ХАКАСИЯНЫҢ ХОЙ ӦСКІРЕР ОҢДАЙЛАРЫ ПАР
19.02.2020
Хабарлар
Чыылығ. Пу неделяда Хакасиязар Россияның аал хонии министрінің пастағы орынӌызы Джамбулат Хатуов тоғыс чорығынаң килген. Мында ол Сибирьде хой ӧскірері сурығӌа улуғ чыылығ иртірген
РОССИЯНЫҢ ААЛ ХОНИИ МИНИСТРІНІҢ ПАСТАҒЫ ОРЫНҶЫЗЫНАҢ ХАДА РЕСПУБЛИКАЗАР «ДАМАТЕ» КОМПАНИЯНЫҢ ДИРЕКТОРЛАР ЧӦБІНІҢ КНЕЗІ НАУМ БАБАЕВ, РОССИЯНЫҢ ААЛ ХОНИИ МИНИСТЕРСТВОЗЫНЫҢ МАЛ ТУДАРЫНҶА ДЕПАРТАМЕНТІНІҢ ДИРЕКТОРЫ ТОҒЫЗЫН ТОЛДЫРЧАТХАН ГЕННАДИЙ ШИЧКИН, ІДӦК ААЛ ХОНИИ МИНИСТЕРСТВОЗЫНЫҢ ВЕТЕРИНАРИЯ ДЕПАРТАМЕНТІНІҢ ПӦЛІК ПАСТЫҒЫ АНТОН СТЕПАНЕНКО, РОССЕЛЬХОЗНАДЗОРНЫҢ ВЕТЕРИНАРИЯ УПРАВЛЕНИЕЗІ ПӦЛИИ ПАСТЫҒЫНЫҢ ОРЫНҶЫЗЫ ИРИНА МАКАРЕНКО КИЛГЕННЕР. ЧЫЫЛЫҒДА ІДӦК ХАКАСИЯ ПАЗЫ ВАЛЕНТИН КОНОВАЛОВ, ӦӦРКІ ЧӦП КНЕЗІ ВЛАДИМИР ШТЫГАШЕВ, РЕСПУБЛИКАНЫҢ МИНИСТЕРСТВО-ВЕДОМСТВОЛАРЫНЫҢ УСТАҒҶЫЛАРЫ ПАЗА ФЕРМЕРЛЕР АРАЛАСХАННАР.
Хой ӧскіреріне чарыдылған чыылығлар Хакасияда ла нимес, прай даа регионнарда иртче. 2019 чылда Россияның аал хонии министрі Дмитрий Патрушев хой паза ӧскі ӧскірерінҷе хазнада тиліс стратегиязын тӧстирге чахығ пирген. Стратегия хоостыра иттіг паза ніске тӱктіг хойлар паза ӧскілер санын уламох хозарға паза экспортха кӧстирге кирек. Пу пӧгінні толдырып алар ӱчӱн, иң пастап регионнарда хой ӧскірері хайди парчатханын піліп аларға киректелче. Аннаңар Россияның аал хонии министерствозының устағ-пастаа, регионнарңа чӧріп, хой ӧскірері хайди парчатханын істесче. Аның соонаң полған на регионға «Чол картазы» тимнелче.
Джамбулат Хизирович иртірген чыылығда ідӧк Алтай, Тыва, Пӱрӱт республикаларның, Хызылчар паза Забайкальскай крайларның аал хонии министрлері араласханнар. Мындағ оңдайнаң олар хонҷых регионнарда хой ӧскірерінде хайдағ хаалағлар иділчеткенін паза сидіксіністерінеңер піліп алчалар, опытнаң алысчалар.
Иң пастап аалҷыларны «Хакасияның хой иді» ООО заводтың тоғызынаң таныстырғаннар. Мында хой сохчаң, ит оохтаҷаң цехтар, ит тоортчаң камералар пар. Чылда завод 75 муң пас хой соғыбызар оңдайлығ. Заводта пол килген соонаң, ол кӱн иирде Хакасияның правительство туразында улуғ чыылығ ирткен. Тоғазығда Хакасия пазы Валентин Коновалов республикада хой Оскірері хайди парчатханын чарытхан. Аның сӧстерінең, пӱӱнгі кӱнде республикада 326,5 муң хой саналча. Хой саны чыл сай хозылып одырча. Ӏди ирткен чылда Хакасияның аал хонии паза ас-тамах министерствозы регионның хой тиліс стратегиязын тимнеен. Ідӧк ирткен чылда Хакасияда «Сибирьде хой паза ӧскі ӧскірері - отрасльда экспортты алғыдар оңдай» регионнар аразындағы улуғ конференция ирткен, хайда илееде регионның делегациязы араласхан. Анда хойны паза ӧскіні ӧскірерінең палғалыстығ прай даа сурығлар сығарылғаннар: пу костегнің амғы тилізі, хой толін таллиры, наукадағы чидіглернең тузаланары, рыноктың, ол санда пасха хазналарның кирексіністері (хой идіне, тӱкке, теерге) паза хазна хабазии.
Россияның аал хонии министрінің орынҷызы Джамбулат Хатуовтың искіриинең, амды хой иді улуғ кирексіністе. Рынокты толдырып алар ӱчӱн, хой санын хозарға кирек. Хакасияда хой ӧскірер прай оңдайлар пар. Чир паза азырал читкіҷе. Че иң ӧӧні - ол хой сохчаң предприятие.
Хакас Республикада «Хакасияның хой иді» предприятие пӱдіріл парғанына чапсыпчам. Ол республиканың илееде сидіксінізін пӧкче. Мындағ предприятие пістің хазнада паза чоғыл! Прай ла регионнарзар мындағ килкім инвестор килбинче. Амды Хакасия правительствозының ӧӧн погіні - ол заводты прай кӱзінең тоғындырары (пӱӱнгі кӱнге ол 30 процентке ле тоғынча.- авт.), - таныхтаан Джамбулат Хизирович.
Хайди хой санын ӧскірерге? Пу сурығ чыылығның ӧӧн сурии полған. Хайди искірген Россияның аал хонии министрінің пастағы орынҷызы, малны арған оңдайнаң тӧлліг идерге чарир (искусственное осеменение). Ол хазнада хой санын ӧскірерге иң килістіре оңдай. Ідӧк хой ӧскірчеткен фермерлернең чоох алызып, оларның кирексіністерін чахсы піліп аларға кирек паза аймах программаларда, гранттарда аралазарға полызарға. Оларның хоныхтарында хой чахсы кӧдірімніг полар ӱчӱн, азыралға хайығ саларға
кирек. Пу тоғыстар чахсы толдырылзалар, фермерлер соғымға пір саңай коп хой ағыларлар, андада оларға даа, предприятиее дее чахсы полар.
- Хакасияда хой идін Россия рыногына сығарар прай оңдайлар пар. Анзын «Хакасияның хой иді» предприятие пирче. Мындағ завод пасха регионнарда чоғыл, аннаңар «Хакасияның хой иді» брендті тиксі хазнада сабландырарға, алғыдарға чарир. Сағынчам, чағынғы 5-7 чылға Хакасияның правительствозы хой ӧскіреріне улам улуғ хаалағ идер, хой санын ікі хати ӧскіріп, - чооғында таныхтаан Джамбулат Хатуов.
Хакасияда хой ӧскірері чахсы тиліпче. Эдильбай паза романов тӧлліг хойлар ӧскірчеткен хоныхтар пар. 20 азыра мал сохчаң цех тоғынча паза хой тӱгін арығлапчатхан фабрика пар. Ирткен чылда федеральнай паза республика бюджеттерінең хой ӧскіреріне 37 миллион салковай позыдылған полза, пӱӱл пу сан 70 миллион салковайға тиңнелче.
Автор :
Оксана СУНЧУГАШЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 1 |
2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
30 | 31 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы