ЧОН САҒЫССЫРАЗЫ - ЧИР-ЧАЙААН
01.03.2019
Хабарлар
Чыылығ. Ағбанда «Единая Россия» партияның Хакасиядағы пӧлии конференция иртірген. Тоғыс тӧрт кӧстегҷе апарылған.
Пастағызы «Азых чоохтазығ» адалған. Анда ӧӧн чоохты «Единая Россия» партияның Ӧӧн чӧбінің хачызы, Россияның Федеральнай Чыылииның Федерация Чӧбінің кнес орынҷызы Андрей Турчак паза «Тиксі Россияның орындағы пос устаныс органнарының чӧбі» халых пірігістің кнес орынҷызы Алексей Менщиков тутханнар. Олар Хакасияның муниципалитеттер пастарынаң хада орындағы пос устаныс органнарынаң палғалыстығ сурығларны ӱзӱргеннер.
Хайди теен Андрей Анатольевич, пӱӱнгі кӱнде муниципалитеттернің толдырҷаң пӧгіннері уғаа кӧп. Ол санда партияның федеральнай проекттерін чуртасха кирері. Кӧзідімге, «Городская среда» проект хоостыра пӱӱл Хакасияның аал-городтарын иптиріне 165 миллион азыра салковай позыдылча.
Алғым чыылығда ідӧк сӧс пирілген Хазна Думазының депутады Надежда Максимоваа.
- Амды Хакасияның орындағы пос устаныс органнары национальнай проекттерні чуртасха кирерінде ӧткін аралазарлар. Ол кирекке пістің республикаа 2019 - 2021 чылларға 10 миллиард азыра салковай кӧріл парған. 8,617миллиард салковай - федеральнай бюджеттең, 1,643 миллиард
- республика бюджедінең, - теен ол.
Хазна Думазының депутады пу чылда Хакасияда ідӧк пір стадион, пис школа, читі олған сады пӱдірілер, аалдағы сигіс школаның спорт залы нааҷылалар тіп искірген.
Паза республикаа федеральнай бюджеттең 2019 чылда радиология кінінің пӱдіриине, онкология кінін тӧстиріне ахча алып аларға ӱлӱс тӱскен тіп хосхан Надежда Сергеевна.
«Хакас Республиканың муниципальнай пӱдістер чӧбі» ассоциацияның кнезі, Асхыс аймаа пазы Абрек Челтыгмашев, тізең, пу конференциядағы чооғын халыхтарның орындағы пос устаныстарына (ТОС) чарытхан. Хайди ол таныхтаан, халых пірігістерінің тузазы уғаа улуғ. Олар аал-городтар чуртағҷыларын орындағы ӱлгӱнең хада пір тоғыс апарарға кӧніктірчелер. Ол санда партияның социальнай проекттерін чуртасха кирерге.
Пӱӱнгі кӱнде оларның саны 200-ке чағын. Че, хайди таныхтаан аймах пазы, оларға муниципальнай бюджетте ахча кӧп нимес кӧрілче. Кӧзідімге, Асхыс аймаандағы ТОС-тарға 2019 чылға пір миллион салковай салыл парған. Ол най асхынах. Аннаңар пу сурығны хайыға хайди даа аларға кирек тіп айланған ол Хакасиязар килген ӱлгӱ партиязынаң устапчатханнарзар. Андрей Турчак аннаң пӱкӱлеезінең чарасхан.
Халғанҷы туста экологияа улуғ хайығ айландырылча. Хакасияда даа ол ӧӧн ағырсымнығ сурығларның пірсі тиирге чарир. Аннаңар «Арығ хазна» экологияа теелчеткен кӧстегҷе чыылығда илееде кізі араласхан: ӱлгӱдегілер, халых пірігістерінің араласчылары, студенттер паза ӱгренҷілер. Че ӧӧн аалҷы полған Хазна Думазының экологияҷа паза чир-чайаанны хайраллирынҷа комитет кнезі, «Арығ хазна» проекттің координаторы Владимир Бурматов.
Пу чыылығда Хакасия чир-чайаанын хайдағ оңдайларнаң хайраллиры ӱзӱрілген. Анда сӧп-сап реформазынаңар, чир-чайаанның хайраллалчатхан орыннарынаңар чоох парған.
Хайди Владимир Бурматов таныхтаан, сӧп-сап реформазы хоостыра пӧкчең сурығлар илееде. Ол санда тарифтер паазы. Кӧзідімге, Хакасияҷа сӧп-сап тарифтері ноға-да тың пасхалалчалар. Ағаа хоза, похсах тӧгілчеткені хоостыра юридическай лицоларға алынҷа тариф кӧрілбеен, аннаңар оларның ӱчӱн олаңай чуртағҷыларға тӧлирге килісче тиирге чарир. Ідӧк Хазна Думазының депутады Хакасияда аймах кӧрімніг сӧп-сап алынҷа чыылбинчатханына хайығ айландырған.
Че халғанҷы туста Хакасияның ӧӧн ағырсымнығ сурии - ол «кірліг» кии. Чыл сай, улам на хысхызын, чуртағҷылар город ӱстӱнде турчатхан ыс-тӱдӱнге пурлухчалар. Владимир Бурматовтың чооғынаң, президент Владимир Путин 2016 чылдох промышленность предприятиелері киині кірлепчеткен хоостыра сурығны пӧгерге чахаан. Мында чоох парча киизер тасталчатхан оолығ ниме-нооларның синін санға алардаңар. Аны хоостыра региондағы ӱлгӱ кии кірлепчеткен предприятиелерні холда тударҷых. Итсе-де, ол сананыстар предприятиелер трубаларынаң сыхчатхан «кірні» ле нимес, че ідӧк пестіг тураларның кірлепчеткен синін кӧзідерҷік. Хайди Владимир Бурматов таныхтаан, пу сурығ хаҷанох пӧгіл парарға кирек полған. Че экология сурығлары хаҷан даа экономика сурығларынаң «піліс полбинча». Аннаңар пу туста улуғ харбазығ парча. Пір саринаң - тоғыс орыннары, тиліс, че пасха саринаң - кізі хазии.
Итсе-де, предприятиелерге чир-чайаанға хомай теелчеткен ӱчӱн тӧлеглер кӧріл парған, че олар уғаа тӧбіннер. Сергей Комаровтың искіриинең, ирткен чылда предприятиелер экологияа ӱрег ағылчатхан ӱчӱн 90 млн салковай тӧлеп салғаннар, че, ағылчатхан ӱрегнең тиңнестірзе, ол уғаа асхынах.
Че ХТИ-ның «Пӱдіріг» кафедразының доценті Олег Халимовтың кӧрізінең, республикадағы чон «кірліг» киинең тынчатханында ӧӧнінде хара таснаң одынчатхан туралар пыролығлар. Аның чооғынаң, чуртағҷылар тураларны орта пӱдірерге, чылығлирға паза одынарға пілбинчелер. Хакасия Ӧӧркі Чӧбінің кнезі Владимир Штыгашев аннаң чарасхан, че олох туста ол харатас анып-чатхан предприятиелердең нандырығ суурбаан. Ол теен:
- Чир-чайаанға улуғ ӱрег ағылчалар. Чылда харатас аныпчатхан орыннарда 14 муң тонна чара чачыраҷаң ниме-ноо азых оңдайнаң чарылча. Прай ол оолығ нимелер, ӧӧр кӧдіріліп, кииҷе тарапчалар. Іди ӱр ниместең піске чонны арачылирға килізер. Аннаңар пу сурығны сағамох пӧгерге кирек!
Пу кӱнде ідӧк «Единая Россия» партияның Хакасиядағы пӧлии хачызының табығлары ирткеннер! Партия араласчылары, кабинкаларзар кіріп, терминаллар пастыра чазыт оңдайнаң ӱннерін пиргеннер. Салтарында Сергей Можаров иң кӧп ӱн чыып алған. Амды республиканың пӱдіріг паза чурт-коммунальнай хоных министрі полған кізі ӱлгӱ партиязының Хакасиядағы пӧлиинең устир. Табығларда ідӧк президиум араласчылары табылғаннар. Пӱӱнгі кӱнде анда 15 кізі, партияның хачызы полған Сергей Комаров оларның санында.
Автор :
Александра КАРАМЧАКОВА, Екатерина ИНДЫГАШЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде