ХАКАС ТІЛІ ЧЫЛЫНА ХАЙДАҒ ПӦГІННЕР ТУРҒЫСЧАЗАР?
27.12.2019
Хабарлар
Сурастырығ. Хакасия пазы Валентин Коноваловтың пастаанынаң 2020 чыл республикада Хакас тілі чылы тіп чарлалған. «Хабар» газетаның журналисттері, сурастырығ иртіріп, хығырығҷыларның сағыс-кӧрістерін искірчелер
Леонид ЕРЁМИН, Хакасияның культура министрі:
- Пӱӱл 17 декабрьда республика пазы Валентин Коновалов 2020 чылда пістің регионда Хакас тілі чылы чарлалчатханнаңар чарадығда хол салыбысхан. Ам аны хоостыра ӧӧн мероприятиелернің планы алыл парды.
Хакас тілі чылында культура учреждениелері аймах марығлар паза кӧзідіглер иртірерге, концерттер паза ойыннар кӧзідерге тимненчелер. Килер чыл национальнай ӱлӱкӱннерге пай полар. Тиксі алза, 2020 чылда 40 улуғ паза кічіг мероприятие иртірерге пӧгінчебіс.
Минің кӧрізімнең, республикада хакас тілін хайраллирынҷа тоғыс апарылча, че сидіксіністер пар. Чииттерні, олғаннарны пос тілін аарлирға, аннаң чоохтазарға кӧӧктірерге кирек. Оларның кӧбізі тӧреен тілінің тузазын кӧрбинче, таң. Сынында аймах тіллер пілгені полған на кізее наа оңдайлар асча. Олох туста пілдістіг: тіл чіт парза, чон чох пол парарға айабас. Министерство-ведомстволар, халых пірігістер, ӧткін улус, хада-пірге тудынып, хакас тілін хайраллирынҷа тоғыс апарза, кирек чахсы саринзар алызар тіп ізеніс пар.
Надежда БУРНАКОВА, Чайаачылар туразының директоры:
- 2020 чылда Хакас тілі чылы чарлалғаны ӧріністіг. Піс аннаң кӧп ниме сағыпчабыс. Ӧӧні - ӱлгӱдегілер хакас тілінең пасчатхан чайаачыларны кӧдірібіскен ползалар, чахсы поларҷых. Андада тіл пілчеткеннернің саны, - даа ӧс парыбызар, неке. Санапчам, пістің писательлер паза поэттер хакас тілінең пай пасчалар. Оларны аарлирға, ахчанаң полызарға кирек. Чайаачылар туразынаң Писательлер пірігізінің орындағы пӧлии Хакас тілі чылын 17 январьда, поэт Моисей Баиновтың тӧреен кӱнінде, азарға пӧгінче. Піс Геннадий Кичеевтің наа кибелістер чыындызының презентациязын иртірербіс. 2020 чылда чиит тілбесчілернең тоғыс апарарбыс.
Чайаачылар туразы 12 - 35 частығлар аразында «Таланттарның тигір хуры» литература мариин иртірче. Анда номинациялар кӧп, че килер чылда хакас тілінең пасчатхан чииттерге ӧнетін алынҷа номинация кирчебіс. Ідӧк февральда «Хакас тілінең иң чахсы пазылған хоос произведение» марығ пастирбыс. Чиңіс тутхан хоос сӧстің чайаачызына ахчалығ сыйых читірілер. Ізенчем, Хакас тілі чылы тузалығ полар, чиит устарның саны хозылар.
Пётр ТОПОЕВ, Хакасияның чон узы:
- 2020 чыл Хакас тілі чылы чарлалғаны чон кибірліг чуртасха тартылчатханын таныхтапча. Кибірліг чуртас - ол іҷе сӱдінең пирілген тілібіс, культурабыс, кип-азаабыс.
Пілдістіг, чуртас алызып одырча. Алызығлар кізілернің сағыс-кӧрізінде, оңдайында, чооғында пілдірче. Амғы чииттернің кӧрімі дее алыс парған: пӧзік сыннығлар, омалары, тудынчатханнары пасха. Олар ӧткіннер тиирге кирек.
Че кибір-чозахтарзар айланза, узупчатхан чон хаҷан даа усхунмас тіпчелер. Пістің чон усхунчатханға тӧӧй. Олох Хакас тілі чылы чарлалғаны пос культуразына паза кибірлеріне уламох кӧп хайығ салылардаңар чоохтапча. Чуртас чахсы саринзар алызар тіп сағынчам.
Пістің прай нименің ээзі пар тіп киртініс пар. Хакас тілінің ээзі парох. Пос тілін пілзебіс, чонның худы пик полар.
Георгий ШАПОШНИКОВ, ХакНИИЯЛИ тоғынҷызы:
- Мин аалдағы школада ӱгренгенімде, класста ікі ле хакас пала полған. Школада хакас тілі уроктары апарылбаан. Харын даа, ибде пос тілінең чоохтасчаңмыс. Аның ӱчӱн пос тілін пілгем.
Соонаң национальнай школазар ӱгренерге парғам. Анда хакас тілін ӱгренгем. Минің кӧрізімнең, школада пір-ікі дее хакас пала пар полза, пос тілі уроктары апарыларға кирек.
Пӱӱнгі кӱнде национальнай гимназияның ӱгретчілері паза ӱгренҷілері пос тілінең чоохтасхан ползалар, уғаа чахсы поларҷых. Хазна органнарында тоғынчатхан хакас тілін пілчеткеннернің чал ахчазына хоза тӧлирге чарир.
Автор :
Майя КИЛЬЧИЧАКОВА, Елена САГАТАЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы