ЧИР - ЧОННЫҢ ИС-ПАЙЫ
21.08.2019
Хабарлар
Съезд. Орғах айының 17-ҷі кӱнінде Пии аймаандағы Алахтайлар аалынаң хости Тапсаачы хайа тағ идеенде Хакас чонының теестегі нимес ХІV съезді иртті. Кӱн суриина Пиидегі хара тастығ орыннарда тоғыстарын пастапчатхан разрезтернің ибіркі чир-чайаанға, аалларның чуртазына хомай теелізі сығарылған
Чоохтирға кирек, хакас чонының халғанҷы съездтерін Улуғлар чӧбі иртір турчаң, аннаңар «Тіріг Хакасия» халых чӧрімінің ӧткін араласчылары орғах айының 4-ҷі кӱнінде Хакас чонының теестегі нимес ХІV съездін пуох айның 17-ҷі кӱнінде иртірерге пӧгінчеткеннеңер чарлааннарында, чир-суғҷыларыбыстың кӧп сурығлары сығыс килген. Пастағызын, кемге съездті иртірерге пастағҷы поларға чарадылча? Чон аны Улуғлар чӧбі иртірчеткеніне кӧнік парған нооза. Сынында, 2005 чылға теере Хакасияда Хакас чонының съездтерінеңер республика законнары тоғынғаннар, че олар пасха чарадығларға тоғыр парчатханнаңар, кӱстерін чідіргеннер. Съездтерні иртірері Хакас чонының Улуғлар чӧбінің холында халған. Хакас чонының теестегі нимес ХІV съездін иртірері хоостыра пастағҷылар пу халых пірігізінзер айланғаннар, хайда оларға андағ оңдай пар тіп чарыт пиргеннер. Іди пастағҷылар теестегі нимес съездті иртірерге тимненібіскеннер.
Ікінҷізін, ноға аны хысха тус аразына иртірерге киректелче? «Тіріг Хакасия» халых чӧрімінің паза «Тӧреен чазыбыс» региондағы Хойбал чазы чуртағҷыларының халых экология пірігізінің кізілері пу съездке тың ізенчелер. Оларның кӧрістерінең, аның салтары орғах айының 22-ҷі кӱнінде Пииде иртер азых ӱзӱріглер хоостыра чонға сын искіріг читірерге паза аның сағыс-кӧрізін алыстырарға полызар.
Пии аймаандағы Алахтайлар аалынаң хости Тапсаачы хайа тағ идеенде Хакас чонының теестегі нимес ХІV съездіне республиканың аймах пулуңнарынаң чон чыылысхан. Тигірде пулуттар хойыпчатханнар. Ӱр дее полбаанда, наңмыр чаабысхан. Кізілер анзына даа тимде полғаннар. Пірдеезі тараспаан: кем зонттығ, кем плащтығ полған, пасхазы машиналарында наңмыр тохтирын сағаан. Ол ирте халғандох, улуғ чыылығ пастағҷылары тоғысты пастааннар. Аны «Тіріг Хакасия» халых чӧрімінің араласчызы Юрий Челтыгмашев апарған. Ол чыылған чонны съезд хайди иртерінең таныстырған паза искіріглер тимнеен кізілерні чоох тударға хығырған.
Капсаргиннернің улуғлары Егор Егорович чыылған чонны килген ӱчӱн, пастағҷылар чирібіске паза чоныбысха кирек сурығларны кӧдірчеткен ӱчӱн алғыстаан паза сағынған сағыстар толзын тіп алғаан. Хара тас аныпчатхан разрезтернің тоғызы хайди апарылчатханнаңар паза чир-чайаанға теелізінеңер искірген Михаил Торосов, В.М. Торосовтың пархазы. Виктор Азараков аал хонии чирлері разрезтернің холына хайди пирілчеткенін чарыт пирген, ол санда СФО-дағы чир ис-пайынаң тузаланарынҷа департаменттің чарадығлары полызиинаң. «Тіріг Хакасия» чӧрімнің ӧткін араласчызы Евгения Прусс ағын хустарның, ол санда Хызыл киндее кирілген 50 азыра хустың чоллары Хойбал чазызындағы кӧллерче иртчеткеннеңер, пу орынны Рамсарскай конвенцияның теелізіне кирерінче тоғыс апарарға чӧптеен. Пу конвенция суғ-сас чирлерні хайраллирынаңар чоннар аразындағы пічік полча. Олох туста республика синінде Хойбал чазызындағы кӧллеріне хайраллалчатхан чирлер адын пирердеңер тоғысты Хакасия правительствозы апарча. Халғанҷы искірігнең Павел Бурнаков сыххан. Ол пу чӧрімнің тузазы анда араласчатхан кізілер санынаң палғалыстығ полчатханына хайығ айландырған. Пу съездтің резолюциязы ООН-зар паза Россияның, Хакасияның ӱлгӱлерінзер ызылар теен ол.
Аннаң пасха чоох тударға сағынған кізілерге ікілер минута пирілген. Олар, сӧӧ тартпин, пос кӧрістерін читіргеннер. Оларның санында фермерлер Виталий Майнагашев, Леонид Сидоров, Салғыннын улуғ частығ чуртағҷызы Вера Канадакова, Улуғлар чӧбінің кнес орынҷызы Виктор Чепчигашев паза пасхазы. Кемеров облазындағы Мыски городтаң аалҷы полғанох. Вячеслав Кречетов пос чирінде ідӧк разрезтер тоғызынаң кӱресче. Пастағҷылар ідӧк орғах айының 22-ҷі кӱнінде, пу четвергте, 10.00 часта Пииде иртер Алахтайлар аал чӧбі чирінің пӱдізінің ӧӧн планына алызығлар кирерінеңер (оларны хоостыра аал хонии чирлері промышленность чирлеріне пирілер. - Авт.) азых ӱзӱріглерге айланыс тимнебіскеннер.
Съездтің паза толдырығлығ органның (аны «Хакас чирінің хадағҷызы» адап салғаннар. - Авт.) кнезіне Юрий Челтыгмашев турғызылған, хачыға - Мария Чебодаева, сананыс комиссия кнезіне - Ольга Доможакова. Пастағҷылар искіриинең, съездте 193 делегат араласхан.
Автор :
Наталья СУБРАКОВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы