыл аразына чиит ирен Хакасияның аал хонии паза ас-тамах, экономика тилізі министерстволары пастыра гарантия фонды полызиинаң предприятие тилізіне тиксі 25 миллион салковай хазна хабазиин алған, ағаа хоза инвестор позы 40 миллион салковай хоратхан. Ол ахчаа інектер алылған, маллар хазаалары нааҷылалған, сӱт сағҷаң оборудование алылған паза даа пасха тоғыстар толдырылған. Пу предприятиені тилідерінҷе пастағы ла чардых, мыннаң мындар Евгений Байкалов сӱт ас-тамаан сығарарға сағынча. Хоныхтағы алызығларға Виктор Зимин чӧпсінген.
Анаң Виктор Зимин Первомайскайдағы ортымах школаның спортзалында толдырылған тыхтағ тоғыстарын кӧрген. Пуох аалда нинҷе-де чыл мының алнында Культура туразының пӱдірии пасталған, че кирек фундаменттең ырах парбаан. Хакасия пазы Виктор Зимин республиканың культура министерствозына аның пӱдіриин узарадарына ахча табарға чахаан. Паза пір чарадығ Боградтағы чир-суғ ӱгренҷең музейге теелче. Анда полып, Виктор Зимин музей устағҷызының сибер тоғызына хайхаан. Ол улуғ нимес турада аймах экспонаттарға орын тапхан, ағаа хоза оларны килістіре пӧліктерге чар салған. Республика пазы, пір дее ікінҷілебин, Боградтағы музейні Республиканың музей-культура кінінің пӧлии полар тіп искірген. Пілдістіг, андағ оңдайнаң аның тоғызына ахча ідӧк республикадаң пирілер.
НАА КӦРІС - НАА КӰС
Боградта Хакасия пазы Виктор Зиминнің устаанаң аймахты тиксі тилідерінҷе пастағы алғым чыылығ ирткен, хайда республика министерство-ведомстволарының прай даа устағҷылары паза Боград аймааның аал чӧп пастары араласханнар.
- Ӧӧн пӧгін - хысха тус аразына Боград аймааның тилізін пілдірте кӧдірібізерге, аның ӱчӱн ахча ла кирек нимес, тиксі оңдайларны чахсы паалабызарға кирек! - айланған чыылығ араласчыларынзар Виктор Зимин. - Боград аймаан тилідерінҷе проекттің кураторы полар Евгений Мамаев, амды ол республиканың экономика тилізінҷе министр орынҷызы полча. Министрлер алнында, тізең, пос кӧстеглерінҷе тирең тоғыныбызарға, сидік сурығларны хайыға алып, пӧкчең оңдайлар табарға пӧгін турча.
Аймах пазы Сергей Чернышовтың искіриинең, Боград аймаанда 28 аал саналча, тиксі 14600 кізі чуртапча. Он азыра килкім предприятие саналча паза 258 кізі пос киреенең айғасча. Аал хониинда 6 предприятие, 72 фермер саналча паза 5623 кізі пос хониин тутча, ідӧк пір аал хонии кооперативі пар. Оларға хоныхты тилідерге, мал ӧскірерге, хыранаң айғазарға хазна хабазии пирілче. Че аймахтың чирі хыра тоғызынаң айғазарға киліспинчеткеннеңер, хырахылар удаа ӱреге кірчелер. Пасха даа сидік сурығлар пар.
Чуртағҷыларны аал хониинаң айғазарға кӧстир пӧгіннең Боград аймааның устағ-пастаа депутаттарнаң хада-пірге наа ла тоғынчатхан фермерлерге таарылчатхан чирлерге налог синін 25 % тӱзірібіскен. Аймахтың тиксі парыстарын алза, ол чылдаң чылға тӱсче. Іди 2017 чылда 495 миллион салковай парыс чыып алары кӧрілген, че чыыл парған аның 81,4 % ле алай 403 миллион салковай. Ӱгредігні алза, аймахта 8 олған сады саналча, хайдар олған садына чӧрҷең палаларның 69 %-іне ле орын пар.
Сергей Чернышовтың саннары сын полчатханын киречілепче Хакасияның экономика тилізі министерствозы чыл сай иртірчеткен сыныхтағлары. Пастағы сыныхтағ хоостыра республикадағы город-аймахтарның чуртас паза экономика тилізін паалапча, ікінҷізі - орындағы устағ-пастағларның тоғызын. Пастағы сыныхтағда министерство ӧӧнінде муниципальнай пӱдістернің сан пирістеріне тудынчатса, ікінҷізінде чуртағҷыларның кӧрістері санға алылча. Халғанҷы ӱс чыл аразына хайзы даа сыныхтағҷа Боград аймаа аймахтар аразында халғанҷы орында турча. Экономика тилізін паалирға полысчатхан ӧӧн кӧзідіглер ідӧк чахсы салтарлар кӧзітпинчелер: промышленность сығарызы, инвестициялар кірчеткені тӱсче, чал ахчазынҷа ӧдістер хызырылбинча. Салтарында чуртағҷылар аймахтың ӱлгӱ тоғызына чӧпсінминчелер.
Пу санпирістерні санға алып, Хакасияның экономика тилізінің министерствозы Боград аймааның тилізінҷе проекттің ӧӧн сағызын тимнеен. Проекттің кураторы Евгений Мамаевтің таниинаң, аның ӧзеніне Россия президенті Владимир Путин пӱӱл майда пирген чахығлары алылған. Чоохтирға кирек, чахығлар оой ла нимес, че президент ізендірген: «Пістің кӱзібіс пар!» Евгений Мамаев ідӧк чахсы салтарларға чидеріне ікінҷілебинче. Аның кӧрізінең, аймахта иң пастап идінҷектерге пос киреенең айғазар килістіре оңдайлар тӧстирге кирек. Ол, тізең, инфраструктурадаң пасти ӱлгӱдегілернің «хатығ» тудынғанына теелче.
Проектті тимнирінде пӱӱнгі кӱнде чуртасха кирілчеткен, пу чағында кирілер бизнес-проекттер ӱзӱрілген, ол санда Хакасияның Тиліс чӧбінің хабазиин алған проекттер: тынағ базазы, палыхтаң ас-тамах тимнир цех, чир тамаан хайраллир склад паза даа пасхазы. Алынҷа хайыға аал хонии предприятиелері алылған. Проектте предприятиелер тилізін хатап ӱзӱрері кӧрілче, оларға тилирге полызар наа оңдайлар табылар. Хакасия пазы Виктор Зимин Боград аймаан тилідерінхе проектті тимнирін узарадарға чахаан паза пір ай пазынаң аннаң чағын танызарға чарат салған.
Автор :
Наталья СУБРАКОВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде