АРТЫХТАРНЫҢ АРТЫҒЫН УТХАН ХАЙХАСТЫҒ ЧИР
03.11.2021
Хабарлар
Тилекей марии. Чир ӱстӱнде хорғыстығ коронавирус хайди даа хазырланчатса, культура палғалыстары ӱзілбинче, спорт марығлары иртіріл турча. Іди октябрь ай соонзар Грецияда кӱрес спорт кӧрімнерінең айғасхан ветераннар аразында тилекей марии ирткен
Греция... Пурунғыдаң сығара тиксі сабланчатхан хазна. Пастағы Олимп ойыннары мында иртіріл сыхханнар нооза. Анда аралазып, чиңіс тутханнары хазна тархынында хаңанға даа халҷаңнар, саблығ кибелісчілер олардаңар кӧглирге хынҷаңнар, махтаға сығарҷаңнар. Аннаңар спортсменнерге Грецияда полған, хазыр харбазығлар ирт турған пурунғы пӱдіріглерні кӧріп алғаны улуғ ӧрініс ағылча полар. Анзын Худайға тың киртінчеткеннерні Иерусалим позынзар хайди тудығ чох тартчатханынаңар тиңнестірерге чарир.
Аннаңар даа пу хазнаның Лутраки городының орамаларынҷа кӧӧлҷе пастырыс чӧрчеткен спорт ветераннары иргі пӱдіріглерзер сыныхти кӧр салчалар. Пандемия хайди даа хайнапчатса, чуртас ағыны тохтабинча, туристтер саны тың на хохсырабинча. Аймах тілліг чон-чахсы, постарының тіллерінең чоохтазып, пірее чапсых орында турыбысчалар, пастарын чайхап ала, сомға суурынып пастапчалар. Орындағы ус холлығларға анзы ла кирек нооза. Сах андох аалҷыларны ибірібісчелер, пірее сыйых алып аларға чӧптепчелер.
Спорт ветераннары, тізең, постарының тонанғаны хоостыра прайзының хайиин тартчалар. «Россия» пазылых кип-азахтығ иреннерні тохтадып аларға, чоох-чаахнаң алызарға харасчалар. Орындағы чуртағҷылар чахсы пілчелер нооза - Россиядаң килген туристтер хаҷан даа ахчаа харанминчалар паза кӧгліг тынанып аларға хынчалар. Сала амыр тудынчалар спорт ветераннары. Оларға пойли пас чӧрчедерге маң чоғыл, городты даа кӧмес кӧріп аларға кирек. Ибзер айланза, пірее ниме чоохтирға кирек полар нооза.
- Грециязар кӱреснең айғасхан 600 артиинаң спорт ветераны чыылысхан. Олаңай паза грек-рим кӱресчілері полғаннар. Тилекей мариинда аралазарға 39 аймах хазнадаң спортсменнер килгені искірілген, - чоохтапча мыңдағ улуғ арға-мӧрійнің араласчызы, чир-суғҷыбыс Марат Кичеев. - Оларның аразында хаҷан-да махтаға сыххан кӱресчілер саны асхынах полбаан.
Олаңай паза хакас кӱрезінҷе спорт узы, Россияның саблығ тренері Марат Семёнович Кичеев тилекей мариинда пастағызын на араласча. Аннаңар ағаа прай ниме чапсых, кӧмес таңнастығ арах таа пілдірче. Сах андох позы чиит туста марығларға хайди чӧр турғаны сағысха кірчетпес пе. Амды саңай пасха кӧрім, ирткен туснаң тиңнестірҷе дее чоғыл. Пір ле ниме чыллар тобыра сала даа алыспинча: марығ алнындағы хайыныс паза хайдағ-да пілдізі чох суулас. Коронавирус сылтаанда кӧрігҷілер чоғыл, че хаҷаннаң таныс суулас ӱр нимеске дее тохтабинча, кӱресчілерні амыратча. Анзына мында ізестіг пастырыс чӧрчеткен улус хаҷаннаң кӧнік парған. Пастап, постары марығларда араласчатханда, изі чох арах таа пілдірҷең, хайдаң сыхчатхан суулас полҷаң тіп, пірее хати ибіре-сибіре хылчаңнирға даа килісчең.
ХАРБАЗЫҒА ТИМНЕНІС
Кибір хоостыра спорт ветераннарыңың тилекей мариин «гректер» асханнар. «Гректер» теені грек-рим кӱрезінең айғасхан спортсменнер полчалар. Россияның командазы маңат тимненіс кӧзіткен, 7 алтын медаль холға кирген. Кӱмӱс паза хола медальлар полғаннарох. Іди Россияның комаңдазы, 370 саннығ, пастағы орыңда пол парған. Иран ікінҷі орынны холға кирген, аның 335 сан полған. США-ның комаңдазы, 256 саннығ, ӱзіңңі орың алғаң.
- Пістің соона халбаңар, пастағы орынны холға киріп алыңар, - алғааннар піске «гректер», ибзер парарға тимненчеткең туста.
Мыңда спорт ветераннары аразында иртчеткен марығлар оңдайларынаңар кӧмес чарыт пирерге кирек. Хайдағ даа марыға спорт ветераны позының ахчазына чӧрче. Чир ӱстӱңдегі пірее ле хазналар, андағлар ӧӧнінде пай чуртапчатханнар санынаң поладырлар, спорт ветераннары марығларға министерстволар алай пірее ведомстволар ахчазына ысчалар. Россия командазына кірнгеннері, тізең, арға-мӧрійге пар килерге спонсорлар кӧрглеп чӧрчелер. Іди Марат Кичеев Россия мариина позының ахчазына пар килген.
АРТЫХТАРНЫҢ АРТЫҒЫН УТХАН
Тилекей мариина, тізең, спонсорлар табарға киліскен. Ол даа сылтағнаң, «гректер», тилекей мариинда харбазыбызып, ибзер тимненібіскеннер, «вольниктернең» чылығ анымҷохтасханнар.
Спорт ветеранына 35 - 60 частығлар саналчалар. Итсе, пу саннар пірее хати алыс таа парчалар, 65 алай 70 часха теере кӧдірілчелер. Кӧзідімнер ідӧк алыс парарға айабас. Харбазығ хаҷаннаң олимп системазы хоостыра иртедір: полған на кӱресчі позының кӧдірімінде прайзынаң кибісте тоғазарға кирек. Піреезі, сыйыхтығ орынға сых полбазын сизініп, марығдаң суурыныбысча. Алай ба, кибіссер сыхса даа, харбазар-харбаспас пол сыхча, марығ чарғыҷызына хатығладып, арға-мӧрійдең суурдырыбысча.
Чир-суғҷыбыс 51 - 55 частығ спорт ветераннарынаң харбазарға пазын салған. Че аның кӧдірімінде кізі асхынах чыылысханнаңар, Марат Кичеевке сала аар пасчатхан кӱресчілернең кибісте тоғазарға киліскен. Протоколны кӧрібіскенде, аның кӧдірімінде 7 кізі пазын салғанын піліп алған. Россияның саблығ тренері сах андох сананып-пӧгініп пастабысхан: сын оңдайнаң ағаа кибіссер 6 хати сығарға килісче. Сынында пірее кӱресчі хайди даа марығдаң суурыныбызар. Аның сананған-пӧгінгені хап-орта пол парған, чир-суғҷыбысха кибіссер 5 хати сығарға киліскен. Че полған на тоғазығ уғаа хазыр ирткен. Хайдағ даа полза, тилекей марии нооза. Мында прайзы даа ибзер алтын медальлығ айланарға сағынча. Че алтын медаль пір ле, аны холға кирерге сағынчатхан 7 кізінің хайзы даа аның ээзі полыбызарға пӧгін тутча. Марат Кичеев, тізең, позын узах чолға ӱдесчеткен сӧбірезін, нанҷы-арғыстарын сала даа ікінҷілес чох ізендір салған: «Ибзер хайди даа алтын медальлығ айланарбын».
ПАСТАҒЫ ЧИҢІСТЕҢЕР
Грецияның Лутраки городынзар тилекей мариинда аралазарға чыылысхан спорт ветераннары санында саблығ кӱресчілер парох полған. Оларның піреезі аймах чылларда ирткен Олимп ойыннарында устарын сынааннар, че сыйыхтығ орыннарға чит полбааннар. Алай ба тилекей марығларында араласханнар, алтын медаль чох хал турғаннар. Чоннар аразындағы улуғ марығларда чиңіс тутхан кӱресчілер дее постарының устарын сынирға килглептірлер.
Марат Кичеев пастап Франциядаң килген Филипп Андре Мопеннең харбасхан. Ниме чоохтирға чарир пу кӱресчідеңер? Иң пастағызы - позының хазназында сынағлығ марығда хайди даа аралазарға, пірее сыйыхтығ орын аларға кирек полған. Маңат тимненіс кӧзіткен кӱресчілер хатығ сыныхтағны ирт парыбысчалар. Оңарылыстығ, мында чиңіс тударға парчан узын паза кӱзін салар. Андада ла ағаа алтын медальзар чол азылар. Утыр салза, сах андох ікінҷілес тӧрир.
- Мин ибдегілеріме алтын медальлығ айланарым теем нооза. Аннаңар, француз хайдағ даа чахсы кӱресчі полза, утарға киліскен, - пастағы тоғазығдаңар хысхаҷахти чоохтапча чир-суғҷыбыс.
Россияның саблығ тренері - уғаа пазымнығ хылыхтығ кізі. Кибіссер сыхханда, Франциядаң килген кӱресчіні 8:0 саннаң утханын сах андох искірбинче. Филипп Андре Мопен хайди даа матап кӱстензе, чир-суғҷыбыс ағаа пір мике дее идер оңдай пирбеен. Позы, тізең, пір орында сым турбин, кибісте уғаа чапчаң хайын чӧрген, французха арачыланар даа оңдай пирбинібіскен. Пір мике киліспин парза, сах андох ікінҷізін толдырарға харасчатхан. Андағ оңдайнаң, маңат тимненіс кӧзідіп, ізестіг чиңіс тутхан.
Хаҷан Марат Семёнович США-ның кӱресчізі Джозеф Майкл Раянаң тоғасханда, аның сағызын саңай сығар салған. Пірдең, чир-суғҷыбысха хайдағ-да иртіре кӧйтік сӱмелернең тузаланарға киліспеен дее тиирге чарир. Олаңай ла азах хаарыбызып, кибіссер аңдарып алча, сах андох накат идібісче. Че пір ле хати. Анаң тохтабысча. Ноға іди хылынғазар тіп сурғанымда, ол кӱлімзіреп ле салған.
- Кем пілер ол американецті, арса, пірее кӧйтік сӱме тимнеп салған? Хайдағ даа полза, тилекей марии нооза, - ӱндесче ол.
СӰСКІҶІ КӰРЕСЧІ
США-ның спорт ветеранын 10:0 саннаң утып алғанда, тынарға сала ниик полыбысхан. Азах метке чидіп алҷаң чол чалбахтаң чалбах ла азылып одырча. Анзына хайди ӧрінмес. Олох арада аның кӧдірімінде ікі кӱресчі ідӧк алнынзар ізестіг хаалапча, хайзы даа алтын медаль позының ізебінде тіп санапчатпас па. Оларның пірсінең чир-суғҷыбысха ӱзінҷі хати кибіссер сыхханда харбазарға киліскен. Анзы Молдовадаң килген Георге Бистричи. Уғаа кӧйтік кӱресчі, ӧскіҷек ле осхас сӱскічі. «Ыырҷызын» сырайынаң табырах ла сӱзібісче, анаң, анзы оңарылғанҷа, кибіс тастынзар сығара іт парыбысча - ағаа 1 сан пирілче нооза. Анзы чиңіс тудар чахсы оңдай пирче. Сынап піреезін сала тыыда сӱзібіссе, анаң на пыросынып пастапча, сырайын холнаң тудын салған кӱресчее айап, сала ла ылғабинча, чоо ачынчатхан полыбысча, хуҷахтабысча.
Марат Кичеев, сизінмин халып, пір хати сӱстіріп алған. Сах андох тізінің хыриндағы кӧгбезінең хан ах сыххан. Георге, тізең, сала даа тохтабин, алнынзар сегірген, кибіс тастынзар сығара іт парыбызарға харасхан. Чир-суғҷыбыс армияда десантник полған, аннаңар хыйа сегірерге маңнанған. Паза даа чубанмин, айазынаң аны хамахтаң тыыда арах іде сазыбысхан - молдаванин саңай ойда чӧрібіскен. Тура ла хонып, марығ чарғыҷызына хоптан сыххан, хамахтаң хайди матап пирдіріп алғанын кӧзідерге харасча. Че марығ чарғыҷызы прай ниме кӧрген, ағаа хайығ даа айландырбинча, харбазыңар тіп кӧӧктірче. Ам на сала ылғабинчатхан Георге, алнынзар сегіріп, Марат Кичеевті пилінең хаап алған, пір дее мике салбин, кибіс тастынзар хаап чӧрібіскен - ағаа 1 сан пирілче. Аның ӧрінізі улуғ.
- Іди ол молдаванинге 6 хати кибіс тастынзар сығара ітіргем. Кӧйтікке кӧйтікнең нандыр сыххам. Алнынзар сегірзе, хыйа полыбысчам, азах хаарып, аңдарып алчам, накат идібісчем. Андағ оңдайнаң саннаң алнынзар сыххам. Георге чочыныбысхан, паза алнынзар сегірбинібіскен. Тоғазығ 8:6 саннаң тоозылған, - чарытча М.Кичеев.
Россияның командазына кірчеткен спорт ветераннары, Молдова чирінең килген кӧкесім хылыхтығ кӱресчіні пістің чир-суғҷыбыс хайди матап ӱгрет салыбысханын кӧріп, істілерін тудынғанҷа хатхырысхан осхастар. Марат Кичеевті махтаан полбастар ба. Олох арада аны азах метте уғаа чахсы кӱресчі сағыпчатханнаңар сизіндіргеннер. Итсе, анзын Россияның саблығ тренері позы даа чахсы оңарчатхан. Хайдағ даа марығ тузында артыхтарның артыхтары ла азах метке чидіп алчалар. Сынап таа харбазығ хазыр парар.
АЛТЫН МЕДАЛЬ
62 кг кӧдірімде пастағы орын ӱчӱн харбазарға тимненчеткен кӱресчідеңер чир-суғҷыбысха кӧмес чоохтап пиргеннер. Хандыра айдас табан полтыр. Хайдағ-да хормачы кӱресчі Болгариядаң килген спорт ветераны алтын-кӱмӱс медальларын килограммнаң синепчеткен осхас теенде, прайзы даа кӧгліг хатхырызыбыстыр. Сынында Ремзи Реджеб Осман чиит туста тилекей мариинда ӱс хати аралазарға маңнантыр. Ағаа тилекей чемпионы полыбызар оңдай пирбиндірлер, че сыйыхтығ орыннарға сығып алҷаң полтыр. «Тутхан холы тимір осхас, хапхан холы хысхыс осхас», - махтаптырлар Болгариядаң килген кӱресчіні Марат Кичеевтің таныстары.
«Аның холына кірбеске кӱстенерге... чапчаңнаң азарға», - позы позына мындағ пӧгін турғысча Россияның саблығ тренері, азах меттегі тоғазыға сыхчатханда. Кӱресчілер удур-тӧдір сыныхти кӧрісчелер. Андағ туста кем кемнің маан чабыра пазып алары ілезіне сыхча. Мында, тізең, пастағы орын ӱчӱн тоғазығ нооза. Аннаңар хайзының даа кӧрген кӧрізі кӧс осхас, тынған тынызы чалын осхас. Алтын медаль ӱчӱн харбазығда тӧдір пазынарға сағынминчалар даа.
Китеніс чӧрчелер. Мына болгарин Марат Кичеевті кӱстіг холларынаң пӱкӱлее харбап аларға харасты - чир-суғҷыбыс сығара толғала халды. «Мындағ аба осхас кӱстігнің холына кірбеске кирек», - сағынча Марат. Піліп арачылан турарға чарадыбысты. Олох арада тис ле чӧрчедерге чарабас, марығ чарғыҷызы ағаа сизіндіріг идібізерге айабас. Хайдағ даа полза, тилекей марииның финалы.
Ремзи Реджебтің азахтарынзар сегірчеткен полып, алаахтыр кӧрді - болгарин тӧдір пазынча. Сах андох азах хаарыбысты, кибіссер аңдарып алды - ағаа 2 сан пирілче. Че накат итпеді - поғда кӧрімніг Осман аны оой ла тохтадып алар. Аннаңар азах узына тура хонған. Амды хандыра ла кӱресчеткен кізі полыбызарға кирек. 2:0 саннаң ол алнында нооза. Ол сылтағнаң Марат Кичеев чапчаң хайын сыххан, мике салчатхан полыбысча. Анаң, оңдай киліскенде, болгаринні пазох ла кибіссер аңдарып алған. Че пазох накат идерге тідінмин салды - Осман оңнығ ла кӱстіг кӱресчі нимес. Аның хатығ холларына кір парзаң, сығара толғалып аларға оой ла полбас.
Марығ чарғыҷызының сығыртозы хайди кӧгліг тапсады - тоғазығ тоозылғанын киречілепче. Пістің чир-суғҷыбыс азах меттегі хазыр харбазығда 5:0 саннаң чиңіс тутхан. Хайдағ ӧрініс - ол тилекей чемпионы! Ибдегілеріне молҷаан нооза, улуғ арға-мӧрійдең алтын медальлығ айланардаңар. Хайди тіҷең полдылар хыйға ӧбекелерібіс: ир кізі сӧс пирген, ир кізі сӧзіне турысхан. Мында кирек сах іди киліс парды.
Прайзынаң пурун Марат Кичеевті мындағ чиңіснең, алтын медаль утып алғанынаң Ремзи Реджеб Осман алғыстаан. Пандемия тузында хуҷахтазарға чарадылбинчатса даа, ол чир-суғҷыбысты позынзар чағын тартып алған, чалахай кӱлімзіреен. Анаң Россияның саблығ кӱресчізінзер хайди-да кӧйтік кӧрібіскен. Амды мӧрій сини полды, килчеткен чылда пазох тоғазарбыс, андада кӧрінер теен чіли тудынча. Сах андох Марат Семёнович сағысха кир килген, 2022 чылда спорт ветераннарының тилекей марии октябрь айда Болгарияның кіні София городта иртердеңер чарлалған нооза. Аннаңар чир-суғҷыбыс болгаринге хол тутхан, кирек киліссе, кибісте тоғазарбыс теен.
Піс Россияның саблығ тренері Марат Семёнович Кичеевті спорт ветераннары аразында чиңіс тутханынаң, тилекей чемпионы полыбысханынаң алғыстапчабыс, читкен чидігде тохтабасха алғапчабыс.
Автор :
Анатолий СУЛТРЕКОВ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 31 | 1 | 2 | 3 | 4 |
5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
26 | 27 | 28 | 29 | 1 | 2 | 3 |
Кӱн таңмазы