ДЕПУТАТТАР АЛЫЗЫҒЛАР КИРЕКТЕПЧЕЛЕР
28.02.2020
Хабарлар
Ӧӧркі Чӧп сессиязы. Республика парламентінің читінӌі хығыртииның теестегі сессиязы аның мыннаң мындархы чуртазына алызығлар ағыларға айабас
ПІС ПІЛЧЕБІС, ХАКАСИЯНЫҢ ӦӦРКІ ЧӦБІНІҢ ЧИТІНҶІ ХЫҒЫРТИИ АЙМАХ ПӰДІСТІГ ТӦСТЕЛ ПАРҒАН. АНДА МЫНЫҢ АЛНЫНДАҒЫ ОСХАС НИМЕС, ХАҶАН ДЕПУТАТТАРНЫҢ ӦӦН ЧАРДЫҒЫ ӰЛГӰ ПАРТИЯЗЫНАҢ ПОЛҶАҢ. ПУ ХЫҒЫРТЫҒДА ДЕПУТАТТАРНЫҢ ИЛЕЕДЕЗІ «ЕДИНАЯ РОССИЯДАҢ» ПОЛЗАЛАР ДАА, ПАСХА ПАРТИЯЛАР ФРАКЦИЯЛАРЫНА КІРЧЕТКЕН ДЕПУТАТТАР САНЫ КӦРІНДІРЕ, АННАҢАР ДАА ПАРЛАМЕНТТЕ УДАА ТАЛАСТЫҒ СУРЫҒЛАР СЫҒЫС КИЛЧЕ.
Андағ тустарда парламент кнезі Владимир Штыгашев депутаттарны «пу чирзер айландырча», олар Хакасияның Ӧӧркі Чӧбінзер республика чуртағҷыларының чуртазын чахсыландырарға, оларның кӧңнілерін читірерге, сурығларын пӧгеріне хабазарға табылғаннарын таныхтап. 16-ӌы сессия алындағы сессиялардаң пасхалалбады, таласчаң сурығлар табылдох.
Пу сессияның тоғызында 47 депутат араласхан, ӱс ле кізі чох полған. Ідӧк Хакасия пазы Валентин Коновалов, аның орынҷылары, хай пірее министерство-ведомство устағҷылары, федеральнай инспекторлар, прокуратура кізілері, город-аймахтар паза аал чӧптерінің пастары араласханнар.
Сессияның пастағы сурығлар санында Харатас городтағы мировой чарғының 5-ҷі паза 3-ӌі, Алтай аймаандағы чарғы участоктарының мировой чарғыҷыларын чарадары полған. Депутаттар Хакасияның Ӧӧркі Чарғызының кнезі Виктор Носов сығарған кандидаттарнаң чарасханнар: Оксана Журавель Харатастағы мировой чарғының 5-ҷі участокта тоғызын узарадар, Анна Хорошкина - 3-ҷі участокта, Сергей Стужук Алтай аймаанзар мировой чарғыҷаа турғызылған.
Депутаттар «Хакасияда чазы читкелектерге алынҷа ниме-ноо садиин хызырарға чарадардаңар» закон проектін ікінҷі хығырығда алыбысханнар. Кирілген тӱзедіглер соонаң закон проектіне наа ат пирілген. Амды ол тамкы чох, никотинніг ниме-нооның, никотинні электроннай оңдайнаң читірчеткен системаларның садии чарадылбинчатханнаңар полар. Ағаа хоза пу чарадығны сайбаан ӱчӱн, чуртағҷылар, ол санда юридическай лицолар паза должностьтығ кізілер административнай нандырыға тартыларлар.
Иң таластығ сурығларның пірсі, чоохтирға кирек, депутаттарның ӱзӱриине ікінҷізін сығарылчатхан сурығ - чурт-коммунальнай хонииндағы полномочиелерні аал чӧптерінең аймахтарға пирері. Мындағ пастағнаң Хакасияның правительствозы сыхча. Пу сурығны чарадыбызар ӱчӱн, «Хакасияның аал чӧптері хай пірее орындағы сурығлар ӱчӱн нандырардаңар» республика законының 2 статьязының 1 пунктының кӱзін тохтадардаңар закон проектін чарадыбызарға киректелче.
Республиканың пӱдіріг паза ЖКХ министрі Сергей Новиковтың искіриинең, пу чылға ахча салыл парған, ол санда 1 миллиардча салковай ЖКХ предприятиелеріне читіре албинчатхан парыстарын чабарына парар, 112 миллион салковай - сетьтерні нааҷылирына.
Наа оңдай хоостыра ааллардағы чурт-коммунальнай хоных инфраструктуразы паза полызығлар ӱчӱн аймах, пір казеннай предприятие тӧстеп, нандырарға кирек. Пӱӱнгі кӱнде андағ предприятие Ағбан пилтірі аймаанда тӧстелген. Министерство наа предприятиенің тоғызын махтапчатса, Хакасияның Ӧӧркі Чӧбінің орындағы пос устанысча, халых пірігістерінҷе паза нациялар аразындағы хайызығларҷа комитет кнезі Роман Челтыгмашев чӧпсінминче. Аның адына Ағбан пилтірі аймаандағы Расцвет аал чӧбі депутаттарының айланызы кіртір, хайда казеннай предприятие чылығ пиреріне пааны 91% ӧскірібіскеннеңер чоох парча осхас. Комитет толдырығлығ ӱлгӱ кирерге пӧгінчеткен алызығларда пасха даа читпестерні кӧрче, ол санда чуртағҷылар айланыстары ӱр пӧгілчеткені, ахча читкіҷе салылбааны.
Правительство сарин алған закон сығарчатхан ӱлгӱ устағҷызы Владимир Штыгашев. Иң пастағызын, ол пу сурығның тархынын сағысха кирген, хаҷан чурт-коммунальнай хоных ӱчӱн нандырығ аймах синінең аалларға тӱзірілген. Аның кӧрізінең, аалларда кадрлар, ахча, техника чидіспинче.
- Россия президенті Владимир Владимирович Путин чуртағӌыларның чуртас синін чахсыландырарынҷа тӧреміл айғазарға чахаан, - теен Владимир Николаевич. - Кӱннің сай! Сірер чонның ӱчӱн ползаңар, пу сурығ ӱчӱн азых оңдайнаң нандырарға хығырчам.
Депутаттар анзынаң чарасханнар. Азых ӱн пиріс хоостыра 21 депутат алызығлар ӱчӱн ӱн пирген, 19 кізі тоғыр полған, 7 кізі ӱн пирбеске чаратхан. Сурығ пазох пӧгілбин парды.
15-ҷі сурығ Хакасия пазының «Аал хонии чирлерінің айланызынаңар» федеральнай законның 6 статьязына паза Россияның Гражданскай Кодексінің 284 статьязына алызығлар кирердеңер» федеральнай закон проектін тимнирдеңер паза аннаң Россияның Хазна Думазынзар закон сығарҷаң пастағнаң сығардаңар чӧбі полған. Закон проектінің ӧӧн сағызын Хакасияның ис-пай паза чир хайызығлары министрінің пастағы орынҷызы Дмитрий Панарин чарытхан. Пӱӱнгі кӱнде, федеральнай законға тӧстеніп, тузаланылбинчатхан аал хонии чирлерін ээлерінең пылазып аларға чарир. Че 2016 чылдаң пасти республикада ілезіне сығарылған 118 чир участогының пірдеезін ээзінең алып аларға киліспеен. Сылтағ - чир ээзі анда пірее тоғыс толдыр салчатханы. Кӧзідімге, чир участогында пір дее тоғыстар толдырылбаан, ілезіне сығарылған аал хонии чир участогы тузаланылбинчатханын киречілиріне Россельхознадзорға ӱс чыл пирілче. Пу тус аразына ээзі пірее тоғыс толдыр салча алай чир участогын садыбысча, піреезі ле чирін пос кӧңнінең хазнаа (республикаа алай муниципалитетке) пирібісче. Хакасия пазы киречілирге пирілчеткен ӱс чылны пір чылға теере хызырыбызарға сӧлепче. Аал хонии политиказынҷа, ас-тамаанҷа паза чирнең тузаланарынҷа комитет кнезі Пётр Ворониннің искіриинең, Хазна Думазының регламентінңе Гражданскай Кодекске закон проектін алынңа тимнирге киректелеріне хайығ айландырған. Депутаттар республика пазының чӧбінең чарасханнар.
Закон проекттерін тимнирінен айғазар Пётр Ворониннiң комитеді.
Пу сурығ соонаң депутаттар ЛДПР фракциязынын депутады Виталий Анисимовтың Хакасияның Оӧркі Чӧбінің регламентіне алызығлар кирерінңе айланызын ӱзӱргеннер. Чоохтирға кирек, регламент Хакасияның Оӧркі Чӧбінің, аның президиумының, депутаттарының, комитеттерінiң (комиссияларының) паза аппарадының тоғызын тӧстепчеткен ӧӧн пічік полча. Аны хоостыра кнесті, аның орынҷыларын, комитет (комиссия) кнестерін орыннарынаң суурарға итсе, депуттарның ӱс чардыхтың ікізі (пістің парламент пӱдізін кӧрзе, 33 кізі) анзынаң чаразарға кирек. Виталий Анисимов ол санны тӱзірібізерге паза кӧбізі ӱн пиргеніне алай 25 депутатха хоза пір ӱн пирілгеніне тӧстенерге сӧлепче.
Регламентче комиссия кнезі Татьяна Янусик, чоохтирға кирек, ол ідӧк ЛДПР партия фракциязының кізізі, комитет пу алызығлардаң тоғыр полчатханынаңар искірген. КПРФ-тың депутады Николай Разумов ідӧк пу алызығлардаң тоғыр полчатханынаң ӱлескен, аның кӧрізінең, пір сурығны олох ла кізілер кӧдірчеткені тиксі парламент тоғызын сайбапча, тоғысты амыр толдырарға пирбинче, ағаа хоза пу сурығ чон чуртазын чахсыландырарына пір дее теелбинче. Хазыр ӱзӱріглер соонаң депутаттар кирілген тӱзедіглернең хада регламентке алызығлар кирерге чарат салғаннар. 28 депутат аннаң чарасхан, ол санда Владимир Штыгашев поларға кирек. Ӱн пирер алнында ол алызығлар ӱчӱн ӱн пирем теен. Тоғыр 15 кізі полған паза ікі кізі ӱн пирбеен. Алызығлар алыл парғанда, залда аннаң-мыннаң айа сабызы истілген. Владимир Николаевич, тізең, орынҷыларына паза комитет-комиссия кнестеріне мартта орыннарыңны позыдарға тимненiңер, мин сірерні прайзын дачазар хығырарбын теен... Сынында, пу алызығларны регламентке киріп, депутаттарның паза фракцияларның піреезі парламенттің ах сағалын на нимес, пасха даа чахсы орында одырчатхан депутаттарға «тістерін чітітче».
Пуох сессияда 2019 чылда Хакасияда хай пірее законнар паза парламенттiң чарадығларының тоғынчатханьін сыныхтаан салтарлар искірілген. Оӧркі Чӧп, ирткен чылда 10 законның паза пір чарадығның тоғынчатханын сыныхтап, 2020 чылның законнар сығарңаң тоғызына тӱзедіглер кирген. Тиксі алза, сан пиріс 74 страницада тимнелтір. Владимир Штыгашев аны парламенттің сайтына сығарарға чахаан.
Хакасияның Оӧркі Чӧбінің пастағы орынҷызы Юрий Шпигальских Россия Президентінiң Федеральнай Чыылығзар айланызын чуртасха кирерінҷе тоғыстар кӧріл парғаннаңар искірген. Республиканың парламенті пис «тегілек стол», 10-ҷа алғым чыылығ паза Конституция комиссиязының тӧрт чыылиин иртірерге пӧгінче. Тиксі тоғыс планынаң ідӧк сайтта танызарға чарир.
Теестегі сессияда «правительство чазында» 2013-2019 чылларда кӧп квартиралығ тураларда тиксі тыхтағ тоғыстарынаңар искіріг пирілген. Сан пиріснең чоох тутхан Сергей Новиков. 2013 чылда Хакасияда Тиксі тыхтағ чыындызы тӧстелген, 2014 чылда ол толдыразынаң тоғынып пастаан. Республикада 2050 чылға теере тиксі тыхтағ программазы тимнелген, хайдар кӧп квартиралығ 2471 тура кирілген. Алты чыл аразына 1042 турада тиксі тыхтағ тоғыстары толдырылған. Ағаа 1 миллиард 753 миллион салковай хорадылған. 2019 чылда тиксі тыхтағ тоғыстары 150 турада толдырылған, пӱӱл - 160 турада. Пу тусха тыхтағ тоғыстары ӱчӱн чурт ээлеріне 2 миллиард 122 миллион салковай саналған, 1 миллиард 837 миллион салковай чыылған. Проценттернең кӧрзе, 86,6 проценті чыылча, Россияда, тізең, ол кӧзідіг 93 процентке тиңнелче. Россия правительствозының чарадии хоостыра 2025 чылға теере тузаланар тузы ирт парған лифттерні алыстырыбызарға кирек. Хакасияда андағ 442 лифт саналча. Ирткен чылда 151 лифт турғызылған, 2023 чылға прайзы алыстырылар.
Сағыссыратчатхан сурығлар санында хай пірее орыннарда иң тӧбін тӧлег паа тиксі тыхтағ тоғыстарының ортымах паазына чидіспинчеткені. Ол орыннар санындалар Приисковай, Коммунар, Асхыс аал паза станция паза пасхазы. Аалларда сағам пір квадрат метр ӱчӱн тӧлег 3 салковай 80 ахчаа тиңнелче, пір квадрат метрдегі тыхтағ тоғыстарына, тізең, 24 салковай 25 ахча парыбысчаттыр. Сергей Николаевичтің таниинаң, чидіспинчеткен ахчаны правительство республика бюджедінең субсидия ондайынаң айландырча, че сурығны пӧгерге кирек.
Депутаттар хайди турада тиксі тыхтағ тоғыстарын кӧрілген тустаң ирте иртірібезердеңер сурғаннар. Чурт ээлеріне, пірігіп, пу сурығҷа город-аал устағ-пастаанзар айланарға киректелчеттір. Устағ-пастағ, ӧнетін комиссия тӧстеп, сыныхтағлар иртіріп, чыындызар айланыс тимнепчеттір. Паза пір сидік сурығ: кемге тыхтағ тоғыстарының тимдезін паалирға? Пірее депутаттарның кӧрізінең, аны туранаң устапчатхан компания кӧрерге кирек. Че Сергей Новиковтың искіриинең, анзы тыхтағ тоғыстары чахсы толдырылғаннаңар алай мыннаң мындар чуртағҷылардаң хоптар кірбезіне ізеніс пирбинче. Амох пар туралар, хайда чуртағҷылар нимес, устапчатхан компаниялар тиксі тыхталған туралардағы пірге ис-пайны мааннап кӧр полбинчалар.
Сан пирісті санға алып, депутаттар толдырығлығ ӱлгее тиксі тыхтағ тоғыстары хайди толдырылчатханын паза ахча хайди хорадылчатханын сыныхтапчатхан алынҷа орган тӧстирге чӧптееннер.
Автор :
Наталья Субракова
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде