ТІСТЕР - КІЗІНІҢ ПИК ХАЗИИ ПАЗА СІЛІГ КӦРІМІ
10.02.2017
Хабарлар
Киҷее тилекейде Тіс имҷізінің кӱні таныхталған. Стоматолог иң кирек профессия полча, полған на кізее тіс имҷілерінзер айланарға килісче.
Оларның пірсі - Елена Яковлевна САГАЛАКОВА. Ол Асхыс аймааның ӧӧн имнег туразында тоғынча, 25 чыл олғаннарның тістерін имнепче.
Пӧзік квалификациялығ имҷінең піс тіс ағырығларынаңар, оларны хайраллирынаңар чоохтасхабыс.
- Елена Яковлевна, ноға Сірер имҷі чолын таллап алғазар? Пу Сірернің кічігдегі сағынған сағыстарың полған ма?
- Минің тайым Виктор Алексеевич Угдыжеков тіс имҷізі полған, іҷем Лилия Алексеевна акушер тоғызына 42 чыл пир салған. Ол кӧп ипчее пала табарға полысхан. Оларны кӧріп, ідӧк имнег киреенең айғазарға сағынғам. Пастап мин Ағбандағы имнег училищезінде ӱгренгем.
Аны тоозыбысханда, 3 чыл Асхыс аймааның ӧӧн имнег туразында медсестра полып істенгем. Анаң Хызылчардағы имнег институдында пілістерімні тиліткем. 1992 чылдаң сығара амға теере олғаннарның тістерін имнепчем.
- Прай іҷе-пабалар палаларының тістер і хазых ползын тіп сағынча . Оларға иң пурун нимее хайығ саларға кирек?
- Чоохтирға кирек, іҷезінің хазии тың чахсы полбаза, палаҷахтар даа ағырығ тӧріпчелер. Ағырчатхан паланың тістері чахсы полбас. Аннаңар іҷе поларға сағынчатхан ипчілерге пала табарына азынада тимненерге кирек: пар ағырығларны тузында имнебізерге, чахсы азыранарға, тамкы тартпасха. Іҷезі алай пабазы араға ісчетсе, хазыхха хорғыс ағылчатхан тоғыста істензе, палалар «хозан ирінніг» алай «пӱӱр ахсылығ» даа тӧріп парчалар. Пастап тоғынарға килгенде, мындағ кинек палалар асхынах полғаннар, амды, тізең, чылда андағ 3-4 ыңааҷах тӧріпче.
- Сизінгенде, кізілернің кӧбізі олғаннарның пастағы тістерін хайраллирға кӱстенминче, тӱрчедең ӧӧн тістер ӧс парар тіп санапча. Елена Яковлевна, Сірер оларның сағыстарынаң чарасчазар ба?
- Кічіг паланың пастағы тістері пик полза, ӧӧн тістері дее ағырбас, аннаңар оларны хайди даа хайраллирға кирек. Палаҷахтарның пастағы тізіҷектері алты айдаң сығара ӧтіп килче. Олох туста оларны ӧнетін силиконнаң иділген насадкаларнаң арығлирға киректелче. 2,5 - 3 частығ паланың прай 20 пастағы тізі ӧс парча. Кічіг палаларға ӧнетін олған щетказынаң паза тіс пастазынаң на тузаланарға чарир. Пастағы тістер тӱзіп пастабысса, палаларыңны хайди даа имнег туразынзар хирург-стоматологсар апарыңар. Имҷі кічіг частығ пациенттерні кӧрер, оларның тӱзекчеткен тістерін иптіг суурыбызар. Ибде позыңар тісті суурзар, паланың ахсы сіс парарға даа айабас. Олғаннарның тістері 6 - 13 частығда алысча. Тістерні хайраллирға, тузында имнирге кирек.
- Олғаннарның паза улуғ кізілернің тістерін имнирі пасхалалча ба?
- Улуғ кізі пілінче, ол стоматологсар тіс имнирге килген. Пістің кічіг пациенттерібіс, тізең, ноға оларны, креслозар одыртып, ахсын астырчалар тіп оңар полбинчалар, хорыхчалар. Аннаңар, олғаннарны имнепчетсе, тіс имҷізіне психолог поларға килісче. Хомзынысха, пірее іҷе-паба, палаларының тістері тың ағырыбысса ла, оларны имнег туразынзар ағылча. Піс олғаннарны сах андох кӧрчебіс, имнепчебіс. Имҷізер орай айланза, тістерін суурыбызарға даа килісче.
- Тіс ағырығларының хайзылары иң удаа учурапча?
- Палалар конфет, печенье чиирге хынадырлар. Аның сылтаанда кариес сығысча. Тіс ағырығларының 90 проценті кариеске килісче. Кариестіг тісті тузында имнебезе, пульпит паза периодонтит пол парарға айабас.
- Кізілернің кӧбізі тіс имҷізінзер кір полбинчабыс тіп хоптанча.
- Асхыс аймааның ӧӧн имнег туразында тістер имнеп аларға прай оңдайлар пар. Тіс имҷізінзер Интернет пастыра алай пістің кабинетсер киліп пазын саларға чарир. Ідӧк регистратурада талоннар пирілче. Амғы туста имнернең, пломба турғысчаң материалларнаң сидіксініс чоғыл. Кирек полза, флюорография кабинедінде тіс сомнарын идібісчелер. Киліңер, имненіңер.
- Кізінің тістері ағырбинчатса, ағаа кирек пе стоматологта сыныхтанарға?
- Полған на кізее чылда пір хати тіс имҷізінде тістер хазиин сыныхтанарға кирек. Ноғадаңар? Амғы туста тіс ағырығларының кӧбізі пілдіртпин пасталча. Піди кӧрзең, тіс пӱдӱн полча паза ағырбинча, че, стоматолог сыныхтабысса, анда улуғ кариес сығыс килче.
- Елена Яковлевна, «Хабар» газетаның хығырығҷыларына хайдағ чӧп пирерҷіксер?
- Іҷе-пабаларға палаларын тістерін арығлирға, оларны хайраллирға ӱгредерге кирек. Ағырығ тістіг кізілер чиисті чахсы тайнап полбинчалар, аның сылтаанда хурсах паза ічегілер ағырығлары сығысча. Ағырығ тістерде аймах микробтар полчалар, кӧзідімге, стрептококктар, олар чӱрек паза чӱл-уйа ағырығларын ағылчалар. Хығырығҷыларға хазых поларға алғапчам, постарыңны хайраллаңар, имҷілерзер тузында айлан турыңар.
Автор :
Чоохтасхан Майя КИЛЬЧИЧАКОВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 31 | 1 | 2 | 3 | 4 |
5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
26 | 27 | 28 | 29 | 1 | 2 | 3 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде