ӦМЕНЕҢ ИТКЕН ТОҒЫС НИИК ПОЛАДЫР
14.02.2020
Хабарлар
Пістің чуртазыбысха халыхтарның орындағы пос устаныстары (ТОС) кирілгеннең тың на кӧп тус иртпеді. Че ол, чонны піріктіріп, орындағы сурығларны пӧгерін пос холына алчатханы чылдаң чылға алғып ла одырча. Сынап таа, синің чуртапчатхан чиріңні кем тоғыртын киліп чазап пирер? Аннаңар ТОС-тар тӧстепчеткені - уғаа чахсы чӧрім тиирге чарир. Чир-суғҷыларыңнаң, пірігіп алып, чапчаң хайынзаң, посха туза, кӱскініп изеп чӧрчетсең, кемні-де пыролап полбассың.
Пыдырах аал чӧбінде пӱӱнгі кӱнге ікі ТОС тӧстел парған: Чыланнығда «Порчо» адалча паза Харағайда «Харағай» аттығ. Сағамғы туста пыдырахтағылар ідӧк пірігіп аларға пічіктер тимнепчелер. Тӱрчедең пу даа аалда ТОС тоғынып пастирына ізеніс пар. Хайди адаларын даа искем, че азынада чоохтабаспын, кирек чахсы киліс парзын тіп.
Харағайдағылар ТОС тӧстееннең тың кӧп тус иртпеен. Аннаңар опыттары ам даа асхынах. Оларның хыринда чыланнығдағылар пӱӱнгі кӱнде алтынҷы чылына кірібістілер. 2014 чылның халғанҷы кӱнінде аалдағыларның чыылиинда ТОС тӧстелчеткеннеңер чарадығ алылған. Ол пічікте аның хырығлары таныхталған, чуртағҷылар хада-пірге тудынарға чарасчатханнаңар хол салғаннар. Олох чыылығда ТОС-наң устирға аалдағы библиотеканың тоғынҷызы Екатерина Султрекова табылған. Тӧстелгеннең ала амға теере апарча нандырығлығ халых тоғысты Екатерина Петровна. Чир-суғҷыларының киртінізіне турысча, аннаңар аның чооғын исчелер, пастағларынаң чарасчалар.
Амды аалда аймах тоғыстарны идібізерге аал чӧбінің кізілері, киліп, чонны чыып чӧрбинчелер. ТОС-тағылар постары, азынадох чыылызып, чӧптезіп алчалар. Чахығларны ӱлезіп алып, пір кӱнге ӧменең идібісчелер. Техниканаң орындағы фермер Евгений Тахтобин полыс пирче. Иң не пастағы улуғ паза аалға уғаа кирек тоғыс ол Чыланнығ суғны арығлааны полған. Чылларнаң чыылған поғыр-похсахты, чыып, машинанаң тӧккеннер. Амды Чыланнығ суғ, алғызын читірчеткен чіли, кӧгліг сорлапча.
Пӱӱн Чыланнығзар килген аалҷылар аалның иптиин, арығ кӧрімін таныхтапчалар. Андағ ӱндезіглер орындағы ТОС-ха паалағ полча.
Чыланнығдағылар ідӧк Хакасияның национальнай паза территориальнай политика министерствозының гранттар мариинда араласчалар. Чыл сай талаан полбаза даа, таллағны ікі хати ирт парыбысханнар. Утхан ахчаа олғаннар площадказын, Илбек Ада чаада чат халған чир-суғҷыларына хумартхы тас турғызып алғаннар.
Ікінҷі грантына аал хыринда, Харағай тағның азаанда, хутух пӱдірчелер. Ол арада Харачулзар паза Тарбаған тайғазынзар парчатхан чол иртче. Чайғызын чир чистегін теерерге чон кӧп килче. Хутухты прай иптебісселер, чол парчатханнарға, тынанып, соох, татхыннығ суғ ізіп алчадарға чахсы орын полар. Улуғларның чооғынаң, мының алнында ол орында хутух полтыр. Аның суу кізі хазиина туза полчатханын сизінҷең полтырлар. Арса, сынап таа ол им-том суғ? Андағ полза, Чыланнығ курорт таа пол парарға айабас. Тус кӧзіткей пу чоохтарның сынын.
Екатерина Петровна ТОС-таңар хынып чоохтапча. Киректер маңнаныстығда ноға чазырҷаң за? Чоох-чаағыбыс тоозылчатханда, ол аал чуртазында ӧткін араласчатханнарны хайди даа таныхтирға сурынған. Мына олар: Лидия Жангазина (Ахпашева), Татьяна Асочакова, Татьяна Чебодаева, Лидия Сагалакова, Клавдия Чебочакова, Марина Чебодаева, Екатерина Токмашева, Валентина Сакова, Вера Кунучакова, Татьяна Челтыгмашева, Татьяна Барашкова. Чиит сӧбірелер ідӧк ӧткін араласчалар. Оларның санында Юлия Боргоякова, Римма Амзаракова.
Хысхы туста аал аразында итчең тоғыс чоғыл. Хар хайылып, чир хуруп парза, Чыланнығдағы «Порчо» ТОС-тың тоғызы пазох хайни тӱзер. Хынчатхан аалны сынап порчоға тӧӧй ит саларға прай кӱстерін саларлар. Чатхан тастың алтынңа суғ ахпинча нимес пе?
ТОС-тар тоғызы. Аал чуртағӌылары постарының аалларын пос кӱзінең иптепчелер, чуртирға истіг итчелер
Автор :
Георгий КУНУЧАКОВ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы