ТАҢДАҒЫЗЫНЗАР ІЗЕНІСНЕҢ КӦРЧЕБІС
27.03.2019
Хабарлар
Орыс драма театрының директоры Юлия ТРОШКИНА, Хакасияның культура министрі Леонид ЕРЁМИН, Алтайның культура министрі Ольга АНТАРАДОНОВА, П.В.Кучияктың адынаң национальнай театрның директоры Светлана ПЕШПЕРОВА
Пӱӱн - Чоннар аразындағы театр кӱні. М.Ю.Лермонтовтың адынаң Орыс драма театрының пӱӱл пайрамнығ чыл. Кӱскӱзін саблығ ӧме 80 чылын таныхтир. Театр директоры Юлия Трошкинанаң танызып, піс чайаачы оменің амғы чуртазынаңар, чидіглерінеңер, Театр марафонында араласханнаңар чоохтасхабыс.
- Юлия Владимировна, Сірер Орыс драма театрынаң 2016 чылдаң устапчазар. Хайди пу тоғысха кіргезер?
- Ӱгредиим хоостыра мин музыкантпын. Ол профессияа илееде тус ӱгренгем. Пастап Ағбандағы музыка училищезін тоосхам, 1993 - 1998 чылларда пілістерімні Хырғыс чиріндегі хазна консерваториязында алғытхам. Миннең хада пір туста Хакас филармониязының директоры, дирижер Вячеслав Инкижеков ӱгренген. Алған специальность хоостыра мағаа Ағбандағы паза Бишкектегі музыка ӱгредіг заведениелерінде істенерге ӱлӱс тӱскен. Ӱгретчі тоғызына 15 чыл пир салғам, сағынғам, музыканаң прай чуртазым палғалыс парар. Че кізінін чуртас чолы аймахти парыбысчаттыр.
2008 чылда мині республиканың методист кінінзер тоғысха алғаннар, 2014 чылда Хакасияның культура министрінің орынҷызына турғысханнар. Чоохтирға кирек, министерствода нандырығлығ паза маң чох тоғыс, собіреңе хайығ саларға маңнанминчазың. Аннаңар ікі чыл пазынаң ӱгретчі тоғызынзар айланарға чаратхам. Іди киліс парған, ол туста Орыс драма театры директор чох халған. Андада Хакасияның культура министрі полған Светлана Анатольевна Окольникова мині саблығ оменең устирға чӧптеен.
- Орыс драма театры Хакасияның иң саблығ ӧмелерінің санына кірче. Аннаң устирға чочыныстығ полбаан ма?
- Театрзар тоғысха кірер алнында ӱр сағынғам, кирегім килізер тіп ікінҷілестіг полған. Тай пабам Григорий Борчиков актер полып кӧп чыл істенген дее полза, театрзар мин кӧрігҷі чіли чӧрҷеңмін. Хаҷан полза, театрда тоғынарбын, уламох аннаң устирбын тіп сағыс хаҷан даа полбаан. Амғы туста театрнаң ӱзінҷі чылы устапчам, че опыдым асхынах, пу тоғысха ам даа кӧп ӱгренерге кирек.
- Юлия Владимировна, театр труппазынаңар чоохтап пиріңер.
- Пӱӱнгі кӱнде чайаачы ӧмеде 36 артист саналча. Аның ӧзені Россияның саблығ артисттері Надежда Ивановна Филимонова, Олег Ивановичнең Татьяна Петровна Рябенколар, Александр Иванович Яськов полчалар. Хакасияның саблығ артисттері Фёдор Александрович Золотухинні, Людмила Александровна Лосякованы, Надежда Васильевна Замаратскихті хайди даа адирға кирек. Олар Лермонтовтың адынаң Орыс драма театрынзар 1976 - 1978 чылларда тоғысха кіргеннер, пӧзік чидіглерге читкеннер, сидіксіністерні тобырғаннар. «Чылтыстарыбыстың» кӱстенізінең хатығ 90 чылларда театр хайраллал халған тиирге чарир.
Чайаачы ӧмеде чииттер кӧп. Оларның кӧбізі Минсуғдағы театрда істенген. Сибирьнің пасха регионнарынаң килген артисттер пар. Кӧзідімге, Валентина Прокопенко (ол «Антигона» трагедияда ӧӧн рольны толдырча) Барнаулдаң, Галина Лопутько Новосибирсктең, АлексеИ Крысеноктың тӧреен-ӧскен чирі Иркутск облазы полча.
Таныхтирға кирек, пістің театрда изебі чох таланттығ кізілер істенчелер. Чайаачы устарның илеедезі ӱгретчі тоғызынаң айғазарға, олған театр студияларынаң устирға маңнанчалар. Олег Иванович Рябенко, Владимир Борисович Гордеев паза Игорь Викторович Герман Минсуғдағы культура колледжінде курстар апарчалар. ХГУ-ның искусство институдында Ольга Николаевна Изотова паза Станислав Владимирович Клапин істенчелер. Фарит Рифкатович Загидулин пьесалар пасча. Аның чайаачы тоғыстары хоостыра турғызылған ойыннар «Читіген» паза Орыс драма театрларының репертуарына кірчелер.
- Театр репертуарынаңар чоох парыбысханда, ол хайдағ ойыннардаң пӱтче? Пӱӱнгі кӱнде Орыс драма театры амғы драматургияны алай классика пьесаларын ӧӧн хайығда тутча?
- Халғанҷы он чылны алза, пістің ӧме узын аймах жанрларда сынаан. 2011 - 2017 чылларда ӧӧн режиссер Евгений Юрьевич Ланцов полған. Ол, «Наа драма Хакасияда» проектті чуртасха киріп, амғы драматургтарның пьесаларын турғызарға кӱстенҷең. Пу проект ырахха сабланған, артисттерге наа оңдайнаң тоғынарға оңдай пирген. Ідӧк аны хоостыра театрзар спектакльларны кӧрерге чииттер кил сыхханнар. «Маленькие деньги», «Остров Рикоту», «Пять-двадцать пять» ойыннар амға теере репертуарзар кірчелер, оол-хыстар оларны кӱннең кӱнге кӧрерге тимделер.
Евгений Юрьевичтің проекттерінең «Театр урогын» таныхтирға кирек. Спектакль 45 минута ла парча, аның ӧӧн пӧгіні - ӱгренҷілерні орыс литератураның саблығ произведениелерінең таныстырары. Тиксі алза, проект хоостыра сигіс ойын турғызылған, ол санда «Грибоедов. Горе от ума», «Муму», «Каштанка» спектакльлар. Пу тоғыс мыннаң мындар узарадылар.
ПУ КӰННЕРДЕ ТЕАТРДА «МЕТЕЛЬ» ОЙЫННЫҢ ПРЕМЬЕРАЗЫНА ТИМНЕНІС ПАРЧА. ОЛ 4-5 АПРЕЛЬДЕ ИРТЕР.
2017 чылдаң пасти Орыс драма театры ӧӧнінде хығыртылған режиссерларнаң тоғынча. Олар, тізең, спектакльларға XIX вектегі орыс писательлернің тоғыстарын таллапчалар. 2017 чылда февральда «Песнь о царе Иване Васильевиче, молодом опричнике и удалом купце Калашникове» ойынның премьеразы ирткен. Аны режиссер Владимир Гордеев саблығ поэт Михаил Лермонтовтың поэмазы хоостыра чайаан. Пу спектакль ӱчӱн театр ӧмезі «Тархын ӱннері» чоннар аразындағы фестивальда дипломнаң таныхтатхан. Ідӧк ол пістің кӧрігҷілернің иң хынчатхан ойыннарының санына кірче.
Олох чылда декабрьда Санкт-Петербургтағы режиссер Ярослав Рахманин Софоклның «Антигона» трагедиязын турғысхан. Пурунғы трагедия пастыра амғы чуртастың ағырсымнығ сурығларын кӧдірерге андағ ла оой полбаан, че кӱстенізібіс тикке парбаан. Критиктер дее, кӧрігҷілер дее «Антигонаны» чылығ удурлааннар. Ол ойынны пылтыр Москвада ирткен «АRТмиграция» чиит режиссерлар фестивальында кӧзіткебіс.
Ирткен мартта «Доходное место» спектакльның премьеразы полған. Аны чайап, режиссер Владимир Гордеев драматург Александр Островскийнің пьесазының ӧӧн сағызын толдыразынаң читір пирерге кӱстенген.
Театр чылын «Месяц в деревне» улуғ ойыннаң асхабыс. Спектакльны писатель Иван Тургеневтің 200 чазына удур турғызарға пӧгінгебіс, ол пылтыр таныхталған. Тус кӧмес читпин парған сылтаанда, ойынның премьеразы пӱӱл январьда ирткен.
- Іди дее полза, Орыс драма театры наа ойынны Театр марафоны хоостыра Тағлығ Алтайда кӧзіткен. Тиксі Россиядағы чӧрімде араласханнаңар чоохтап пиріңер.
- Хакасияда тӧрт профессиональнай театр, чӧрімде прайзы аралазарға сағынған. Декабрьда Театр марафонының маршрудынаң танысханда, Хакасия Театр чылының таниин Хызылчар крайына читірерге кирек полған. Орыс драма театры хонҷых регионзар гастрольларнаң илееде тус чӧрбеен, аннаңар чӧрімге пісті таллап алғаннар. Нинче-де тус пазынаң маршрутсар алызығлар кирілген, андағ оңдайнаң артисттер ойыннарны Тағлығ Алтайда кӧзіткеннер. Андар піс «Месяц в деревне» спектакльны, «Детектор лжи» кӱлкістіг ойынны, «Кот в сапогах» нымахты апарғабыс. Тағлығ республикада театр искусствозына хынчатхан улус чуртапча, алтай артисттері дее, кӧрігҷілері дее ойыннарыбысты чылығ удурлааннар. Театр ӧмезі тиксі Россиядағы чӧрімде араласханына ӧрінчебіс паза поғдархапчабыс.
- Пӱӱл Орыс драма театрының пайрамнығ чыл. Хайди аны таныхтирзар? Пірее фестиваль-марыға пар килерге пӧгінчезер бе? Пу чағында кӧрігҷілерні наа ойыннаң ӧріндірерзер бе?
- Театр ыраххы 1939 чылда тӧстелген, кӱскӱзін ағаа 80 чыл толар. Пайрамны толдыра кӱснең удурлирға тимненчебіс, таңдағызына пӧгіннер кӧп. Пу кӱннерде театрда «Метель» ойынның премьеразына тимненіс парча. Ол 4-5 апрельде иртер. Спектакльны режиссер Баатр Колаев турғысча. Ізенчебіс, Александр Пушкиннің повезі хоостыра чайалған ойын кӧрігҷілернің кӧңніне кірер. Оңдай полғанда, «Хабар» газетаның хығырығҷыларын наа спектакльны кӧріп аларға хығырчам.
Театр туразында мыннаң мындар тиксі тыхтағ тоғыстары парар. Пылтыр піс фойені нааҷылабысхабыс, амды сценаның оборудованиезін алыстырарбыс. Тыхтағ тоғыстары артисттерге дее, кӧрігҷілерге дее харығ полчалар, че оларны хайди даа иртірерге кирек. Салтарында Ағбан ортызында нап-наа театр туразы турыбызар.
Гастрольлардаңар чоохтаза, пӱӱл Хызылчар крайынзар паза Курган облазынзар чит пар килерге пӧгінчебіс. Кирек килізер тіп ізенчебіс. Орындағы фестивальларда театр ӧмезі узын хайди даа сынир, пасха марығлардаңар чоохтирға азанчам. Тус читсе, СМИ пастыра искірербіс. Орыс драма театрының пайрамына чарыдылған улуғ мероприятие пӱӱл кӱскӱзін иртер. Прайзын ӱлӱкӱнге азынада хығырчам.
Автор :
Чоохтасхан Майя КИЛЬЧИЧАКОВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы