ЧІБЕКНЕҢ ОМАЛАРНЫ ЧАЙААН ХООСЧЫ УСТАР СOБІРЕЗІ
23.07.2019
Хабарлар
Хоос искусство. Григорий Алексеевич Аткнин Хакасияның хоос искусствозында чайаачы ус полған. Ол 1906 - 1989 чылларда чуртаан
Хакасиядағы хоос искусствозының чарых «чылтыстарының» пірсі Григорий Алексеевич Аткнин полған. Аның чайаачы чолының тилізі пос ондайлығ, пасхазына тӧӧй нимес.
Григорий Аткнин чібекнең хоостаҷаң. Паза ол живописьнең, графиканаң паза скульптуранаң айғасхан.
Григорий Алексеевич 14 ноябрьда 1906 чылда Ағбан пилтірі аймаандағы Аткнин аалда тӧреен. Анын пабазы
- Алексей Иванович Аткнин, іҷезі
- Татьяна Ивановна Окунева. Григорий, хакас ады Кыргорай, сӧбіреде тун оол, аннаң хада ӱс хыс туңмазы ӧскен. Сӧбіре пазы чахсы хоостаҷаң, ууҷазынаң іҷезі тоннарға паза мелейлерге чібек хоостар салҷаннар.
Хоосчы олған тузынаңар піди пасхан: «Іҷе-пабам чох-чоостардаң сыхханнар. Олар Хакас автоном облазының чуртағҷылары полчалар. Ағаларым малны асхынах тутчаңнар, че палалары кӧп полған. Сӧбірее пайларға чалланарға килісчең».
1914 чылда Григорий Аткнин школаа парча. 1919 чылда аны тоозып, Минсуғдағы гимназиязар ӱгренерге кірібісче. Аны ол 1924 чылда тоосхан.
Оолах хакас чоннын чібек хоостарынаң кічігдең ӧкерсінҷең. Іди ол іңенең тузаланарға ӱгреніп алған, аалда чібекнең хоостир ин чахсы ус полған. Минсуғдағы гимназияда ӱгренгенде, пос туста ол аалның чуртазын чаҷында омалаҷаң. Оолағас хайдағ даа сидік туста хоосчы ла поларға сағынған.
Октябрь революциязы алнында Сибирьде олғаннарның хоос школазы чох полған. 1920 чылда Омскта Врубельнің адынаң хоос-промышленность техникумы азылған, Иркутскта Іскеркі Сибирьдегі ӱгретчілер техникумы тоғын сыххан.
1926 чылда Григорий Аткнин, сыныхтағларны маңнаныстығ иртібізіп, Омсктағы хоос-промышленность техникумынзар кіріп алған. Анда пис факультет полған: полиграфия, ағаснаң узанҷаң, ис сохчаң, хоос узаныс, архитектура. Г.А.Аткнин хоос узаныс пӧлиин таллап алған.
Техникумның ӧӧн пӧлиине ис сохчаң узаныс саналҷан. Ол, гражданскай чаа соонаң тӧстеліп, чуртасха наа ла кирілчеткен. Григорий Аткниннін кибіс соғар кирекке хынызы техникумда ӱгренчеткен чылларда тӧреен полар тіп кӧріс пар.
Ахча чидіспинчеткенде, хакас студент ӱгредиин тохтадыбысхан. Омск-тағы заводта тоғынған соонан Ағбанзар айланған. 1927 чылда Аткнин, Ново-сибирсксер парып, хоос училищезінзер кіріп аларға сурынча. Че, ачырғасха, ол чыл национальнай кадрларға орын хал-биндыр. 1928 чыл тооза хакас оол пуох городта чертежник полып тоғынған.
******************************
Толдыра материаларны хығырарға сағынчатхан улусха "Хабар" газетаның PDF-кӧрiмiне пазын саларға чӧптепчебiс пу чолҷа.
Автор :
Маина ЧЕБОДАЕВА, ХакНИИЯЛИ-ның наука тоғынҷызы, искусствовед
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде