ХАКАС ОЙЫННАРЫ КӦЗӀДІЛЗІН, КӦРІГҶІЛЕР САНЫ ХОЗЫЛЗЫН
24.12.2021
Хабарлар
Пайрам. Пу кӱннерде Ағбандағы драма театрының улуғ залында А.М.Топановтың адынаң Хакас национальнай драма театрына 90 чыл толғанын таныхтааннар
ПӰӰЛ 6 НОЯБРЬДА ХАКАС ДРАМА ТЕАТРЫ ТӦСТЕЛГЕННЕҢ ПЕЕР 90 ЧЫЛЫН ТОЛДЫРҒАН. АНЫ ПУ КӰННЕРДЕ ПАЙРАМНААННАР. ЧЫЫЛҒАН ЧОННЫ ИРБЕН ОТНАҢ АЛАСТААННАР ПАЗА АЛҒААННАР ТЕАТРНЫҢ САБЛЫҒ АРТИСТ ИПЧІЛЕРІ. ПАЙРАМНЫ ЧИИТ АРТИСТТЕР ИРТІРГЕННЕР. ОЛАР ХАКАС ДРАМА ТЕАТРЫНЫҢ УЗАХ ЧОЛЫНАҢАР, СЦЕНАДА ДОКУМЕНТАЛЬНАЙ ФИЛЬМНЕР ПАЗА ИРГІ СОМНАР КӦЗІДІП, ЧООХТААННАР. АРАЗЫНДА ТЕАТР ӦМЕЗІН АЛҒЫСТИРҒА РЕСПУБЛИКАНЫҢ ӦӦРКІ ӰЛГӰДЕГІ КІЗІЛЕРІ СЦЕНАА СЫХХАННАР.
Іди пастағы сӧс алған Хакасия пазы Валентин Коновалов. Ол Хакас театры, хайдағ даа сидіксіністер полза, оларны маңнаныстығ тобырча тіп таныхтаан. Мында таланттығ чайаачы устар тоғынчалар. Театр пасхаӌыл искусство полча, хайда актерларға ойнирға, сарнирға паза теелбектенерге оңдай пирілче. Хакасия пазы Валентин Коновалов театрға алынӌа улуғ тура пӱдір пирер тоғыс парчатханнаңар искіргенде, залдағы чон ол сӧстерні чылығ айа сабызынаң удурлаан.
Анаң ӱр паза маңнаныстығ тоғын салған чайаачы устарға хазна сыйыхтарын читірері пасталған. Іди Хакасияның чон артизі, режиссер Юрий Майнагашевке «Хакасияның істеніс сабланызы» медаль пирілген. «Хакасия искусствозының саблығ деятельі» атха режиссер Саяна Ултургашева паза «Хакасияның саблығ артизі» атха Максим Султреков турысханнар. Хакасияның Аарластығ пічіктерінең сыйыхтатханнар Хакас национальнай драма театрының устағӌызы Владимир Чустеев паза актерлар Сергей Доможаковнаң Алиса Толмачева.
Кӧп актер паза театрның техническай тоғынӌызы Хакасия пазының, республиканың Ӧӧркі Чӧбінің паза культура министерствозының алғыстас пічіктерін алған. Ағаа хоза Хакасияның культура министрі Светлана Окольникова, Хакас драма театрына наа автобус паза синхроннай тілбестег аппаратуразын сыйлапчатханнаңар искіріп, прайзын ӧріндірген.
Хакасияның Ӧӧркі Чӧп кнезі Владимир Штыгашев позының чооғында театрның оой нимес чолынаңар искірген. Ідӧк хакас чонның тархынынаңар ойыннар пазарға паза театрға андағ ойыннарны турғызарға хығырған. Хакас театрның улуғ ойыннар турғызар кӱзі пар. Владимир Николаевич алында театрдағы актерларның кӧбізін таныҷаң паза оларның ойыннарын кӧрҷең. Іди ол аарласнаң адаан Алексей Шурышевті, Владимир Чустеевті, Анастасия Тодикованы, Клавдия Чаркованы, Алексей Щетининні паза даа пасхазын.
Чиит артисттер, театрның узах чолынаңар чоохтап, хай пірее ойыннарның кизектерін кӧзіткеннер паза сарыннар толдырғаннар. Кем пілбинче Акунның саблығ сарынын:
Сарығ тууп маймаамны,
Суға паспаанда, суурбаспын.
Сағынған хызымны албаанда,
Сарығ чорғамнау тӱспеспін...
Театрның пастағы хаалағлары агитбригадалар тӧстелгенінең пасталған. Олар Хакас автоном облазындағы аалларҷа кӧбізін хаңаалығ аттығ чӧрҷеңнер. Іди театр 1931 чылда 6 ноябрьда азылған. Директорға Иван Коков паза хоос устағҷызына Александр Топанов турғызылғаннар. Артисттер чидіспинчеткенде, театр чарлағ сығарған: киректелче 18-тең 35 часха теере чиит оол-хыстар, ӱгредии 5 класстаң тӧбін полбазын паза хайди даа хакас тілін пілзін. Іди театр кӱзін алын сыххан.
Анаң Илбек Ада чаа алнында Хакасиядаң ыраххы Ленинградсар театр институдынзар ӱгренерге 27 оол-хыс парыбысхан. 1941 чылда Илбек Ада чаа пасталыбысхан. Хакас ооллар институттаң сығара пос кӧңнінең фронтха парыбысханнар. Чаа соонда 17 оолдаң 5 ле оол хазых айланған. Чаа пасталыбысханда, хыстарның хай піреезі Чир-суунзар айланған, че хайзылары Ленинградта халғаннар. Олар городты арачылирға полысханнар. Тиктең нимес ол хыстарны махачыларын кӧзіткен ӱчӱн «Ленинградты арачылаан ӱчӱн» медальнаң таныхтааннар.
Хакас театр Илбек Ада чаа тузында даа позының тоғызын тохтатпаан. Іди 1942 чылда Александр Топанов саблығ «Алаахтыртхан Хорхло» ойынын пас салған. Ол ойында кӧп сарын, оларға кӧгні пас салған Ленинградтаң килген пӧзік пілістіг композитор Александр Кенель.
ХАКАС ОЙЫННАРЫ КӦЗІДІЛЗІН, КӦРІГҶІЛЕР САНЫ ХОЗЫЛЗЫН
«Алаахтыртхан Хорхло» ойынны пістің театр амға теере турғысча. Александр Топановтың ол ойыннаң сығара хакас драматургиязы пасталған тиирге чарир.
1956 чылда Ленинградтаң айланғаннар ӱгренерге парған 2-ҷі студияның артисттері. Анаң 1958 чылда Москвадаң ӧнетін ӱгредиин тоосхан пастағы хакас режиссер Александр Тугужеков килген. Ол Топановтың «Алаахтыртхан Хорхло» ойынын хатап турғысча. Анда чиит артисттер Вера Чебодаева, Алексей Щетинин, Алексей Шурышев, Анастасия Тодикова паза даа пасхазы араласханнар.
Анаң Александр Тугужеков позының саблығ «Чили - боль моя» Г.Боровиктің ойынын турғысхан. Анда 1974 чылда Ленинградтаң айланған 3-чі студияның артисттері араласханнар. Олар Светлана Чаптыкова, Виктор паза Гульфия Коковтар, Юрий паза Татьяна Майнагашевтер, Юрий Котюшев, Иван Салайдинов паза даа пасхазы ам даа театрда істен парчалар.
1965 чылда театрда тоғынып пастаан пастағы хакас режиссер ипчі Эльза Кокова, саблығ «Акун» ойынны пас салған Михаил Коковтың хызы. Минің сағызымнаң, Эльза Михайловнаның тузында пістің хакас театры хомай нимес чуртаан. Ол, театрның хоос устағҷызы полып, театр ӧмезін СССР-ча паза пасха хазна чирлерінҷе гастрольларнаң ал чӧрҷең. Ол ідӧк пастағызын на хамнар темазын кӧдір сыххан. Кӧзідімге алза, Карим Чаконың «Халғанҷы хам» ойыны театр фестивальларында пӧзік паалағ алчаң.
1991 чылда Ленинградтаң 4-ҷі театр студиязының чиит артисттері Виталий Канзычаков, Инна Майнагашева, Сергей Доможаков, Олег Чугунеков, Валерий Топоев, Андрей Асочаков айланғаннар. Оларның чарымы «Читіген» театрзар тоғынарға кірібіскен. Ам даа маңнаныстығ тоғынчалар.
1995 чылда Санкт-Петербургтағы театр академиязын тоосхан чииттер Нонна Чустеева, Сергей Коков, Лариса Троякова, Владимир Чустеев, Арнольд Казагашев айланғаннар. Пу адаан чииттердең амды театрда устағҷы полып Владимир Чустеев ле тоғынча.
Пӱӱнгі кӱнде Хакас драма театрында ӧӧнінде 1997 - 2001 чылларда театр академиязын тоосхан чииттер тоғын парчалар. Амды театрның режиссерлары полчалар Хакасияның чон артисттері Светлана Чаптыкова паза Юрий Майнагашев, ам на «Хакасия искусствозының саблығ деятельі» ат алған Саяна Ултургашева паза пьесалар пасчалар Светлана Чебодаева, Татьяна Майнагашева, Кирилл Султреков, Сергей Чебодаев. Алында тӱзімніг тоғынғаннар саблығ артисттер Юрий Топоев паза Алиса Кызласова.
Пайрамға чыылысхан кізілернің прайзына, сценаа сығып, артисттерні алғыстирға тус читпеен.
Автор :
Илья ТОПОЕВ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
26 | 27 | 28 | 29 | 1 | 2 | 3 |
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде